پیشگیری انتظامی

زمینه و هدف: نزاع دسته جمعی ازجمله جرائم خشونت آمیزی است که علاوه بر آسیب روانی و اجتماعی، خسارت جبران ناپذیری بر افراد وارد کرده و امنیّت اجتماعی را به شدّت مخدوش می کند. این پدیده در طول دو دهه گذشته به طور مستمر افزایش چشمگیری داشته است؛ لذا این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای پیشگیری انتظامی از نزاع دسته جمعی انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از منظر ماهیت، آمیخته (کیفی کمّی) است. در بخش کیفی، مشارکت کنندگان شامل استادان دانشگاه علوم انتظامی، مسئولین پلیس پیشگیری و عملیات در فراجا و استان های تهران، البرز، غرب و شرق تهران که دارای تجربه علمی و عملی در حوزه مدیریت نزاع دسته جمعی است که به صورت هدفمند انتخاب شدند و بعد از جمع آوری داده ها در فرایند پژوهش در نفر هجدهم به اشباع نظری رسید. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل داده ها به شیوه تحلیل محتوا بوده است. در مرحله کمّی که به صورت پیمایشی با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام شده است، نمونه آماری به روش هدفمند از بین رؤسای پلیس پیشگیری انتظامی و معاونین عملیات استان ها و مدیران میانی و عالی در پلیس پیشگیری و معاونت عملیات فراجا با بیش از پانزده سال سابقه مدیریتی و حداقل مدرک کارشناسی ارشد به تعداد 30 نفر انتخاب شدند. در بخش کمّی، بر اساس داده های گردآوری شده، به ارزیابی عوامل داخل ی (IFE) و عوام ل خارج ی (EFE) پرداخته و در ادامه با تشکیل ماتریس SWOT، راهبردهای SO، ST، WO و WT تعیین شده اند. به منظور اولویت بندی راهبردهای تدوین شده برای پیشگیری از نزاع دسته جمعی نیز از ماتریس برنامه ریزی راهبرد کمّی (QSPM) بهره برداری شده است. یافته ها: با بررسی میدانی و نظرسنجی از خبرگان حوزه پیشگیری از جرم، عوامل درونی (ضعف ها و قوّت ها) و عوامل بیرونی (فرصت ها و تهدیدها) به تعداد 13 ضعف، 43 قوّت (56 عامل درونی)، 18 فرصت و 16 تهدید (34 عامل بیرونی) احصاء و به تفکیک ارائه شد. نتیجه گیری: پس از تعیین وضعیت انتظامی در دو وضعیت موجود و آتی بر اساس امتیازات مکتسبه، وضعیت موجود «تهاجمی خفیف» و در وضعیت آتی «تهاجمی معطوف به قوّت»، تعداد 23 راهبرد تدوین و سپس بر اساس امتیازات مکتسبه اولویت بندی شده است که مطابق با اهداف تحقیق بود. در راستای پیشگیری راهبردی از نزاع دسته جمعی بایستی این راهبردها عملیاتی شوند.