محمدتقی منشی طوسی

در طی تاریخ، تمدن ها و فرهنگ های گوناگون به صورت های مختلف با هم در ارتباط و تعامل بوده و از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. تماس و ارتباط میان این جوامع گاه به صورت مستقیم و در مواردی بشکل غیر مستقیم بوده است. بیشتر این ارتباط ها و تماس ها به صورت صلح آمیز بوده و با تبادل های فرهنگی، علمی، تجاری و ...، و تماس و مراوده میان نخبگان و اهل فن آغاز، و نتایج آن در مراحل بعد به کل جامعه، و فرهنگ و تمدن آن ناحیه منتقل می شده است. هم چنین، در بسیاری موارد تماس و ارتباط در ابتدا با رویارویی نظامی و جنگ دو ملت و کشور آغاز می شده، و پس از پایان این مرحله و برقراری صلح و آرامش، دستاوردهای فکری، علمی، و فرهنگی دو ملت غالب و مغلوب مبادله می شده و بدین ترتیب دو ملت و دو تمدن را به یکدیگر نزدیک می کرده است. نکته مهم و قابل توجه در تمامی این تماس ها و ارتباط ها، عامل ترجمه و وجود مترجمان است که همواره خواه به صورت حرکت های فردی، یا به شکل سازمان یافته و تخصصی، در نهضت های ترجمه ایران، جهان اسلام، اسپانیا، سیسیل و ..... موجب تسهیل ارتباط و پیوند میان ملل و تمدن های مختلف شده است.