حمیدرضا آیت اللهی

مع الفلسفه الوجودیّه تحوّل الاهتمام من نظریّه المعرفه والبحث الفلسفی المعرفیّ، إلى الاهتمام بحاقّ الوجود؛ أی الاهتمام بالوجود ذاته. وقد أدّى هذا التحوّل إلى دخول الفلسفه الغربیّه فی مسار مختلفٍ وترک بصماتٍ عظیمه الأثر على هذه الفلسفه. کما إن الفلسفه الإسامیه طرأ علیها أمرٌ مشابهٌ مع التحوّل الذی أحدثته مدرسه الحکمه المتعالیه؛ حیث تحوّل مرکز الاهتمام إلى الوجود بعد ما کان الهمّ الفلسفیّ هماًّ ماهویًّا یحصر اهتمامه بالتفسر الماهویّ للوجود. وتکمن أهمیّه هذا التحوّل فی الأثر الذی ترکه على مسائل الفلسفه کلهّا. ویبدو فی النظره الأولیّه أنّ المسارین متشابهین، بل ربّما یحسب الناظر أنّ ثمه مسارًا واحدًا اعتُمد فی الفلسفتین، ینبغی أن یؤدّی إلى نتائج مشرکه بینها. وفی هذه المقاله بحثُ مسهبٌ عن مفهوم الوجود عند المدرستین بغایه المقارنه بینها، لاکتشاف نقاط الالتقاء ونقاط الافراق بینها یجری ذلک على صعید المفهوم، وکذلک على مستوى خلفیات التحوّل، فضلاً عن النتائج التی أفضى إلیها هذا التحوّل.

هرمنوتیک به معنای عام آن یعنی تفسیر و تأویل متن،با مسائل بسیاری مواجه است.اگرچه نظریات هرمنوتیکی در نوشتارهای مختلف باز نموده شده است،اما ارتباط این نظریات با مشکلات و محدودیتها در فرایندهای فهم و انتقال معنا،کمتر مورد توجه بوده است.در این مقاله فرایند مهم و محدودیتهای بسیار آن بررسی و سپس نشان داده شده است که چگونه نظریات هرمنوتیکی مختلف برای غلبه بر این محدودیتها و ابهامها به کار می آیند.برخی از این نظریات تفسیری به محدودیتهای پدیدآورندهء اثر توجه نموده اند و برخی به مشکلات ناشی از اوضاع تاریخی و فرهنگی آن و بعضی به حجیت بخشی مفسر به فهم و ماهیت وجودی آن پرداخته اند.سپس نشان داده می شود که هریک از آثار مختلف هنری، بیشتر در معرض یکی از این نظریات تفسیری قرار می گیرد.در نهایت دیدگاه امیلیو بتی 1مطرح خواهد شد که با در نظر داشتن محدودیتها بتواند دیدگاهی منسجم تر و جامع تر برای لحاظ تمامی سطوح و ساحتهای فهم ارائه نماید. خلاصه ماشینی: "هرمنوتیک به معنای عام آن یعنی تفسیر و تأویل متن،با مسائل بسیاری مواجه است. مشکلات و محدودیتها در فرایندهای فهم و انتقال معنا،کمتر مورد توجه بوده است. این مقاله فرایند مهم و محدودیتهای بسیار آن بررسی و سپس نشان داده شده است که به محدودیتهای پدیدآورندهء اثر توجه نموده اند و برخی به مشکلات ناشی از اوضاع تاریخی و فرهنگی آن و بعضی به مناسب است فرایند انتقال معنا و سازوکار فهم متون را در نتیجه برای بررسی فهم باید به هر یک از این عناصر و قابلیتها و محدودیتهایشان پرداخت گوینده ابتدا خود به فهم معنایی وقوف می یابد و این معنا را خود مجموعهء این الفاظ و معانی نیز از ویژگی احتمالی کنندهء پیام ایجاد کند و نحوهء این انتقال،کار بزرگ تفسیر در این تفسیر می توان با تحلیل اوضاع تاریخی و در تفسیر متن نیز قصه از همین قرار است. این نوع روش هرمنوتیکی بیشتر برای اموری کاراتر است بدیهی است این روش برای تفسیر آثار نیز خود نوعی رفتار انسانی است که باید در این بستر برخی برای تفسیر آثار هنری به اوضاع فرهنگی خلق اثر توجه ویژه ای می کنند. تاریخ هنر اگر به معنای روش تفسیر آثار هنری در نظر این مفسر است که محور قرار می گیرد. فهم اشاره کرده و راه حلی برای کاستن این محدودیتها ارائه نموده اند،اما برای تفسیر یک اثر یا پیام می توان به لایه هایی دیگر را آشکار می کند،اما این اثر هنری کمتر به کوبیسمی خود را در معرض تفسیر مفسر محور قرار این است که تفسیر عینی باشد. اصل پیام معنای خود را از دست می دهد و ذهنیت مفسر"

زمینه و هدف: تجربه نشان می دهد که آموزش اخلاق پزشکی به تنهایی نتوانسته است متخلق شدن دانشجویان پزشکی به اخلاق را تأمین کند. درونی شدن اخلاق موضوعی تربیتی است که باید روش های تربیتی را برای رشد اخلاقی به کار برد. روش کار: در این مقاله پس از بررسی دیدگاه های کلبرگ و جیمز رست راه های تجویزی از آن ها نتیجه گرفته شده است.یافته ها: راهکارها در چهار دسته تنظیم شده اند. راهکارهای اجرایی نیز در سه روشِ شناختی، گرایشی و ارادی دسته بندی شده است که هریک از آن ها نیز به سه طریق مستقیم و نیمه مستقیم و غیرمستقیم قابل انجام است.نتیجه گیری: 36 روش اجرایی پیشنهاد شده است که براساس آن ها می توان ارتقای اخلاقی دانشجویان پزشکی را تحقق بخشید.

اخلاق پزشکی متداول در جوامع غربی (و پیروان آن در سایر جوامع) با پیش فرض سکولاربودن تدوین شده است. این پیش فرض مبانی متفاوتی را با نگرش اسلامی دارد که می تواند رویکردی متفاوت به مسائل اخلاقی ایجاد نماید. در این مقاله در نظر است مدلی برای مبانی اخلاق پزشکی اسلامی-ایرانی ارائه شود تا بتوان بر اساس آن پاسخ هایی به مسائل اخلاق پزشکی داد که ویژگی های رویکرد اسلامی در آن بارز باشد و تفاوت آن با نگرش سکولار معین گردد. پس از بررسی مقدماتی درباره پیشینه نگرش اسلامی به اخلاق، این ویژگی ها در چهار محور ارائه خواهد گردید: مولفه های بنیادی و محتوایی؛ مولفه های معنوی؛ مولفه های حقوقی و مولفه های جزایی. در این محورها به ویژگی هایی همچون توجه به حسن فاعلی، تفاوت مبنایی در هدف از اخلاقی زیستن، رابطه عقل و وحی، مبنای مشروعیت نظام حقوقی-جزایی پرداخته خواهد شد. بدیهی است این مقاله در صدد ارائه استدلالهایی که پشتوانه این مدل است نمی باشد و به اینگونه استدلال ها در جای خود در بررسی های فلسفی پرداخته می شود این مقاله در مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال دوم دوره 2، شماره 2، بهار 1388. منتشر شده است..

در کتاب تخته پاره ها، درآمدی به فلسفه ارتباطات در زمینه مبانی نظری ارتباطات بحث شده و ضمن ارائه دیدگاه های مهمی که در این موضوع نگارش یافته خود به تجزیه وتحلیل این دیدگاه ها و درنهایت نظر نویسندگان درباره فلسفه ارتباطات پرداخته شده است. نویسندگان پس از تعریف فلسفه ارتباطات در فصل دوم هویت نظری دانش ارتباطات را بیان کرده اند. ازآن جاکه موضوع رشته بودن و نظام دانشگاهی بودن ارتباطات در معرض تردیدهایی بوده است؛ لذا در فصل سوم به این موضوع پرداخته شده است. در فصل چهارم فلسفه ارتباطات از منظر فرانظریه بودن و پیش فرض های آن ارزیابی شده است. نویسندگان در فصل پنجم و ششم به چشم اندازهای فرانظریه ارتباطات و انسان شناسی ارتباطات پرداخته اند و در فصل هفتم مشخص کرده اند که اگر بخواهیم مدلی برای فلسفه ارتباطات از منظری اسلامی ارائه کنیم، چگونه چنین امری می تواند انجام شود.

تطرّق الباحث فی هذه المقاله إلى تحلیل فحوى دلاله برهان علم الکون طوال تأریخ مسیرته التکاملیه وسلّط الضوء على تفاصیله فی رحاب ثلاثه تیّاراتٍ أساسیهٍ، حیث وضّح معالمه على ضوء الفکر الإغریقی وأطروحتی المفکّرَیْن الغربیَّیْ kتوما الأکوینی وجوتفرید فیلهیلم لایبنتز؛ وبعد ذلک ذکر خصائصه فی کلٍّ من هذه التیّارات الثلاثه وأشار إلى أهمّ عناصره المحوریه فی الفلسفه الإسلامیه، ثمّ ذکر أوجه الاختلاف فی طرحه ضمن المدرستین الفکریتین الإسلامیه والغربیه ولا سیّما من حیث مقوّماته الفلسفیه. کما قام الباحث بإجراء دراسهٍ نقدیهٍ حول برهان علم الکون ومن ثمّ قیّم هذا النقد على أساس برهان الإمکان والوجوب.