هادی حسین خانی

هدف این پژوهش، بررسی رابطه هدفمندی بر اساس منابع اسلامی و ویژگی های شخصیت با رضایت از زندگی در دو گروه طلاب و دانشجویان بود. این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بوده و به صورت نمونه گیری در دسترس از بین جامعه 2520 نفری انتخاب گردیدند. یافته ها نشان دادند در هر دو گروه دانشجویان و طلاب بُعد شخصیتی روان رنجورخویی رابطه منفی و معناداری با رضایت از زندگی دارد و ابعاد شخصیتی برون گرایی، سازگاری و وظیفه شناسی رابطه مثبت و معناداری با رضایت از زندگی در هر دو گروه دارد. در هر دو گروه، بین دو متغیر رضایت از زندگی و بُعد گشودگی، رابطه معنا داری وجود ندارد. یافته دیگر نشان داد در هر دو گروه، متغیر رضایت از زندگی، با متغیر هدفمندی بر اساس منابع اسلامی، همبستگی مثبت و معنا داری دارد. همچنین نمره کل هدف با روان رنجورخویی در هر دو گروه رابطه منفی و معنا داری دارد. در جامعه دانشجویان، متغیر هدف با سایر ابعاد شخصیت به جز گشودگی، رابطه مثبت و معنا داری دارد و در جامعه طلاب، متغیر هدف با بُعد گشودگی از ابعاد شخصیت، رابطه منفی و معنا داری دارد. اما رابطه این متغیر با سایر ابعاد شخصیت، مثبت و معنا دار است. هدفمندی از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر رضایت از زندگی می باشد. همچنین ویژگی های شخصیتی نیز متغیر دیگری است که بر بسیاری از ابعاد زندگی انسان همچون رضایت و هدفمندی تأثیرگذار است.

پیامدهای مختلف تغییراقلیم،به سرعت در حال افزایش است. طبق نظر محققان، این پدیده بیش ترین اثر خود را بر روی کشورهای درحال توسعه خواهد گذاشت؛ چراکه این کشورها دارای امکانات و توانایی کمتری در جهت انطباق با پدیده تغییر اقلیم هستند. امروزه عدم شناخت صحیح از پدیده تغییر اقلیم و پیامدهای آن بر بخش های مختلف در ایران، باعث بروز چالش های مختلفی برای شهروندان، مدیران و برنامه ریزان شده است، از جمله این چالش ها می توان به زوال کشاورزی، خشکسالی و سیل، فقر و همچنین افزایش مهاجرت ها اشاره کرد؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تأثیرات تغییر اقلیم بر تحولات فضایی- مکانی جمعیت در ایران است؛ همچنین در گام دوم نیز به مطالعه تفصیلی تر محدوده تحقیق یعنی مهاجران اقلیمی ساکن در کلانشهر کرج پرداخته شده است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و ماهیت آن علی (پس رویدادی) و از نظر رویکرد قیاسی-استقرایی است. همچنین از منظر زمان مقطعی است و بازه زمانی 2016-1996 را در برمی گیرد. جهت جمع آوری اطلاعات و داده های موردنیاز از بررسی های اسنادی، کتابخانه ای و پرسش نامه استفاده شده است. یافته های پژوهش که محصول تحلیل داده ها و تهیه نقشه همچنین 400 پرسش نامه پاسخ داده شده در 8 منطقه شهر کرج است، نشان می دهد که علت بیش از 10 درصد از مهاجرت ها به کرج، پدیده تغییر اقلیم بوده است. شهر کرج از 9 استان کشور مهاجران اقلیمی داشته که بیش ترین آن یعنی حدود 30 درصد، از استان خوزستان بوده است. همچنین بیش ترین تعداد مهاجران اقلیمی در دو منطقه 2 و 5 کلان شهر کرج اقامت دارند. بر اساس نتایج این پژوهش، علت ورود 6/45 درصد از مهاجران به شهر کرج، ارزان بودن مسکن در شهر کرج نسبت به تهران، یافتن شغل در تهران و همچنین نزدیکی این شهر به پایتخت بوده است. در واقع با سکونت در شهر کرج، مهاجران می توانند به امکانات آموزشی (دانشگاه ها و مراکز آموزشی) و خدمات بهتر درمانی و پزشکی در شهر کرج و تهران دسترسی داشته باشند. همچنین 30 درصد از مهاجران شهر کرج نیز دلایل شغلی را دلیل مهاجرت به کرج عنوان کرده اند.

مقدمه: گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات عدیده ناشی از آن برای زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه به تمام ابعاد توسعه و شکوفایی شهری را لازم ساخته است. در این راستا، بررسی شهرها براساس شاخص های شکوفایی شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع و همه شمول، امر مهمی در بحث برنامه ریزی شهری می باشد. از این رو، هدف این پژوهش ارزیابی تطبیقی مناطق هشت گانه شهر کرج بر اساس شاخص های شکوفایی شهری می باشد.روش: این پژوهش، بر اساس روش از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی-کتابخانه ای و روش تحلیل آن ها کمی–کیفی بوده است. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از روش های آنتروپی شانون (برای محاسبه وزن معیارها) و تکنیک تصمیم گیری چند معیاره واسپاس(WASPAS) استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان می دهد که وضعیت مناطق کلان شهر کرج از نظر شاخص های بهره وری و توسعه زیرساخت بسیار نامطلوب است. سطح بندی مناطق از لحاظ شکوفایی شهری بیانگر این مطلب بوده است که منطقه 9 شهر کرج با امتیاز نهایی، 0.510، دارای وضعیت مطلوب، مناطق 1، 8 و 11 دارای وضعیت متوسط و مناطق 2، 5، 6 و 7 (چهار از هشت منطقه کلانشهر کرج) دارای وضعیت نامطلوب هستند. همچنین، منطقه پنج با امتیاز نهایی، 0.235، در نامطلوب ترین وضعیت قرار دارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که براساس امتیاز نهایی (Qi) بین مناطق هشت گانه شهر کرج از نظر شاخص های شکوفایی شهری (CPI) نابرابری شدیدی وجود دارد. همچنین، مناطق محروم کرج از نظر جغرافیایی اکثرا در شرق این کلانشهر قرار دارند و وضعیت نامطلوب در بعد توسعه زیرساخت نقطه اشتراک این مناطق است.

هدف این مقاله بررسی مراحل تربیت اخلاقی کودک با تأکید بر منابع اسلامی است. مراحل تربیت اخلاقی کودک براساس روایات، به سه مرحله تقسیم می شود. برای این منظور، به روش توصیفی تحلیلی، ارزش های اخلاقی قابل آموزش در هر مرحله از آیات، روایات و سیره عملی معصومان استخراج و تبیین شد. یافته ها نشان از آن دارند که در هر مرحله از مراحل تربیت، با تأکید بر منابع دینی و با در نظر گرفتن سطح رشد ذهنی کودکان، امکان و ضرورت آموزش برخی ارزش های اخلاقی به آنان وجود دارد. در مرحله زمینه ساز، عواملی مانند انتخاب همسر شایسته، نوع و کیفیت تغذیه و ارتباط سالم به صورت غیرمستقیم در تربیت اخلاقی کودک اثرگذارند و زمینه ساز شکل گیری صفات نیک در کودک خواهند شد. در مراحل دیگر، براساس منابع دینی به اقتضای ویژگی ها و نیازهای کودک، در هر مرحله صفات اخلاقی پسندیده ای مانند پرورش روحیه ظلم ستیزی، وفا به وعده، پرورش روحیه انفاق، پرورش راست گویی، رازداری، آموزش حیا و عفت ورزی، پرورش روحیه شکرگذاری و... آموزش داده می شود.

مقدمه و اهداف: فرایند تربیت تمامی ساحت ها و حوزه های زندگی انسان را در برمی گیرد. حوزه تربیت اخلاقی به عنوان یکی از مهم ترین، حساس ترین و زیربنایی ترین ساحت های تربیتی، همواره موردتوجه بوده است. تربیت اخلاقی فرآیند زمینه سازی و به کارگیری شیوه هایی جهت شکوفاسازی، تقویت و ایجاد صفات، رفتارها و آداب اخلاقی و اصلاح و از بین بردن صفات، رفتارها و آداب ضد اخلاقی در خود یا دیگری است (بناری، 1379، 539-568). به بیانی ساده تر می توان تربیت اخلاقی را به فراهم کردن زمینه های لازم برای شکل دهی و شکوفاسازی صفات، ملکات و رفتارهای خود و دیگران در راستای رسیدن به فلاح و سعادت تعریف کرد.در فرایند تربیت به طور کلی از عوامل اثرگذاری مانند وراثت، محیط و اراده یاد می شود. ازاین رو در فضاهای تعلیم و تربیت نیز تمام برنامه های تربیتی بر اساس همین عوامل برنامه ریزی می شود.در نگاه مکاتب الهی و اسلامی و در ادبیات دینی اعم از آیات، روایات و کلمات اندیشمندان اسلامی که بر ایمان به خداوند و اعتقاد به توحید ربوبی مبتنی است بر نقش عوامل غیرمادی یا متافیزیکی مانند توفیقات الهی، تأکید شده است. به گونه ای که همه عالمان دینی موفقیت خود را در گذراندن مدارج عالی معرفتی و اخلاقی به توفیق الهی معرفی کرده اند.ازاین رو پژوهش حاضر، ضمن بازخوانی موضوعاتی مانند حقیقت توفیق الهی، رابطه توفیق الهی با مراتب آفرینش و سایر اسماء الهی، اراده و تلاش انسان و همچنین عوامل جذب توفیق الهی، به این پرسش محوری می پردازد که باور به توفیق الهی یعنی «اعتقاد به اینکه خداوند متعال اسباب رسیدن به یک امر مطلوب را سامان دهی و هماهنگ می کند» چه رابطه ای باتربیت اخلاقی دارد یا اینکه باور به توفیق الهی چگونه بر تربیت اخلاقی اثر می گذارد.روش: این پژوهش با رویکردی درون دینی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی و با هدف توصیف و تحلیل نقش توفیق الهی بر تربیت اخلاق انجام گرفته است.نتایج: مُوَفِّق یکی از اسماء الهی است و به معنی هماهنگ کننده و سازگارکننده اسباب و شرایط برای رسیدن به هدف است. این اسم در همه مراحل و مراتب هستی از مشیت الهی تا آفرینش و رسیدن به نتیجه، نقش سازگاری بین اسباب را دارد. این بررسی نشان داده که توفیق در عالم انسانی سازگاری بین ربوبیت تکوینی و ربوبیت تشریعی است و در میان همه اسباب اراده انسان به عنوان یکی از اسباب رابطه طولی با اراده الهی دارد.ازآنجاکه بر اساس توحید افعالی تدبیر عالم و همه کارها با اجازه خداوند انجام می شود، بنابراین در طریق خودسازی و مبارزه با نفس نیز باید توجه داشت که تنها با تکیه بر علم و آگاهی و تلاش خود نمی توان مراحل سعادت و کمال را طی کرد. ازاین رو انسان باید تنها بر یاری و مدد الهی تکیه کند و باور داشته باشد بدون توفیق و عنایت خداوند نمی تواند بر نفس و خواهش های آن پیروز شود (مصباح یزدی،1383، 268).بررسی های انجام شده نشان داد که باور به توفیق الهی باعث ایجاد انگیزه و اراده برای تلاش؛ ایجاد آرامش و تحمل مشکلات؛ دوری از ناامیدی؛ پرورش فروتنی و دوری از غرور و خودخواهی؛ احساس فقر الی الله و روح مراقبه بر عوامل و موانع کسب توفیق، می شود. این مراقبت ها افزون بر رشد اخلاق فردی بر روابط اجتماعی و اخلاق اجتماعی انسان بادیگران نیز تأثیر مثبت می گذارد.در بررسی هندسه روایات مربوط به توفیق الهی نیز روشن شد که در برخی از روایات توفیق عامل تعالی بخش و دوری کننده از دنیاگرایی، معصیت و انجام واجبات معرفی شده است. در برخی دیگر از روایات نیز رسیدن به سعادت و فوز به عنوان غایت تربیت اخلاقی به توفیق الهی نسبت داده شده است و همچنین معصومین اجابت دعاهای خود را با توفیق الهی همراه ساخته اند؛ و در پایان به این نکته اشاره شد که در قرآن کریم نیز موارد بسیاری از ارزش ها اخلاقی مانند صبر؛ استقامت و استمداد؛ رعایت مال حلال، توبه و استغفار؛ موعظه پذیری، احترام به والدین، داشتن هم نشین خوب، به توفیق، لطف و عنایت و راهنمایی پروردگار نسبت داده شده است.بحث و نتیجه گیری: در ادبیات دینی توفیق الهی به عنوان یکی از موضوعات مهم و اساسی معرفی شده است؛ و به بندگان سفارش شده است توفیق الهی را فراموش نکرده و در کارهای خود توجه و درخواست از خداوند متعال را فراموش نکنند؛ از این رو بر دست اندرکاران تربیت، مربیان و متولیان لازم است با باور به این موضوع بحث از توفیق الهی را مورد توجه قرار داده و متربیان خود را نسبت به عوامل کسب توفیق و موانع دستابی به توفیق الهی آشنا سازند و در منابع آموزشی معرفتی نیز درس هایی به این موضوع اختصاص داده شود.

این پژوهش ضمن تعریف مکانیزم های موثر به دنبال طراحی مدلی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران است که "تعامل همگرا" با ساختار منعطف با بازیگران کلان و خرد، بسیج منابع در جهت توزیع مجدد، توسعه و بهبود تخصیص منابع به صورت یکپارچه محقق گردد. سوال اصلی این پژوهش "چه مکانیزم هایی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران می توان تدوین نمود؟" این پژوهش با روش گرندد تئوری جمع بندی گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصین و مدیران وزارتخانه های سطح کلان و سطح خرد به روش گلوله برفی  (ارجاع زنجیره ای) انتخاب گردیدند. براساس جمع بندی نظری و نتایج نظر پنل تخصصی، به منظور طراحی مدلی برای استقرار حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران نیاز به تعریف مکانیزم هایی است. ابتدا شرایطی که موجب این امر می گردد با گزاره هایی مانند: تمرکززدایی در نظام برنامه ریزی، تمرکززدایی سیاسی-اداری و ..... تدوین شد که به طور مستقیم بر مقوله اصلی "مدیریت فضایی" تاثیر می گذارد. لایه بعد، بستر حاکم با تعریف مکانیزم های نهادی-قانونی، اقتصادی و زیست محیطی؛ سطح بعدی، شرایط مداخله گر با تعریف مکانیزم های اصلاح سیستم آموزشی و اصلاح فرهنگ؛ سطح بعد، تمامی این سطوح به کنش ها و تعاملات با تعریف مکانیزم های اصلاح ساختار مدیریت با رویکرد یکپارچه سازی می تواند ساختارهایی برای تحقق مدل استقرار حکمروایی یکپارچه در ایران ایجاد نماید. بنابراین حکمروایی یکپارچه منطقه ای در ایران، با سیستم های چند سطحی حکمروایی با پیکربندی های پیچیده از اتصال ساختارها و مکانیزم هایی در سطوح  مختلف ایجاد خواهد شد.