مهناز صلحی

مقدمه با توجَه به شیوع بالای چاقی در کودکان، پیشگیری، و کنترل آن ؛ نقش شناخت مادران بر رفتارهای پیشگیری وکنترل کننده ى کودکان ، اهمیت بسزایی دارد. چون یکی از بهترین مدل های مطالعه رفتار در آموزش بهداشت جهت پیشگیری و کنترل بیماری ها بویژه چاقی ،مدل اعتقاد سلامتی(Health Belief Model) می باشد، هدف این پژوهش به کارگیری مدل اعتقاد سلامتی در اتخاذ رفتارهای پیشگیری و کنترل کننده از بیماری چاقی در مادران کودکان چاق منطقه 17 شهر تهران در سال 1386 بود. روش بررسی :این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی ست. از طریق نمونه گیری چند مرحله ای ازدبستانهای پسرانه ى منطقه ی17 شهر تهران100دانش آموزاز 5 دبستان ، که نمایه ى توده ى بدن آنان بالاتر از مقدار استاندارد براى سن و جنس بود،انتخاب شدند.دانش آموزان به طور تصادفی به دو گروه تجربى و شاهد تقسیم شدند.روش گرد آوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر 40 سوال در 7 قسمت دموگرافیک،ابعاد مدل اعتقاد سلامتی (حساسیت،شدت،منافع و موانع درک شده ،خودکارآمدی و نیز راهنمای عمل)بود.این پرسشنامه توسط مادران دانش آموزان تکمیل شد.بعد از تکمیل پرسشنامه ،مداخله ى آموزشی برای گروه تجربى بر اساس مدل اعتقاد سلامتی در 2 جلسه 30 دقیقه ای انجام؛ و 2 هفته بعد نیز اطلاعات،مجددا گردآوری شد.برای مقایسه ی میانگین نمرات ابعاد مدل اعتقاد سلامتی قبل و بعد از مداخله در هر یک از گروه ها از آزمون آنالیز کوواریانس و برای مقایسه ى میانگین نمرات ابعاد مدل اعتقاد سلامتی با عوامل دموگرافیک از آزمون مجذورکای استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی مادران گروه هاى تجربى و شاهد به ترتیب 2/33 و 2/32 سال و میانگین سن کودکان آنان در گروه تجربى 94/9 سال و در گروه شاهد 12/9 سال بود. مشخصات دموگرافیک بین دو گروه تجربى و شاهد تفاوت معنی دار نداشت.میانگین نمره ى حساسیت،شدت،منافع و موانع درک شده و خودکارآمدی قبل از مداخله ى آموزشی ضعیف بود.بعد از مداخله ى آموزشی ، میانگین نمرات حساسیت،شدت،منافع و موانع درک شده و خودکارآمدی در گروه تجربى در مقایسه با گروه شاهد افزایش معنی دار یافت. یافته های این پژوهش نشان داد که 11 درصدمادران کودکان چاق در هر دو گروه قبل از آموزش معتقد بودند که کودکان آنها چاق نیستند .ولى 83.3درصد از مادران(گروه مورد) که قبل از آموزش اعتقادی به چاقی کودکانشان نداشتند پس از آموزش می دانستند که کودکان آنها چاق هستند . نتیجه گیری:یافته های این بررسی تاثیر و کارایی مدل اعتقاد سلامتی در اتخاذ رفتارهای پیشگیری و کنترل کننده در مادران کودکان چاق را تایید می کند.