نرگس خالقی

اخلاق پژوهش، شاخه ای از اخلاق حرفه ای است و به اصول اخلاقی ای که پژوهش را از آغاز تا پایان کار هدایت می کنند، می پردازد. تاکنون، بیشترین توجه به اخلاق پژوهش در حوزه پزشکی بوده است، در حالی که به نظر می رسد اخلاق پژوهش در حوزه علوم اجتماعی و انسانی، به این دلیل که یافته ها و نتایج این گونه پژوهش ها، هم به فرد و هم به محیط فراتر از جامعه علمی مربوط می شود و با ابعاد مختلف زندگی بشر در ارتباط است، اهمیت بیشتری دارد. از این رو، هدف مقاله حاضر، پرداختن به اخلاق پژوهش در حوزه علوم اجتماعی و تاکید بر لزوم تدوین انجمن هایی یا کمیته هایی به منظور نظارت بر مسایل اخلاقی پژوهش است.روش کار: پژوهش به روش کتابخانه ای و با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی به انجام رسیده است.نتیجه گیری: پس از بررسی اخلاق پژوهش در حوزه علوم اجتماعی از سه بعد: ارتباط با مشارکت کنندگان در پژوهش (آزمودنی انسانی)؛ ارتباط با جامعه (انتشار نتایج پژوهش) و ارتباط با پژوهشگر، می توان نتیجه گرفت: با توجه به این که پژوهش های حوزه علوم اجتماعی، در حوزه موضوع، روش ها و رویکردهای روش شناسی متنوع هستند، انجام گام به گام پژوهش، زیر نظر کمیته های اخلاق پژوهش (که از سوی دانشگاه ها، موسسات و نهادهای مرتبط با حوزه پژوهش و انجمن های علمی در رشته های علوم اجتماعی ایجاد شده اند)، ضروری به نظر می رسد. در پایان، ایجاد چنین انجمن هایی به منظور سر و سامان دادن به وضعیت اخلاق پژوهش در ایران نیز پیشنهاد می شود.

رابط کاربر، محیطی است که ارتباط بین انسان و رایانه را برقرار میکند و پل ارتباطی بین انسان و محیط وب، برنامه ها و نظامهای رایانه ای است. خشنودی و رضایت کاربران در صورتی فراهم میشود که تعامل بیشتر و بهتری بین آنان و محیطهای رایانه ای برقرار شود. با توجه به علایق و سلیقه های متفاوت کاربران از سویی و تنوع محیطهای رایانه ای از سوی دیگر، طراحی رابط کاربر ایده آل دشوار به نظر میرسد؛ ولی به طور کلی، معیارهایی عمومی برای رابط کاربرهای مطلوب توسط طراحان رابط کاربر در نظر گرفته شده که در این مقاله به این ویژگیها و معیارها پرداخته شده است. در نهایت، سیاهه ای از پربسامدترین معیارهای عمومی یک رابط کاربر مطلوب ارایه شده است که میتواند به منظور سنجش رابط کاربرها به کار رود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی کیفی وب سایت های کتاب فروشی های برخط ایران است. روش : این پژوهش کاربردی با استفاده از روش ارزیابانه با رویکرد وب سنجی انجام شده است. جامعه آن را وب سایت ۷۲ کتاب فروشی برخط معرفی شده از سوی خانه کتاب ایران تشکیل می دهد. برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی وب کیوای ام استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که قدمت فعالیت حدود نیمی از کتاب فروشان کمتر از ۱۰ سال است و بیشتر آنان متعلق به بخش خصوصی هستند. ۸۲% از آنان در سه شهر تهران، قم، و مشهد فعال هستند و بقیه نیز در ۸ شهر ایران مستقر هستند. بیش از نیمی از وب سایت ها با دامنه IR ثبت شده بود. همچنین، وب سایت ها از نظر شاخص "قابلیت استفاده" در وضعیت متوسط و در شاخص "قابلیت عملکرد" در حد خوب هستند. از نظر شاخص "قابلیت اطمینان"، در وضعیت عالی و در شاخص "کارایی" در وضعیت خیلی خوب ارزیابی شدند. ارزیابی کلی وب سایت ها حاکی از آن است که هیچ وب سایتی در وضعیت ضعیف قرار ندارد. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت وب سایت ها براساس معیارهای وب کیوای ام، در وضعیت متوسط قرار دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی حضور آموزش نرم افزارهای مدیریت استناد در وب گاه های دانشگاه های دولتی ایران انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی است و برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری شامل وب گاه 80 دانشگاه جامع دولتی و صنعتی ایران بود. یافته ها: یافته ها نشان می دهد بیش از نیمی از وب گاه های دانشگاه های مورد بررسی به نرم افزارهای مدیریت استناد اشاره نکرده اند. در بیشتر دانشگاه ها، اندنوت تنها نرم افزار مدیریت استناد مورد استفاده و آموزش بوده است. در کمتر از نیمی از دانشگاه ها، آموزش نرم افزار مدیریت استناد توسط کتابخانه مرکزی انجام شده است و در سایر موارد، معاونت پژوهشی و دانشکده ها و انجمن های دانشجویی عهده دار این امر بوده اند. بجز 11 دانشگاه، آموزش نرم افزارهای مدیریت استناد به صورت منظم و همیشگی در کتابخانه های دانشگاهی انجام نمی شود. آموزش ها فقط به صورت کارگاه های حضوری بوده اند و از انواع آموزش مثل راهنماهای آنلاین متنی و صوتی و تصویری غفلت شده است. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی نقش کمرنگی در آموزش نرم افزارهای مدیریت استناد دارند. برای اینکه کتابداران قادر به آموزش نرم افزارهای مدیریت استناد باشند، خود باید قبلا آموزش دیده باشند. آموزش کتابداران از دو طریق میسر است: نخست، آموزش ضمن خدمت کتابداران که می تواند توسط انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و یا سایر نهادهای متولی آموزش حرفه ای انجام شود. دوم، آموزش دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی که کتابداران بالقوه آینده هستند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی وب سایت های فارسی زبان در حوزه زنان و خانواده با استفاده از ابزار ارزیابی کیفیت وب سایت دابلیو. کیو. ای. تی[1] و ارائه پیشنهادهایی به منظور ارتقای کیفیت آن ها است. روش: پژوهش به روش پیمایشی توصیفی انجام شده است. جامعه پژوهش، سایت های فارسی زبان زنان است که از طریق جست و جو در موتور جست و جوی گوگل، یاهو و موتور جست و جوی فارسی سلام بازیابی شدند و در نهایت 100 وب سایت انتخاب شد. گردآوری داده ها به روش مشاهده مستقیم در طول یک ماه و بر اساس ابزار ارزیابی کیفیت وب سایت انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از  100 وب سایت مورد بررسی، %19 دارای رتبه عالی، %35 رتبه بسیار خوب، % 21 رتبه خوب، %20 رتبه نسبتا خوب و% 5 نیز دارای رتبه نا مناسب هستند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش، در مجموع نشان از عملکرد نسبتاً خوب طراحان و دست اندرکاران وب سایت های فارسی زبان زنان دارد، به طوری که وضعیتِ بیش از نیمی از وب سایت های مورد بررسی در سطح قابل قبولی است. <br clear="all" /> [1] . Web site Quality Evaluation Tool

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان بهره گیری کاربران ایرانی از موتورهای کاوش عمومی و تخصصی ملی و بین المللی است. روش شناسی : روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کاردانی تا دکتری بود و به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ها : به طور متوسط بیش از 75 درصد از کابران ایرانی هیچ آشنایی نسبت به موتورهای کاوش عمومی ملی نداشتند و بیش از 68 درصد، با هیچ یک از موتورهای کاوش تخصصی ملی آشنا نبودند. بیش از 90 درصد پاسخگویان، با موتور کاوش گوگل در حد "بسیار زیاد" آشنا بودند و 70 درصد نیز آشنایی خود را نسبت به موتور کاوش یاهو در حد "بسیار زیاد" و "زیاد" ابراز داشتند. به طور کلی، استقبال کاربران ایرانی نسبت به استفاده از موتورهای کاوش بین المللی، بسیار بیشتر از موتورهای کاوش ملی است. نتیجه گیری: دست اندرکاران موتورهای کاوش ملی لازم است تمام تلاش خود را جهت جلب توجه کاربران ایرانی به خصوص از بعد زبانی به کار گیرند

هدف: پژوهش حاضر با به منظور بررسی سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دختر مقطع کارشناسی ارشدگروه های آموزشی علوم انسانی و علوم پایه دانشگاه قم در محیط دیجیتال انجام شد. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. یافته ها: نتایج نشان داد مهارت دانشجویان در استفاده از محیط" اینترنت و وب" نسبت به سایر ابزارهای دیجیتال بالاتر بوده و در استفاده از" فرا موتورهای کاوش" پایین ترین سطح مهارت را دارند. میانگین کل توانایی جستجو در محیط های دیجیتال و سطح مهارت دانشجویان در ارزیابی اعتبار اطلاعات در محیط دیجیتال از سطح متوسط بالاتر است. در میان انواع مختلف مهارت های تفکر انتقادی " تشخیص منابع مناسب با یک نیاز اطلاعاتی خاص"، بیش از سایر موارد مورد توجه دانشجویان بوده است. نتیجه گیری: آشنایی دانشجویان با ابزارها و ویژگی های محیط دیجیتال و مهارتهای مورد نیاز جهت جستجو، دسترسی، گزینش و اعتبارسنجی اطلاعات، پایبندی به قوانین حقوقی و اخلاقی اطلاعات و نیز استفاده از اطلاعات برای تولید دانش، بالاتر از سطح متوسط است.