ناصر ملکیان

در اقتصاد دانش محور کنونی، موفقیت سازمان ها بر مدیریت دارائی های نامشهود آنها مبتنی است. با توجه به نیاز جدی دستگاه های اجرایی کشور برای حفظ و بهره مندی از تجارب کارکنان خود، تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناسایی عوامل تعیین کننده تمایل به اشتراک دانش و رفتار اشتراک دانش در میان کارکنان وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شده است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی- همبستگی (تحلیل رگرسیون) می باشد. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز، تعداد صدوهفت پرسشنامه در ستاد وزارت مذکور توزیع و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی ها با استفاده از آزمون همبستگی نشان می دهد که بین تمامی متغیرهای مورد بررسی شامل روابط متقابل مورد انتظار، درک از کارآمدی خود، پاداش های بیرونی مورد انتظار، جو سازمانی و نگرش نسبت به اشتراک دانش با تمایل به اشتراک دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین تمایل به اشتراک دانش و به اشتراک گذاری دانش و نیز بین سطح به کارگیری فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و به اشتراک گذاری دانش در سطح اطمینان نودونه درصد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

در عصر فراصنعتی که به «عصر عدم اطمینان ها» معروف است، شکل متداول کار سنتی در هم ریخته است. ظهور فناوری های نوین و بروز تحولات گسترده در زمینه های اجتماعی و روانشناختی، نظمی نوین را برای آینده کار پیش بینی می کند که بر اساس آن مزایای عدیده ای برای افراد، سازمان ها، جامعه و محیط به دنبال خواهد داشت. دورکاری به عنوان شکل جدیدی از انجام کار در این عصر، شیوه ای است که به شاغل اجازه می دهد بدون نیاز به حضور در اداره و محل های سنتی کار و با تکیه بر فناوری اطلاعات، تکالیف و وظایف حرفه ای خود را با انعطاف پذیری بیشتری انجام دهد. اگرچه گرایش به استقرار سیستم دورکاری در فضا و محیط های کاری کنونی، برای تمامی سازمان ها امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد اما باید نقش و تأثیر عوامل متعددی از قبیل فناوری اطلاعات، دانش کارکنان و فرهنگ سازمانی را در ایجاد این گرایش مورد توجه قرار داد. تحقیق حاضر، بر اساس داده های جمع آوری شده از نمونه ای متشکل از 60 نفر از کلیه کارکنان شاغل در آموزش و پرورش شهر شیراز، به دنبال بررسی تاثیر ویژگی های فرهنگ سازمانی بر دورکاری در نیمه اول سال 1390 است. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای خود کنترلی، خلاقیت و کنترل رسمی بیشترین تاثیر را بر استقرار سیستم دورکاری دارند و در مقابل متغیرهای پاداش، ریسک پذیری دارای کمترین تاثیر می باشند. به طورکلی می توان بیان نمود؛ فرهنگ سازمانی، بر استقرار سیستم دورکاری، تأثیر گذار است.

به واسطه پیشرفت علوم مختلف و به خصوص فناوری اطلاعات، گسترش شبکه های ارتباطاتی و مخابراتی و افزایش میزان نفوذ رایانه های شخصی در میان مردم اثربخشی روش های سنتی کاری روزبه روز در حال کاهش است. با این وجود مهمترین عامل برای نهادینه شدن دورکاری، پذیرش آن از سوی استفاده کنندگان است. بر این اساس سوال اساسی تحقیق حاضر عبارت است از اینکه آیا نگرش کارکنان نسبت به دورکاری بر پذیرش آن از سوی آنان تاثیر دارد؟ این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی- همبستگی است که در آن با گردآوری و تجزیه و تحلیل 110 پرسشنامه، تاثیر نگرش افراد نسبت به دورکاری بر پذیرش آن از دیدگاه کارکنان وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مدل تحقیق عوامل موثر بر پذیرش دورکاری در سه سطح فردی، سازمانی و اجتماعی دسته بندی و در قالب مزایا و مضرات هر سطح بررسی شد. نتایج بررسی ها با استفاده از آزمون همبستگی نشان می دهد که بین نگرش کارکنان نسبت به دورکاری و پذیرش آن رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.

در عصر تغییرهای لحظه ای، هر یک از سازمان ها به دنبال تحقق مأموریت و آرمانی هستند که مبین فلسفه وجودی آنهاست. این سازمان ها، برای نیل به اهداف خود، از ابزار و وسایل متعددی از قبیل پول و سرمایه، فناوری، مواد اولیه و نیروی انسانی بهره می برند، اما در این بین، مهمترین عامل که گرداننده و تکمیل کننده اقدام های سایر عوامل نیز می باشد، نیروی انسانی است. لذا بدون در نظر گرفتن نقش، اهمیت و جایگاه این عامل حیاتی، سرمایه گذاری های سازمان چیزی جز مصرف یک سری هزینه های زاید و کم فایده نیست. مدیران سازمان های کنونی باید قادر باشند با به کارگیری سازوکارهای گوناگون،   نه تنها سازمان را به اهداف خود برسانند، بلکه موجبات فعالیت و ایفای نقش بهتر و کاراتر نیروی انسانی خود را فراهم سازند. در این مقاله، با محوریت نقش و اهمیت موضوع حسابداری منابع انسانی، ضمن مروری بر ادبیات نظری مربوط به حسابداری منابع انسانی، یکی از راهکارهای مؤثر سازمانی در دوران رکود، تحت عنوان تصمیم گیری های تعلیق(دائمی و موقت)، مورد بررسی قرار می گیرد. تعریف حسابداری منابع انسانی، بیان اهمیت و جایگاه این مفهوم در سازمان های کنونی و نقش آن در تصمیمات مربوط به تعلیق پرسنل و ارائه مدل نمونه و تشریح آن، از مواردی است که در این مقاله، بدان پرداخته می شود.