سارا عنبری

بیان مسئله: بررسی مفهوم سبک زندگی به عنوان مجموعه ای کامل از فعالیت ها و الگوی زندگی افراد می تواند منجر به شناخت نیازها و ترجیحات ساکنان در برنامه ریزی فضایی و طراحی محیط های مسکونی شود. با توجه به این موضوع که نیمی از جمعیت هر جامعه ای را زنان تشکیل می دهند بررسی سبک زندگی آنان از آن جهت حائز اهمیت است که می تواند بینشی را در مورد روش هایی که محیط مسکونی ممکن است بر سلامت جسمی و روانی آنها تأثیر بگذارد، ارائه دهد و به کاهش نابرابری های مبتنی بر جنسیت و بهبود کیفیت زندگی آن ها کمک کند. بااین حال بررسی رفتارهای مسکن مبتنی بر سبک زندگی زنان در ادبیات موضوع به ندرت بررسی شده است. هدف پژوهش: هدف از این پژوهش شناسایی نیازها و ترجیحات زنان در فضای نیمه عمومی مجتمع های مسکونی بلندمرتبه است که با توجه به سبک زندگی آنها تعیین می شود. روش پژوهش: مطالعه خودمردم نگاری به عنوان روش تحقیق انتخابی در پاسخ دهی به چیستی الگوی فعالیت زنان و شناخت ترجیحات آنان در محیط مسکونی در نظر گرفته شد و به منظور تحلیل داده های کیفی، متن گزارش ها کدگذاری شد و با روش تحلیل تماتیک مضامین اصلی استخراج شد. نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که محدودیت فضا در واحدهای آپارتمانی و محدودیت در زمان و مکان استفاده از فضاهای عمومی خارج از ساختمان، بسیاری از فعالیت ها را با مشکل مواجه کرده است. در نتیجه اغلب زنان به دنبال محیط مسکونی هستند که بتواند از فعالیت های اجتماعی، فراغتی و کاری آنان پشتیبانی نماید. همچنین نیاز به مدیریت اشیا در فضا، مدیریت ازدحام و شلوغی، مدیریت تردد حیوانات خانگی و برخورداری از امکانات و تدابیر امنیتی از دیگر ترجیحات زنان بوده است. در نتیجه بهره گیری از فضای نیمه عمومی برای یکپارچه سازی زندگی روزمره و امتداد سبک زندگی در بیرون از واحد شخصی در کنار نقش ارتباطی فضای نیمه عمومی می تواند کیفیت زندگی در مجتمع های مسکونی را در سطوح مختلف ارتقا دهد.

این مطالعه به بررسی نیازها و ترجیحات زنان در فضای عمومی مجتمع های مسکونی می پردازد. به دلیل اینکه نوع و گسترش فعالیت های بیرونی در محیط های ساخته شده به میزان بسیار زیادی تحت تأثیر برنامه ریزی فیزیکی و کالبدی قرار دارد، بررسی مفهوم سبک زندگی به عنوان مجموعه ای جامع از کارکردها و واقعیت های زندگی مردم می تواند منجر به شناخت نیازها و خواسته های بهتر ساکنان در برنامه ریزی فضایی محیط های مسکونی شود. با توجه به این موضوع که زنان نیمی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند و بخش عمده ای از کارکردهای خانواده را ب ر عهده دارند، درنظرگرفتن ترجیحات و نیازهای آنان در شکل گیری محیط های مسکونی می تواند به سلامت جسمی، روانی و کیفیت زندگی آنان کمک کند. بااین حال بررسی رفتارهای مسکن مبتنی بر سبک زندگی زنان در ادبیات موضوع به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش شناسایی نیازهای کلی از طریق کشف نیازهای فردی زنان بوده و ازآنجایی که نقطه شروع این پژوهش بررسی نیازهای فردی است مطالعه خودمردم نگاری به عنوان روش تحقیق انتخابی در پاسخ دهی به چیستی الگوی فعالیت زنان و شناخت ترجیحات آنان در محیط مسکونی در نظر گرفته شد و به منظور سازمان دهی داده های کیفی و تجزیه و تحلیل متن گزارش ها از تکنیک کدگذاری با روش تحلیل تماتیک استفاده شد.  نتایج بر اساس تجزیه وتحلیل گزارش های ارائه شده، نشان می دهد سبک زندگی زنان در فضای عمومی مجتمع های مسکونی چندوجهی بوده و با توجه به ارتباط با خود، دیگران، محیط طبیعی، محیط کالبدی و در زمان بندی شخصی افراد شناسایی می شود. این مضامین الزامات مربوط به نیازها و ترجیحات مبتنی بر سبک زندگی را توصیف می کنند  و حاکی از آن است که برخی از نیازمندی ها جنبه عمومی تر داشته و برخی دیگر نیازمندی های منحصربه فرد زنان را شامل می شود که می بایست در زمان طراحی و اجرای محیط های مسکونی آینده در نظر گرفته شوند.