اسمعیل دلیر

در شهرهای بزرگ جهان، تقاضا و انتظار شهروندان برای دریافت خدمات عمومی با کیفیت از شهرداری ها رو به افزایش است. در این مسیر چنانچه نهادها نتوانند خدمات مؤثری برای شهروندان ارائه دهند، عدم رضایت و مشکلات دیگر ایجاد خواهد شد. شهر اردبیل به دلیل داشتن چندین منطقه حاشیه نشین و نوسانات جمعیتی در امر خدمات رسانی دارای مشکلاتی است لذا در این راستا پژوهش حاضر که توصیفی- تحلیلی و کاربردی است سعی نمود از طریق بعد عینی و ذهنی شهروندان اردبیل را در مورد میزان رضایت از خدمات شهری موردسنجش قرار دهد. جامعه آماری پژوهش، شهروندان مناطق شهری اردبیل بود که از طریق فرمول کوکران 383 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید. برای سنجش تعداد 12 شاخص مجموعاً 36 سؤال در قالب طیف لیکرت تهیه و به روش تصادفی ساده طبقه بندی شده، برای تکمیل در اختیار نمونه آماری قرار گرفت. پس از گردآوری پرسشنامه، از طریق نرم افزار SPSS و روش تحلیل ویکور نسبت به تجزیه وتحلیل داده ها اقدام شد. سپس خروجی از طریق نرم افزار ARC GIS ترسیم گردید. نتایج نشان داد که میزان رضایتمندی از کیفیت خدمات عمومی در همه مناطق شهری اردبیل با نسبت های متفاوت، ملموس بود. به طوری که خدمات رسانی در سه منطقه شهری 1، 3، 2 تا حدی متوسط عمل نموده و در دو منطقه 4 و 5 از نارضایتی بالایی برخوردار بود و در نهایت میزان رضایت شهروندان شهر اردبیل از کیفیت خدمات عمومی شهری با مقادیر (5573/0Q) اندکی کمتر از حد متوسط قرار داشت.

تولیدات انسانی نتیجه جهان بینی و اعتقادات اواست، به ویژه اینکه در شهرهای اسلامی ظاهر شهر توسط مردم ایجاد می شود و برای ظهور شهر اصیل اسلامی، همپوشانی سه جنبه: فکری، عملی ، رفتاری یک ضرورت است. در این مقاله قصد داریم علاوه بر پرداختن به این موضوع، جایگاه شهر اردبیل را در بین این جنبه ها مشخص کنیم. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال است که مناطق مختلف شهری اردبیل تا چه حد با معیارهای شهر اصیل اسلامی مطابقت دارد؟ پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است و داده های آن به دو صورت اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان اردبیل تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 383 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب و به روش نمونه گیری طبقه بندی شدند. سپس ، نمونه گیری از پنج منطقه اردبیل انجام شد و از مدل ویکور برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد و مشخص گردید که هر یک از مناطق شهری اردبیل از نظر نزدیکی با عناصر دخیل در ظهور شهر اصلی اسلامی نسبت های متفاوتی دارد. به طور کلی موقعیت شهر اردبیل از نظر نزدیکی با شاخص های شهر اصیل اسلامی با میانگین 424/0 Q بین متوسط و عالی است.

ارزیابی کاربری اراضی هسته اصلی برنامه ریزی شهری است و امکان تدوین و ترسیم چیدمانی مناسب از کاربری های شهری را در یک محدوده جغرافیایی فراهم می کند. طی دهه های اخیر به دنبال مسائل و مشکلات شهری، ارزیابی کاربری اراضی شهری جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و از طریق آن می توان به نحوه توزیع و عملکرد کاربری ها پی برد. در این راستا، تحقیق حاضر که از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است، ارزیابی کمی و کیفی، تعداد 23 نوع کاربری اراضی منطقه 12 شهری اصفهان را مورد بررسی قرار داد. برای این منظور داده های جغرافیایی چند منبعی برای تکنیک روش کمی و کیفی در نظر گرفته شد و در گردآوری داده ها از روش اسنادی، کتابخانه ای استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل داد ه ها، ماتریس های ارزیابی، مدل ضرایب فضایی، شاخص های استاندارد مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری از طریق ابزارهای تحلیلی نرم افزار SPSS و GIS به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربری های: فضای سبز، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، گردشگری، خدمات اجتماعی، کم تر از سرانه استاندارد مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری بود. همچنین در تحلیل ضریب مکانی این منطقه، خدمات شهری و پایه در وضعیت نامناسبی نسبت به میانگین موجود شهر اصفهان قرار داشت. در ارزیابی کیفی نیز بخش عمده ای از کاربری های شهری به دلیل قرار گرفتن در بافت ناکارآمد اسکان غیر رسمی از وضعیت مناسبی برخوردار نبودند.

اخلاق زیستی مبنای ایجاد یک زیستگاه اخلاقی و فضای واقعی عدالت است. این مقاله با هدف بررسی ابعاد عدالت اجتماعی در اخلاق زیستی و میزان تحقق آن در هر یک از مناطق شهری اردبیل انجام شد. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی بود. تعداد 40 سئوال پژوهشی در قالب20 گویه با طیف لیکرت محقق ساخته تهیه و تدوین شد. از بین 529 هزار و 374 نفر جمعیت شهر اردبیل طبق فرمول کوکران، 383 نفر به عنوان حجم نمونه آماری تعیین شد. به روش نمونه گیری تصادفی ساده طبقه بندی شده، سئوالات در اختیار نمونه آماری بالای 18 سال قرار گرفت. برای تحلیل پژوهش از مدل ترکیبی (تحلیل عاملی و مدل وازپس) استفاده شد. به طوری که داده ها از طریق نرم افزار spss  نسخه20 تحلیل شده و با استفاده از مدل وازپس میزان تحقق ابعاد عدالت اجتماعی در مناطق شهری سنجیده شد. درصد واریانس تجمعی حدود77/59 درصد از واریانس شاخص های عدالت اجتماعی بر اخلاق زیستی را تبیین نمود و معیارهای انصاف، برابری، نیاز و فردگرایی اقتصادی به ترتیب بیشترین تا کمترین میزان اثربخشی در اخلاق زیستی شهروندان را به خود اختصاص داده اند. همچنین مدل وازپس نشان داد که میزان تحقق عدالت اجتماعی در اخلاق زیستی شهروندان اردبیل کمتر از حد متوسط بود. مناطق شهری 1، 2، 5، 3و 4 بیشترین تا کمترین میزان تحقق ابعاد عدالت اجتماعی را داشتند. نتیجه این که حیطه های اخلاق زیستی تحت تأثیر ابعاد عدالت اجتماعی تقویت شده و زمینه برنامه ریزی شهری را مهیا می سازند. 

شهر زیبا یکی از دغدغه های اصلی ترکیب عناصر زیبایی شناختی و کاربردی در برنامه ریزی شهری است و در آن زیباساختن شهر، راهکاری برای زیباسازی ساکنان آن به شمار می رود. از آن جا که فضای شهری حاصل تعامل شهروندان است؛ لذا بیشترین لذت زیبایی شهری را می توان در طراحی خوب و امکانات رفاهی یافت. نویسندگان در این مقاله سعی دارند علاوه بر پرداختن به مقوله زیبایی به این سوال پاسخ دهند که مناطق شهری اردبیل تا چه اندازه توانسته شاخص های زیبایی شهری را پیاده کند؟ تحقیق حاضر از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری آن شهروندان مناطق شهری اردبیل می باشند و با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، تعداد 383 نفر به عنوان حجم نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی تعیین شد. نمونه گیری از پنج منطقه شهری اردبیل با توجه به سهم جمعیتی هر منطقه شهری می باشد. داده ها به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد و در نهایت با استفاده از نرم افزار «spss» و با استفاده از مدل تحلیلی ویکور، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد هر یک از مناطق شهری اردبیل بر حسب اجرای شاخص های زیبایی شهری، نسبت های متفاوتی دارند و جایگاه شهر اردبیل از نظر شاخص های زیبایی شهری با 545/0 Q اندکی پایین تر از حد متوسط می باشد.