امیرحسین دانشمند کفترودی

به دلیل اهمیت انکارناپذیر سلامت روان شناختی بانوان و مادران در جامعه و همچنین نبود ابزار بومی برای ارزیابی سلامت روان شناختی ایشان، این مطالعه با هدف تهیه نسخه الکترونیکی ابزارای دوبعدی (بهزیستی روان شناختی و مشکلات روان شناختی) صورت گرفت. از جامعه مادران دارای حداقل یک دانش آموز در شهر تهران، نمونه ای متشکل است از 1222 نفر به شیوه دردسترس انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از زبان برنامه نویسی آر نسخه 4.2.3 استفاده شد. به ترتیب تحلیل گمشده، تحلیل گویه، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تائیدی و محاسبه ضرایب اعتبار انجام شد. نتایج تحلیل گویه ها نشان داد دوازده گویه از بعد یکم (بهزیستی روان شناختی) و یک گویه از بعد دوم (مشکلات روان شناختی) کفایت آماری و مفهومی لازم را نداشته و از تحلیل کنار گذاشته شدند. در ادامه نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که سه ساختار برای بعد بهزیستی روان شناختی و پنج ساختار برای بعد مشکلات روان شناختی، دارای ساختار ساده هستند. ساختارهای اکتشافی هر بعد به همراه ساختار نظری اولیه و ساختار تک عاملی آن، به عنوان ساختارهای رقیب، وارد تحلیل عاملی تائیدی شدند. تحلیل عاملی تائیدی نشان داد برای بعد بهزیستی روان شناختی، ساختاری چهار عاملی و برای بعد مشکلات روان شناختی، ساختاری هشت عاملی دارای بهترین برازش هستند. در ساختار بعد بهزیستی روان شناختی، چهار خرده مقیاس ثبات، شادکامی، خوش بینی و ارتباط و در ساختار بعد مشکلات روان شناختی، هشت خرده مقیاس افسردگی، اضطراب، وسواس، اضطراب اجتماعی، مشکلات خواب، رفتارهای ایذایی، اعتیاد به مواد و اعتیاد به فضای مجازی قرار گرفتند. ضریب آلفا کرونباخ خرده مقیاس ها در حد قابل قبول و بالا برای بعد یکم بین 63/0 تا 87/0 و بعد دوم بین 65/0 تا 87/0 ولی ضرایب امگا مک دونالد این خرده مقیاس ها از خوب تا عالی برای بعد یکم بین 71/0 تا 91/0 و برای بعد دوم 74/0 تا 91/0 به دست آمد. لذا می توان نتیجه گرفت مقیاس الکترونیک سلامت-روان شناختی بانوان ایرانی، دارای ویژگی های روان سنجی لازم به منظور استفاده در فضای مجازی است.

هدف: به دلیل اهمیت غربالگری به هنگام مشکلات روان شناختی کودکان و دقت بالا در استفاده از ابزار های چند درگاهی و همچنین افزایش سرعت و دقت اطلاعات جمع آوری شده در بستر مجازی، مطالعه حاضر با هدف تهیه ابزار الکترونیکی برای غربالگری روان شناختی کودکان در قالب نسخه های گزارش معلم و والدین انجام شد.روش: جامعه دربرگیرنده والدین و معلمان دانش آموزان ابتدایی از سی ویک استان بود. از هر استان، دو شهر انتخاب و از هر شهر، دو مدرسه به صورت هدفمند انتخاب شد. گروه نمونه را ۲۴۲۰ والد و ۶۹۷۲ معلم تشکیل دادند. مدل مفهومی هر دو ابزار دارای هشت مفهوم اضطراب، افسردگی، فزون کنشی و نارسایی توجه، رفتار های ایذایی، نقص در انجام تکالیف تحصیلی و اجتماعی، خودتنظیمی، خودآسیب رسان و خطر سوءاستفاده از کودکان بود.یافته ها: تحلیل گویه نشان داد در نسخه های والدین، ۱۳۹ و معلم ۱۰۱ گویه از کفایت مناسب برخوردارند. تحلیل اکتشافی و تائیدی وجود ساختاری هشت عاملی در نسخه والدین و شش عاملی در نسخه معلم را نشان دادند. در ساختار نهایی نسخه معلم، دو مؤلفه رفتار تکانشی پرخاشگری به همراه نارسایی توجه و فزون کنشی و همچنین مؤلفه رفتار های خودآسیب رسان در کنار سوءاستفاده از کودک قرار گرفت. ضرایب اعتبار همگونی درونی آلفا (۷۳/۰- ۹۷/۰)، آلفای ترتیبی (۸۶/۰- ۹۸/۰) و امگا (۷۵/۰- ۹۷/۰) به دست آمد.نتیجه گیری: نسخه الکترونیکی گزارش والدین و معلم از روایی مناسب ساختاری و اعتبار برای استفاده در مقاصد بالینی و کلینیکی برخوردار است.