علی نگارستانی

یکی از دیدگاههای مهم در مبحث معاد جسمانی، نظریه عینیت بدن دنیوی و اخروی است. این دیدگاه طیفی وسیعی از متکلمین و همچنین برخی از حکما را در بر می گیرد و با وجود اختلاف میان طرفداران این دیدگاه در فروع، اصل مدعا، یعنی عینیت بدن دنیوی و اخروی در معاد جسمانی مورد اتفاق ایشان است. شیوه تحقیق در این مقاله به گونه توصیفی انتقادی می باشد . مقاله حاضر پس از توصیف و نقد دیدگاه یادشده، به این نتیجه رسیده است که ادعای عینیت بدن دنیوی و اخروی به علت وجود مشکلات مبنایی و روشی ازجمله: عدم توانایی در تبیین درست از حقیقت انسان، محذورات عقلی بسیار از جمله محال بودن اعاده معدوم، و بسیاری از نصوص که در تضاد با این دیدگاه است، توانایی اثبات ادعای خود یعنی عینیت بدن دنیوی و اخروی در معاد جسمانی را نداشته و فاقد کارآیی می باشد.

سید حسین نصر از برجسته ترین چهره های جریان سنت گرایی است که در بیان و تبیین دیدگاه های این جریان نقش بسزایی داشته است. مهم ترین دیدگاه سید حسین نصر که بحث های بسیاری پیرامون آن شکل گرفته، نظریه وحدت متعالیه ادیان است. او در این دیدگاه با وام گرفتن از مبانی حکمت متعالیه و همچنین عرفان نظری به این نتیجه رسیده که تمامی ادیان دارای حقیقتی واحدند و تفاوت های ادیان مربوط به امور بیرونی ادیان است، نه حقیقت ادیان. در این دیدگاه، نصر جامه ای جدید به دیدگاه کثرت گرایی دینی پوشانده است که افرادی همچون جان هیک در جهان مسیحیت و عبدالکریم سروش در جهان اسلام آن را تبلیغ می کنند. این مقاله به صورت توصیفی انتقادی نگاشته شده و نویسنده بعد از تبیین دیدگاه نصر به اشکالات آن پرداخته است؛ اشکالاتی همچون بی توجهی به بحث خاتمیت، نسبیت انگاری آموزه های دینی، و تضاد آن با نصوص قطعی ادیان که سعادت را انحصار یک دین می دانند.