عباسعلی واشیان

دعا وسیله ای برای درخواست حاجات و خواسته ها از خداوند متعال و کلید دستیابی به گنجینه های ارزشمند است. آدمی برای رسیدن به اهداف و آرزوهای خود و در هجوم سختی، بیماری و تنگدستی دست نیاز به سوی خالق خویش دراز می کند و به دعا و نیایش می پردازد تا از درگاه خداوند طلب حاجت کند؛ اما اجابت دعا نیازمند تحقق شرایطی است. در مطالعه حاضر به بررسی شرایط پذیرش دعا و پاسخ به درخواست بندگان خدا با توجه به آیه 10 سوره فاطر و بر اساس قوانین جهان هستی پرداخته شده است. این مطالعه با روش توصیفی تحلیلی و  به صورت کتابخانه ای اسنادی با رویکرد کاربردی توسعه ای انجام شده است. برای استخراج و تحلیل متون با کلیدواژه های اجابت دعا، قوانین جهان هستی، رعایت آداب دعا و عمل صالح از منابع اسلامی استفاده شده است. طبق یافته های به دست آمده بر اساس آیات و روایات به ویژه آیه 10 سوره فاطر، داشتن دو شرط برای استجابت دعا ضروری است؛ یکی از آن ها ادبیات مناسب هنگام دعا و دیگری داشتن عمل صالح به میزان کافی است. خداوند متعال، جهان هستی را طبق قوانین آفریده است و آن را اداره می کند. استجابت دعا از این قوانین مستثنی نیست و شرایطی دارد که اگر رعایت نشود، نتیجه مطلوبی در پی ندارد و به اجابت ختم نمی شود. با توجه به آیه 10 سوره فاطر با رعایت دو شرط، آثار دعا نمایان می شود و مورد پذیرش خداوند قرار خواهد گرفت.

سابقه و هدف: امروزه انسان های زیادی بر اثر حوادث و بیماری های زودهنگام و ناگهانی از دنیا می روند. به طور کلى، زمان فرارسیدن مرگ انسان دو نوع است: زمان قطعی و زمان مشروط. زمان قطعی مرگ انسان درواقع همان عمری است که خداوند برای او مقّدر کرده است و هیچ چیزی نمی تواند آن را جلو یا عقب ببرد و نزد خداوند متعال تغییرناپذیر است؛ اما زمان مشروط درباره مرگ هاى ناگهانی بر اثر حوادث یا بیماری ها پدید مى آید و مرگ انسان زودتر از آنچه خداوند مقرر کرده است، فرا می رسد. اعمال نیک انسان از عوامل مؤثر در درمان بیماری ها است. در این زمینه، قرآن کریم و آموزه های دین اسلام صدقه را بهترین روش درمان بیماری ها معرفی کرده است. در مطالعه حاضر، به بررسی آثار و فواید صدقه در درمان بیماری و افزایش عمر بیمار پرداخته شده و شرایط لازم برای تحقق آثار مدنظر با تمسک به آیات و روایات بیان شده است. روش کار: این مطالعه از نوع تطبیقی است. برای استخراج و تحلیل متون با کلیدواژه های صدقه، درمان بیماری، افزایش عمر، مرگ های ناگهانی و سلامت معنوی از منابع اسلامی قرآن کریم، تفسیر المیزان، بحارالانوار و نرم افزار جامع الاحادیث و جامع التفاسیر؛ و همچنین پایگاه های اطلاعاتی اس. آی .دی، مگیران، ایران داک، پاب مد، ریسرچ گیت و ساینس دایرکت استفاده شده است. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از آیات و روایات، پرداخت صدقه در درمان بیماری و به تبع آن تأخیر در زمان مشروط مرگ و افزایش عمر بیمار نقش بسزایی دارد. نتیجه گیری: مطابق با آموزه های دین اسلام از آثار صدقه دادن، درمان بیماری است. بنابراین، شرایطی بررسی شده که خداوند در قرآن، برای قبول شدن صدقه ها معرفی کرده است و با رعایت این شرایط، آثار صدقه نمایان خواهد شد. با پرداخت صدقه بر مبنای شرایط تعیین شده می توان موجب نجات جان افراد بیمار و افزایش عمر آنان شد.