حمید شایق

زمینه و هدف: مدیران مالی یک عنصر مهم در موفقیت هر سازمان هستند که مسئولیت اصلی آن ها، نظارت بر امور مالی و مشاوره در مورد ایده ها و چشم اندازها یک سازمان است، بنابراین درک دانش و مهارت های موردنیاز آن ها بسیار مهم است و این پژوهش باهدف ارائه تدوین و اعتبار یابی ابزار سنجش توانمندی دانشی مدیران مالی دستگاه های اجرایی انجام شده است. روش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و با کمک ابزار مصاحبه و پرسش نامه ابتدا ابعاد شناسایی شد و سپس ابعاد و مؤلفه های مهم طبق روش دلفی فازی مشخص شد و با کمک روش AHP، وزن هر یک از ابعاد مشخص شد، سپس تعداد سؤال های اولیه مربوط به هر یک از ابعاد طراحی شد و 72 سؤال با مصاحبه با خبرگان طراحی شد. سپس با روش تکنیک دلفی فازی با کسب نظر از 15 نفر از خبرگان مالی کشور (به عنوان پانل دلفی) پرسشنامه ای مشتمل بر 53 سؤال طی دو مرحله فازی موردپذیرش قرار گرفت و به عنوان ابزار سنجش توانمندی دانش مالی مدیران مالی دستگاه های اجرایی تدوین شد. پایایی سؤال ها با ضریب آلفا کرونباخ و روایی با مراجعه دوباره به خبرگان تائید شد.یافته ها: در تمامی شاخص هایی که از مرور ادبیات استخراج شده است اختلاف میانگین کمتر از 2/0 می باشد پس می توان نتیجه گرفت اجماع کافی بین خبرگان حاصل شده است. همچنین در میان 72 سؤال، 53 سؤال امتیاز «خوب» کسب نموده اند.نتیجه گیری: نتایج نشان داده شده است که این ابزار بومی و تدوین شده می تواند جهت سنجش توانمندی دانش مالی دستگاه های اجرایی مورداستفاده قرار گیرد.

یکی از مقوله های بسیار مهم و حیاتی هر سازمانی وجود یک مدیر مالی با توانمندی و مهارت بالا است. توانمندی ها و مهارت های مالی باعث می شود مدیران مالی قادر به درک زبان امور مالی باشند و مالکیت عملکرد مالی بخش های خود را بر عهده بگیرند، توانمند بودن در هنر مدیریت امور مالی هر سازمانی یک رشته حیاتی برای ایجاد و حفظ پایداری مالی است، در یک دیدگاه کلی توانمند بودن مدیریت و سنجه های مختلف آن یکی از بعدهای سرمایه سازمانی محسوب می شود، بنابراین با توجه به اهمیت توانمندی مدیران مالی؛ پژوهش حاضر به تدوین الگوی توانمندی دانشی مدیران مالی دستگاه های اجرایی می پردازد. در این پژوهش از میان روش های تحقیق ترکیبی کیفی- کیفی، برای بررسی توانمندی دانشی مدیران مالی روش پدیدارشناسی بکار گرفته شد. برای جمع آوری داده ها با شیوه نمونه گیری هدفمند 15 نفر از متخصصان در این زمینه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و 67 گزاره (شاخص) استخراج که از میان کدهای استخراج شده طبق روش تحلیل مضمون آتراید - استیرلینگ (2001)، 17 مضمون پایه و 7 مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر شامل دانش تخصصی و مالی و دانش عمومی و مدیریت استخراج شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که توانایی دانشی مدیران مالی نقش کلیدی در بهبود مدیریت منابع در شرکت ها دارد و ناکارآمدی آن چالش برانگیز خواهد بود. الگوی تدوین شده در این پژوهش نخستین الگوی منسجم در زمینه توانایی دانشی مدیران است و می تواند آثار مفیدی را در سازمان های دولتی داشته باشد.