سهیل احمدى واستانى

ظهور و منشأ الگوهای تدفینی به درستی مشخص نیست، ولی الگوهای تدفین و آداب ورسوم خاک سپاری مردگان در هر منطقه، ارتباط مستقیمی با اعتقادات و جهان بینی اقوام، سطح طبقاتی افراد از لحاظ اجتماعی _ اقتصادی، سنت های بومی و ویژگی های جغرافیای طبیعی آن منطقه دارد. الگوهای تدفین در ادوار باستانی به عنوان رویکردی مهم در مطالعات باستان شناسی، از بدو شروع فعالیت های باستان شناسی همواره مورد توجه باستان شناسان و پژوهشگران قرار داشته است. یکی از این ادوار، دوره اشکانی است. براین اساس، مهم ترین هدف این مقاله روشن ساختن انواع ساختار قبور دوره اشکانی در منطقه جنوبی دریای کاسپی و تفسیرهای گوناگون از آن ها است تا از این طریق به درک و شناخت درستی درخصوص انواع ساختار قبور مردمان این منطقه و ارتباط آن ها با سایر مناطق زیر سیطره حکومت اشکانی دست پیدا کنیم. در گونه شناسی ساختار قبور، به مباحث نظری معماری قبور، یعنی فضا، شکل یا فرم و نوع مصالح پرداخته شده است. اطلاعات این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های میدانی گردآوری شده و به شیوه کیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که (۱) ساکنان منطقه جنوبی دریای کاسپی در دوره اشکانی از الگوهای تدفینی نظیر چاله ای ساده، دخمه ای، تدفین خمره ای، چهار چینه سنگی و رفی برای دفن مردگان خود استفاده می کرده اند؛ (۲) تعدادی از الگوهای تدفینی دوره اشکانی این منطقه ادامه سنت تدفین دوران گذشته بوده و نشان دهنده تداوم فرهنگی در این منطقه است.