شیرزاد آزاد

امروزه، فضای سایبر به یکی از مهم ترین ابعاد امنیت بدل گشته است به طوری که با رشد و توسعه ی فناوری سایبری، شاهد افزایش خطرات در این عرصه هستیم. بازیگران مختلفی اعم از دولتی و غیردولتی در این حوزه ظهور کردند و هر کدام به نحوی و بر اساس اهداف خود علیه امنیت ملی آمریکا دست به اقداماتی زده اند. از این رو موضوع امنیت سایبری در سیاست گذاری رهبران آمریکا جایگاه شایان توجهی یافت. لذا از دوران ریاست جرج بوش پسر تغییر و تحولات در امنیت ملی با نگاه به کنترل فضای سایبر و تهدیدات احتمالی آن تا به امروز، دارای ویژگی هایی بوده است. در دوره ی ریاست جمهوری اوباما و ترامپ نیز رویدادهایی در این عرصه به وقوع پیوست. لذا در این نوشتار به دنبال این هستیم که نشان دهیم نوع سیاست و استراتژی رؤسای جمهور آمریکا در قبال این گونه تهدیدات از چه ویژگی هایی برخوردار بوده است. در پاسخ به این سوال نیز، نشان می دهیم که استراتژی سایبری آمریکا در دوران بوش، حالتی تدافعی و حاشیه ای داشت، در دروان اوباما به سمت گسترش و توسعه ی داخلی و بین المللی رفت و نهایتا در دوران ریاست ترامپ، علنا رویکردی تهاجمی برای آن اتخاذ شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با روش مطالعه اسنادی و استفاده از منابع کتابخانه ای اعم از مکتوب و الکترونیکی و تحلیل محتوای کیفی آن ها نگاشته شده است.

از زمان ظهور فناوری سایبری تا به امروز، این عرصه دارای پیشرفت های زیادی بوده و حوزه های مختلفی را تحت تأثیر قرار داده است، بطوریکه نبود آن در روند زندگی بشر مشکل ساز بوده و از طرفی هم می تواند بعنوان ابزاری تهدیدآمیز عمل کند. امروزه گسترش فناوری سایبری مسبب نگرانی های جدیدی درخصوص امنیت ملی کشورها شده است. بازیگران متعددی از این فناوری برای اهداف گوناگون بویژه حملات سایبری استفاده می کنند. در مقاله حاضر تلاش می شود تا ضمن معرفی بازیگران دولتی مهم عرصه سایبری، به تأثیر آنها بر روند تغییر استراتژی های ایالات متحده آمریکا و واکنش این کشور برای حفظ امنیت خود در قبال اینگونه تهدیدات و تحولات پرداخته شود. هدف این مقاله، بررسی اقدامات کشورهای چین، روسیه، ایران و کره شمالی بعنوان رقبای آمریکا و کشورهای فعال در فضای سایبری بوده است تا بتوان به روند تغییرات در استراتژی ایالات متحده آمریکا و نحوه واکنش آن بعنوان پیشرفته ترین بازیگر سایبری پی برد. لذا به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که این بازیگران دولتی فعال در فضای سایبری، چه تأثیری بر روند تغییر استراتژی این کشور در برابر تهدیدات فضای سایبری داشته اند. از این رو، یافته ها حاکی از آن است که افزایش اثرگذاری فناوری های سایبری بر امنیت ملی، ظهور بازیگران دولتی و رشد تحرکات سایبری آنها بر کنار گذاشتن رویکرد تدافعی و اتخاذ رویکردی تهاجمی در برابر تهدیدات سایبر تأثیرگذار بوده اند. مقاله پیش رو، براساس چارچوب امنیت ملی و به روش تبیینی و با استفاده از منابع کتابخانه ای نگارش شده است

بطور کلی، رهیافت ایران در قبال شبه جزیره کره رفتار نسبتا غیرمتعارفی در مقایسه با الگوی کلی سیاست سازی خارجی آن بوده است. چه در دوره پهلوی و چه در زمان جمهوری اسلامی، ایران دارای جهت گیری نسبتا کمرنگ ولی اغلب فعالی در قبال هم کره جنوبی و هم کره شمالی بوده است تا بتواند در آن منطقه خاص جغرافیایی تا حد ممکن به تمام اهداف مدنظر خود در حوزه های سیاسی، نظامی، اقتصادی، مالی، فناورانه، و فرهنگی برسد. پژوهش حاضر ضمن تمرکز بر چارچوب تحلیلی پراگماتیسم، استدلال می کند که در چندین دهه گذشته سیاست ایران نسبت به هر دو کره از نوعی پیوستگی و کارآمدی نسبی برخوردار بوده است، چرا که هدف اصلی تهران آن بوده است تا اهداف متعدد خود در شبه جزیره را بی سروصدا و تا حدودی با پرداخت هزینه ای کم تامین نماید. مهم تر آنکه، سیاست ایران در قبال شبه جزیره کره، بویژه در دوره جمهوری اسلامی، و درس هایی که دیپلماسی کشور از تعاملات نسبتا چندبعدی خود با هر دو کره بدست آورد، می توانست بعنوان الگوی الهام بخشی برای سیاست سازی خارجی نسبت به برخی دیگر از مناطق مهم دنیا که دارای منافع حیاتی زیادی برای ایران هستند مورد استفاده قرار گیرد.