عبدالمجید صدیقی

هدف: جایگاه اجتماعی به نوعی موقعیت فرد در ساختار اجتماعی است که منابع در دسترس او را تعیین می کند. این مقاله به بررسی پیشران های موثر بر آینده جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران پرداخته است.روش: روش پژوهش آمیخته متوالی است. در مرحله کیفی، با مطالعه کتابخانه ای منابع یک دهه اخیر، پیشران های موثر بر آینده جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی شناسایی و در مرحله کمی، برای رتبه بندی پیشران ها بر اساس اثرگذاری و اثرپذیری با استفاده از روش تحلیل اثرات متقاطع، پرسش نامه ای با افق زمانی 20 سال در سال 1401 بین خبرگان حوزه حسابرسی توزیع شد.یافته ها: در مجموع 35 پیشران موثر در قالب 7 کلان روند شناسایی شد که عبارت اند از: مشتریان خدمات حسابرسی، حرفه حسابرسی و حسابرسان (درون حرفه ای)، سیاسی-اقتصادی، اجتماعی-جمعیتی، فناوری، حقوقی و محیطی.نتیجه گیری: نتایج بیانگر 6 کلان روند اصلی با بیشترین اثرگذاری و اثرپذیری است که عبارت اند از: وضعیت رقابت در بازار حرفه، مطالبه آینده نگری اطلاعات، تئوری ذی نفعان و شفافیت، توسعه فناوری، تنوع بخشی به خدمات حسابرسی، کیفیت آموزش حسابرسان و تطابق آن با تحولات نوین.دانش افزایی: این مطالعه بینش های ارزشمندی را در مورد پیشران های موثر بر آینده جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران ارائه می کند که می تواند به سیاست گذاران، نهادهای نظارتی و موسسات حسابرسی در آماده سازی برای آینده و سازگاری با محیط در حال تغییر کمک کند.

جایگاه اجتماعی به نوعی موقعیت فرد در ساختار اجتماعی است که منابع موجود و در دسترس او را تعیین می کند. در میان برجسته ترین هویت های اجتماعی در جوامع امروزی، هویت شغلی مبنای مهمی برای تصور از خود، عزت نفس و انگیزش شخصی است. در پژوهش حاضر بر اساس مصاحبه با 20 نفر از خبرگان حوزه حسابرسی در سال 1400 و بر اساس روش تحلیل تم، الگویی برای تبیین جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران پیشنهاد شده است. همچنین به منظور سنجش اعتبار الگوی ارائه شده، با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته ای که روایی و پایایی آن تأیید شده، نظرات 116 نفر از خبرگان در سال 1401 دریافت و تجزیه وتحلیل گردید. بر اساس یافته های پژوهش برای جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران، چهار تم اصلی شامل کلیات، ابعاد قشربندی اجتماعی، چالش ها و نهایتاً راهکارهای بهبود جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی شناسایی شد. یافته ها نشان می دهد چالش های این حرفه شامل بحران هویت حرفه ای (اثر منفی حرفه حسابرسی روی زندگی شخصی حسابرسان؛ ضعف خودنظارتی) و بحران استقلال حرفه ای ( حق الزحمه پایین و رقابت غیرحرفه ای؛ عدم رعایت آیین رفتار حرفه ای) موجب تضعیف جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران شده است. نتایج این پژوهش می تواند مورداستفاده جامعه حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی قرار گیرد.