مهدی محسنی نیا

در عصر جهانی شدن، تبادلات فرهنگی میان ملت ها به یکی از ارکان اساسی توسعه، درک متقابل و همکاری های بین المللی بدل شده است. این مقاله با تمرکز بر نظریه تعاملی ارتباطات، به بررسی نقش ارتباطات در تسهیل و تعمیق تبادلات فرهنگی می پردازد. ابتدا مفاهیم ارتباطات و تبادلات فرهنگی تعریف و ارتباط تنگاتنگ آن ها تبیین می شود. سپس نقش رسانه های سنتی و فناوری های نوین دیجیتال در انتقال و تحول عناصر فرهنگی، همراه با نمونه های عینی از تأثیرگذاری رسانه ها و شبکه های اجتماعی بر فرهنگ جهانی، تحلیل می گردد. مقاله ضمن اشاره به مزایای ارتباطات در افزایش آگاهی و کاهش تعصبات، چالش هایی چون تفاوت های زبانی، سوءتفاهم های فرهنگی، کلیشه ها، موانع سیاسی و ایدئولوژیک را نیز بررسی می کند. در ادامه، با تکیه بر نظریه تعاملی، به اهمیت بازخورد و خلق معانی مشترک در تعاملات فرهنگی پرداخته و نمونه هایی از تبادلات موفق فرهنگی ارائه می شود. راه حل هایی نظیر آموزش زبان و فرهنگ، برنامه های تبادل، نقش سازمان های بین المللی، بهره گیری از فناوری و میانجی های فرهنگی برای غلبه بر موانع مطرح می گردد. همچنین نقش ارتباطات در دیپلماسی فرهنگی و تأثیر تبادلات فرهنگی بر تحول و تقویت هویت های فردی و جمعی مورد تأکید قرار می گیرد. در نهایت، مقاله نتیجه می گیرد که ارتباطات دوسویه و تعاملی، بستری ضروری برای تحقق تبادلات فرهنگی مؤثر و شکل گیری جامعه ای جهانی، متنوع و صلح محور فراهم می کند.

در این مقاله سعی بر این شده تا با نگاهی جامع به ریشه های اصلی پیدایش گل و مرغ در نقاشی ایرانی از ابتدای تاریخ تا دوران قاجار و بخشی از دوران معاصر به اهمیت تاویل ارتباطی آن اشاره کنیم و آنچه که در آن بر اساس نقش نمادین این دوعنصر در کنار هم در ادبیات و هنر نگارگری بپردازیم. حال آنکه ارتباطات در شکل امروزی خود بدون استفاده از تاویلات و چرخش های معنایی صورت می پذیرد. از این رو در این پژوهش برآنیم تا با در نظر گرفتن بار معنایی این دونماد در ریشه فرهنگی مردم در طی تاریخ به انسجام ریشه ای و اسطوره ای این دو نشانه که بخش عمده ای از خلق آثار نگارگری را در بر می گیرند داشته باشیم. به شکل کلی ریشه یابی ارتباط بین این دو عنصر نمادین و فرهنگ ایرانی می تواند این نتیجه را در بر داشته باشد که آیا در اصول ارتباطی امروزی هم می توان از فرهنگ تاویل استفاده نمود یا خیر؟