عرفان خورشیدیان میانایی

فقدان لذت جویی اجتماعی موجب می شود فرد از ارتباط با دیگران لذت نبرد و به برقراری روابط اجتماعی تمایلی نداشته باشد. به دلیل عدم وجود مقیاس مناسب جهت سنجش فقدان لذت جویی اجتماعی در زبان فارسی، هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه لذت بین فردی نهایی و مورد انتظار در بین دانشجویان بود. در این پژوهش 540 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1401-1400 شرکت کردند و به مقیاس های لذت بین فردی نهایی و مورد انتظار (ACIPS)، لذت اسنیث و همیلتون (SHAPS) و پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ) پاسخ دادند. از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، روایی همگرا و واگرا برای بررسی روایی و پایایی استفاده شد. نتایج هر دو تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی وجود ساختار سه عاملی را تأیید کردند. ضرایب آلفای کرونباخ برای کل آزمون و سه خرده مقیاس آن به ترتیب 0.88، 0.84، 0.78 و 0.52 به دست آمد. در بررسی روایی همگرا، همبستگی مقیاس با دو پرسشنامه لذت اسنیث همیلتون 0.41 و پرسشنامه شخصیتی آیزنک (سؤالات مربوط به برون گرایی) 0.45 به دست آمد. در بررسی همسانی درونی نیز همبستگی سه خرده مقیاس با نمره کل به ترتیب 0.90، 0.78 و 0.53 به دست آمد. این یافته ها ساختار سه عاملی مقیاس لذت بین فردی نهایی و مورد انتظار را تأیید کرد و نشان داد این مقیاس از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و قابلیت استفاده در بین دانشجویان را دارا می باشد.

این پژوهش باهدف بررسی نقش فقدان لذت جویی اجتماعی در پیش بینی اعتیاد به اینترنت با نقش تعدیل کننده ویژگی های شخصیتی برون گرایی و درون گرایی در دانشجویان انجام شد. روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل داده اند که از میان آن ها 340 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه های پژوهش شامل پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ (IAT، 1998)، مقیاس لذت بین فردی نهایی و مورد انتظار (ACIPS، 2011) و پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ، 1985) بود. روابط بین متغیرها با آزمون رگرسیون خطی و مدل پژوهش با تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری آزمون شدند. نتایج نشان داد که فقدان لذت جویی اجتماعی توانایی تبیین 19 درصد از واریانس اعتیاد به اینترنت را در دانشجویان داشت. نتیجه مدل یابی معادلات ساختاری نیز نشان داد که ویژگی شخصیتی برون گرایی و درون گرایی در ارتباط بین فقدان لذت جویی اجتماعی و اعتیاد به اینترنت نقش تعدیل کننده (01/0P<) داشت. درنهایت این نتایج نشان داد که فقدان لذت جویی اجتماعی می تواند اعتیاد به اینترنت را در دانشجویان پیش بینی کند و ویژگی شخصیتی برون گرایی و درون گرایی در ارتباط بین این دو متغیر نقش تعدیل کننده ایفا می کند.

توجه به هیجانات از ابعاد زیربنایی درزمینه ی آسیب شناسی روانی است که به همراه شفافیت هیجانی سازه ی جامع تر آگاهی هیجانی را شکل می دهند. توجه به هیجانات خود از دو زیر مقیاس توجه ارادی و غیرارادی به هیجانات تشکیل شده است که به میزان توجه و نظارتی که فرد بر هیجانات و عواطفش دارد اشاره دارد. این مقیاس با هدف اندازه گیری این پدیده طراحی شده است و ویژگی های روان سنجی آن در جمعیت غیر ایرانی مورد تائید قرارگرفته است؛ اما تاکنون در جمعیت ایرانی بررسی نشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی این مقیاس در جمعیت ایرانی بود. در پژوهش حاضر 263 نفر به شیوه ی نمونه گیری در دسترس به پرسشنامه های پژوهش که شامل مقیاس توجه به هیجانات، نگرانی پنسیلوانیا، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس و همچنین مقیاس عواطف مثبت و منفی پاسخ گفتند. نهایتاً داده های حاصل با استفاده از تحلیل های آماری آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی تأییدی و آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. مقدار پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برابر با 752/0 به دست آمد. همچنین برای بررسی ساختار پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج مطالعه نشان دهنده ی برازندگی مطلوب شاخص ها (055/0RMSEA=، 925/0CFI=، 928/0GFI=، 777/1CMIN/DF=) بود. این پرسشنامه تنها با حذف یک گویه (گویه شماره 9 به دلیل فقدان معناداری) و همانند نسخه ی انگلیسی با در برگرفتن دو عامل توجه ارادی و غیرارادی به هیجانات؛ در جامعه ی ایرانی نیز از شاخص های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.