حمزه برزگر

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های علوم دوره دوم ابتدایی براساس الگوی خلاقیت پلسک انجام شده است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها توصیفی و از نوع تحلیل محتوای کمّی بود. جامعه آماری کتاب های علوم دوره دوم ابتدایی سال تحصیلی 1401-1400 بود. کل محتوای سه کتاب برای نمونه بررسی شد. ابزار پژوهش چک لیست تحلیل محتوای خلاقیت پلسک (2008) بود که براساس آن، خلاقیت در سه مؤلفه شامل اصل توجه، گریز و تحرک تحلیل شد. برای بررسی روایی ابزار از نظرات اساتید رشته برنامه ریزی درسی دانشگاه تبریز استفاده شد که روایی محتوایی و صوری چک لیست را تأیید کردند. برای تعیین پایایی ابزار از ضریب توافق اسکات استفاده شد که میزان 0/86 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و آنتروپی شانون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که انعکاس مؤلفه جلب توجه با ضریب اهمیت 0/345 در رتبه اول، مؤلفه مشاهده هدفمند با ضریب اهمیت 340/0 در رتبه دوم و مؤلفه استخراج مفاهیم با ضریب اهمیت 0/314 در رتبه سوم اهمیت قرار دارند. در اصل گریز، انعکاس مؤلفه جایگزینی با ضریب اهمیت 0/168 در رتبه اول، مؤلفه ترکیب با ضریب اهمیت 0/167 در رتبه دوم، مؤلفه توجه به جزئیات با ضریب اهمیت 152/0 در رتبه سوم، مؤلفه کوچک نمایی با ضریب اهمیت 143/0 در رتبه چهارم، مؤلفه انعطاف پذیری با ضریب اهمیت 140/0 در رتبه پنجم، مؤلفه ارزشیابی با ضریب اهمیت 0/132 در رتبه ششم، مؤلفه تقویت با ضریب اهمیت 0/097 در رتبه هفتم و معکوس سازی و بزرگ نمایی با ضریب اهمیت 0 در رتبه هشتم اهمیت قرار دارند. در اصل تحرک نیز انعکاس مؤلفه به کارگیری در عمل در پایه چهارم با ضریب اهمیت 0/431 در رتبه اول، در پایه ششم با ضریب اهمیت 0/342 در رتبه دوم و پایه پنجم با ضریب اهمیت 0/227 در رتبه سوم اهمیت قرار دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان چنین نتیجه گرفت که توجه به مؤلفه های استخراج مفاهیم در اصل توجه، مؤلفه های معکوس سازی و بزرگ نمایی در اصل گریز و توجه به اصل تحرک در حد مطلوبی نیست و باید طراحان برنامه درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی به این مؤلفه ها در راستای افزایش خلاقیت دانش آموزان توجه ویژه ای داشته باشند.

. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، فهم تجربه زیسته معلمان دانش آموزان دوره ابتدایی از چالش های آموزش مجازی در شبکه های اجتماعی به دلیل شیوع ویروس کرونا بود که با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام یافت. برای روش گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. بر این اساس، با رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش معیار، معلمان و مدارسی که در آموزش مجازی پیشتاز و معلمان باسابقه بودند، انتخاب و بر اساس اشباع نظری نهایتا با ۲۰ نفر مصاحبه انجام شد. تحلیل مصاحبه ها، با استفاده از الگوی کلایزی و روش تحلیل مضمون انجام شد. پس از استخراج و دسته بندی موضوعی، چالش های آموزش مجازی در شبکه های اجتماعی در پنج مقوله اصلی : مشکلات مربوط به دانش آموزان و والدین؛ مشکلات مربوط به معلمان؛ مشکلات مربوط به تولید محتوا؛ مشکلات سازمانی و مشکلات مربوط به ارزشیابی طبقه بندی شدند که هریک از این مقوله ها دارای مقوله های فرعی نیز بودند. بنابر این یافته ها می توان نتیجه گرفت که با وجود مشکلات و چالش هایی که توسط معلمان عنوان گردید، طراحی زیرساخت های منسجم و اثربخش جهت ارائه آموزش مجازی ضرورت دارد.