مرضیه قبادی

هدف: این پژوهش با هدف کشف وضعیت کنونی و شناسایی فضاهای الزامی و بازتعریف نیازهای معماری فضاهای کتابخانه های عمومی کشور برای رسیدن به الگویی تازه و ردایی متناسب با قامت کتابخانه های معاصر صورت گرفته است. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی و بر روش نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) متکی است. داده ها به روشِ کتابخانه ای و میدانی با بررسی تحلیلی، مصاحبه با کاربران و کتابدارانِ چهار کتابخانه منتخب وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور، پژوهشگران و متخصصان حوزه معماری و کاربران آنها گردآوری شده اند. یافته ها: معماران، متخصصان حوزه کتابداری، مدیران و سیاست گذاران کتابخانه های عمومی، تغییراتی سریع ناشی از تحولات فناوری و انقلاب ارتباطات را شاهد بوده اند که بر خدمات و مأموریت، برنامه ریزی و طراحی عملکردی، کالبدی و حتی جنبه های ادراکی و زیباشناختی کتابخانه ها سایه افکنده اند. دیدگاه های متقاعدکننده و متنوعی درباره کتابخانه های عمومی و آینده شان، اهداف، خدمات و فضای آن ها در قرن بیست ویکم ارائه شده است: از تردید در حیات کارکردی آن ها به خاطر ماهیت فناوری ها و ارتباطات نوین تا اتفاقاً اهمیت یافتن بیشتر به دلیل ماهیت حفظ اسناد تمدن بشری و امکان تعاملی که میان جامعه برقرار می کنند (برخلاف فناوری های نوین ارتباطات که بر انزوا پای می فشارند). تنوع این دیدگاه ها مؤکد این مطلب است که ارائه شکلی واحد برای طراحی ممکن نیست اما امکان نوعی تعامل طراحانه وجود دارد. بررسی کتابخانه های موردتحلیل نشان داد که معماری کتابخانه ها، الگوهای عملکردی/رفتاری مشخصی را ممکن می کنند؛ یکی الگوی «مجموعه محور» است که هدفش تأکید بر نقش سنتی کتابخانه به عنوان پایگاهی برای عرضه منابع است و دیگری الگویی «تعامل محور» است که بر نقش فرهنگی-اجتماعی کتابخانه عمومی به مثابه پایگاهی تعاملی پای می فشرد که از یک سو بر حفظ، نشر و توسعه دانش و اطلاعات و از سوی دیگر بر پیوند با جامعه و ارتقای سطح تعاملات فرهنگی و اجتماعی تأکید می کند. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش در پی بازتعریف نقش کتابخانه های عمومی با اتکا به مؤلفه های مرتبط با معماری کتابخانه در راستای فراهم آوردن بستر مناسب و توسعه سرمایه اجتماعی از درون آن هاست. با تغییر راهبردهای کتابخانه از الگوی مجموعه محور به الگوی تعامل محور و با بازتعریف مجدد فضاها، کتابخانه های معاصر باید در کنار حفظ، نشر و ارائه منابع مختلف دانش، حافظ و ناشر خاطره جمعی و شریک روابط مردم و نهادهای مدنی باشند.

حق حیات، یکی از حقوق بنیادین و اساسی بشر است و به جرأت می توان گفت که هیچ یک از حقوق و آزادی های بنیادین بشر به اندازه این حق در اسناد بین المللی حقوق بشری مورد حمایت قرار نداشته است. در سال های اخیر، مبارزه با تروریسم نیز به یکی از اولویت های اساسی جامعه بین المللی مبدل شده است. می توان گفت هیچ عرصه ای از عرصه های حقوق بین الملل معاصر به اندازه مبارزه با تروریسم با چنین رشد و تحول سریعی مواجه نبوده است. مسأله مهمی که در این راستا قابل طرح است، این است که نسبت مبارزه با تروریسم و حق حیات چیست؟ در این راستا، پرسش های چندی به شرح ذیل قابل طرح هستند: آیا بر اساس موازین بین المللی حقوق بشر می توان از سلاح مرگبار علیه مظنونان به عملیات تروریستی استفاده کرد؟ آیا کشتار هدفمند رهبران تروریست ها با موازین بین المللی حقوق بشر مطابقت دارد؟ آیا مرگ تروریست ها در زندان، دولت ها را در معرض اتهام نقض حقوق بشر قرار می دهد؟ و در نهایت، آیا اعدام مرتکبان عملیات تروریستی خلاف موازین حقوق بشر است؟ این مقاله با بررسی رویه قضایی بین المللی به این نتیجه می رسد که اگرچه مبارزه با تروریسم، در برخی موارد می تواند به نقض مشروع و قانونی حق حیات منجر شود؛ اما مواردی که به طور قانونی می توان چنین امری را انجام داد، بسیار محدود و مضیق هستند و لذا باید برای مبارزه با تروریسم، حتی الامکان از مکانیزم هایی استفاده نمود که حق حیات را نقض نمی کنند. روش تحقیق در این مقاله، بررسی تحلیلی آرای محاکم بین المللی حقوق بشری است.