بردیا مختاری

در این مقاله، نتایج گزارش کارگروه اجتماعی، فرهنگی و رسانه هیات ویژه گزارش ملی سیلاب ها در خصوص عملکرد مطبوعات، خبرگزاری ها، رادیو و تلویزیون، شبکه های اجتماعی و روابط عمومی ها در مدیریت بحران سیلابهای سال 98 ارزیابی و به صورت مقایسه ای مطالعه شده است. روش، اسنادی و از نوع «مروری» با رویکرد مقایسه ای در داخل و خارج از کشور بوده است. ارزیابی نتایج گزارش مذکور و مقایسه آن با دیگر مطالعات مشابه داخلی در ایران حاکی از آن است که اگرچه جنبه های مهمی از «مدیریت بحران» با محوریت مخاطرات طبیعی در عرصه نظری– تحلیلی، سیاستگذاری و ارائه مدل و نیز تحقیقات تجربی مبتنی بر محوریت نقش رسانه های مختلف در مراحل سه گانه بحران به صورت پراکنده و منفک همواره مورد توجه بوده، اما نکته متمایز و برجسته گزارش «رسانه» هیات ویژه گزارش ملی سیلاب ها، پرداختن همه جانبه به رسانه ها در سه مرحله پیش، حین و پس از بحران بوده است. همچنین مقایسه با یک نمونه خارجی در رابطه با پژوهش زلزله 2015 نپال، نقاط اتصال خوبی را با گزارش «رسانه» هیات ویژه گزارش ملی سیلابها نشان می دهد که از جمله آنها می توان به «عدم تمهیدات لازم برای مواقع بحرانی توسط رسانه ها»، «ضرورت تعامل بین مسئولان و روزنامه نگاران»، «سطح ضعیف آموزش رسانه ها»، «عدم حمایت مناسب دولت از زیرساختهای رسانه ای و نیز روزنامه نگاران»، «فقدان آموزش روزنامه نگاری بحران» و «نگاه سطحی رسانه ها به رویدادها» اشاره کرد. اگر پیشنهادهای گزارش مذکوردر سطوح مختلف مدیریتی اجرایی گردد، می توان انتظار داشت سازمانها و رسانه های ایرانی در بحرانهای بعدی بتوانند بر اساس ساختار و ماهیت خود، نقش موثرتری ایفا کنند.

طنز چه به عنوان یک فرایند دفاعی و چه به عنوان یک نوع ادبی، بیانگر تمایلی برای کانالیزه کردن یک مسئله ی مشترک اضطراب آور یا یک انرژی پنهان در انسان است. امروزه در بسترهای عامه پسند، جا برای انتشار محتوای انتقادی – سیاسی بدون نقش سرگرم کننده و تجاری، تنگ شده است؛ با این حال در خلال همین محتوای سرگرم کننده و تجاری نیز، رگه هایی از انتقاد و سخنان سیاسی دیده می شود. زمینه ی فرهنگی مشترک و دغدغه های یکسان، یکی از بسترهای پیدایش طنز و مزاح است؛ از این رو، این پژوهش با رویکردی بین رشته ای، از سویی نقش فرهنگ را در شکل گیری محتوا در نظر می گیرد و از سوی دیگر، با نگاهی ارتباطی، طنز را به عنوان حامل پیام های متنوع می کاود. همچنین با تلاشی برای طبقه بندی، انواع طنز را در فضای مجازی فارسی زبان به طور کلی مطالعه می کند و از این طریق، محتوای طنز و مزاحی را که در دوران گسترش ویروس کرونا در شبکه های اجتماعی منتشر شده است، سنخ بندی می نماید. از آن جایی که یافته های روانشناختی پشت ایجاد بسیاری از لبخندها و شوخی ها، لایه های پنهانی از انرژی و اضطراب را شناسایی کرده اند، تلاش نهایی این پژوهش در راستای نمایاندن لایه های ناخودآگاه انرژی، خشم یا اضطراب انباشته شده ورای فرایندهای ارتباطی است که در قالب محتوای طنز و شوخی در فضای مجازی خود را بروز می دهد. سنخ شناسی محتوای طنز می تواند برای شناخت دغدغه های خودآگاه و ناخودآگاه جامعه مفید باشد و در این مقاله، در محتوای طنز دوران کرونا، سنخ های سیاسی روزمره، سیاسی-مذهبی تابوشکن، اجتماعی - ارتباطی و عامه پسند شناسایی و تحلیل شده است.