خالد یادگاری

براساس تئوری مبادله اجتماعی هرچه میزان حمایت سازمانی بیشتر باشد احتمال بیشتری وجود دارد که کارمندان خود را مسئول بدانند. بنابراین در افشاگری و گزارش اعمال غیراخلاقی، راحت تر عمل می نمایند. هدف اصلی این پژوهش بررسی ویژگی های فردی بر تمایلات افشاگری حسابرسان مستقل با نقش حمایت سازمانی ادراک شده است. پژوهش از نظر روش، کاربردی و تلفیقی از بُعد روش، پیمایشی مقطعی و همبستگی است. جامعه آماری شامل حسابرسان مستقل شاغل در موسسات حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار تهران از جمله سازمان حسابرسی در سال1401 می باشد. ابزار پژوهش پرسشنامه الین (2010) بوده و توزیع از طریق نمونه گیری دردسترس، دردسترس 236 نفر قرار گرفت و در نهایت 150 پرسشنامه دریافت شد. با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی فرضیه ها مورد آزمون و از طریق نرم افزازspss23 داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساس یافته های پژوهش با این که درصورت وجود حمایت سازمانی رابطه متغیرهای مستقل و وابسته تعدیل می شود اما عامل موثر در تصمیم به افشاگری، ویژگی های فردی خود حسابرسان می باشد. بنابراین می توان گفت میزان حمایت سازمان ها از افراد در فرایند افشاگری برون سازمانی امری مهم و ضروری است. نتایج پژوهش نشان می دهد نگرش فرد نسبت به افشاگری، ادراک فرد نسبت به کنترل رفتاری، مسئولیت فردی برای افشاگری با تمایلات افشاگری درون سازمانی باتوجه به ویژگی های فردی رابطه مستقیم و معنی دار دارد و هزینه های افشاگری برای فرد با تمایلات افشاگری درون سازمانی نیز رابطه معکوس و معنی دار دارند. در پایان از دیدگاه حسابرسان مستقل، افشاگری درون سازمانی به برون سازمانی ارجحیت دارد.

با توجه به گسترش مصادیق فساد مالی در حوزه های مختلف، هشداردهی حسابرسان به عنوان ابزاری برای جلوگیری و مبارزه با فساد مالی در کشور های گوناگون مطرح شده است، اما تا کنون در کشور ایران الگوی منسجمی برای این مساله ارائه نشده است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تا الگوی هشداردهی حسابرسان براساس روش داده بنیاد طراحی گردد. به این منظور در سال 1399 با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی) با 18 نفر از اعضای هیات علمی متخصص، شرکاء مؤسسات حسابرسی، مدیران سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران که در زمینه حسابرسی صاحب نظر و دارای تجربه بوده اند، مصاحبه های عمیق تا مرحله اشباع صورت گرفت. داده های پژوهش با استفاده از روش کدگذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقوله های اصلی و مفاهیم استخراج گردید. نتایج پژوهش نشان داد مهمترین شرایط علی که می تواند در هشداردهی حسابرسان موثر باشد، ساختارحاکمیت، قوانین حاکم، ساختارحرفه و ویژگی های حرفه حسابرسی است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد برای دستیابی به هشداردهی حسابرسان باید راهبرد هایی مانند اصلاح ساختارحرفه، اصلاح ساختار نظارتی، اصلاح زیرساخت و کیفیت آموزش و مدرنیته (استفاده از فنّاوری های نوین) اتخاذ گردد. در نهایت، الگوی پژوهش نشان داد که هشداردهی حسابرسان می تواند پیامد هایی از قبیل ارتقاء جایگاه حرفه، کاهش فساد مالی، افزایش شفافیت وکیفیت گزارشگری، پویایی نظام اقتصادی، چابک سازی ساختار حرفه حسابرسی، تصویب قانون حمایتی حسابرسان، ورود فنّاوری اطلاعات و حسابخواهی و حسابدهی را در پی داشته باشد

مسئولیت اجتماعی حسابداران و حسابرسان در ارتقای شفافیت اطلاعات و اعتماد بخشی به عموم، نقش و مسئولیتی خطیر است. این مهم بعد از تشکیل جامعه حسابداران رسمی و همچنین بروز تقلب و فساد در نظام مالی کشور و نیز با گسترش و رشد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و نیاز به سرمایه گذاری خارجی، اهمیت خاصی به خود گرفته است. هشداردهی(سوت زنی) به عنوان یک مکانیسم کنترلی و بخشی از حاکمیت شرکتی، روش مهمی برای جلوگیری و شناسایی تخلفات مالی بوده و سازوکاری برای کشف و کنترل اعمال خلاف در سازمان ها محسوب می شود. از طرفی انتظار می رود افرادی که محافظه کاری اجتماعی بالایی دارند، رفتارهای حرفه ای محافظه کارانه تری در حرفه حسابداری و حسابرسی داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی تأثیر محافظه کاری اجتماعی بر هشدار دهی حسابرسان با نقش تعدیلی متغیرهای جنسیت و سن است. مبانی نظری این پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه ای و داده های پژوهش از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. فرضیه های پژوهش از طریق مدل رگرسیون خطی چندگانه مورد آزمون قرارگرفته است. نمونه آماری این پژوهش شامل 263 نفر از جامعه حسابداران رسمی، حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و سازمان حسابرسی در سال 1399 می باشند. یافته های حاصل از این پژوهش بیان می دارد که محافظه کاری اجتماعی بر هشدار دهی حسابرسان تأثیر معنادار دارد. همچنین متغیرهای جنسیت و سن حسابرسان بر رابطه بین محافظه کاری اجتماعی و سطح هشداردهی حسابرسان اثر تعدیلی دارند.