حسین کریمی تبار

پژوهش حاضر با هدف شناسایی سازوکارهای توسعه و نگهداشت نومعلمان در نظام آموزش و پرورش به شیوه کیفی مبتنی بر تحلیل محتوا کیفی صورت گرفته است. 19 نفر از خبرگان، مدیران و معاونان منابع انسانی، و نومعلمان استخدام شده 5 سال اخیر نظام آموزش و پرورش به روش گلوله برفی انتخاب و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. برای تحلیل داده ها از فن تحلیل محتوای کیفی مصاحبه با رویه کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد روایی کدهای به دست آمده از طریق بررسی همکاران و پایایی نیز از طریق ضریب توافق کندال محاسبه شد. نتایج تحلیل محتوای کیفی مصاحبه ها نشان داد سازوکارهای توسعه نومعلمان شامل نشست های درون و برون مدرسه ای، مسیر پیشرفت شغلی تخصصی، فنون طراحی مشاغل، تسهیم دانش، یادگیری عملی، شبکه سازی، مدیریت عملکرد، خودتوسعه ای، جانشین پروری، آموزش، کار تیمی و مسیر پیشرفت شغلی عمودی است. پرداخت مبتنی بر عملکرد و شایستگی، مزایا، توجه به نیازهای سطح بالا (معنوی) و توجه به نیازهای سطح پایین (مادی) مهمترین سازوکارهای نگهداشت نومعلمان بودند. نظام آموزش و پرورش برای تحقق برنامه ها و سیاست های تحول باید برای توسعه و نگهداشت معلمان تازه کار مستعد، سازوکارهای نظام مند و هدف محوری تعریف، اجرا و ارزیابی کند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی عدالت سازمانی در ارتباط بین رهبری تحول آفرین و جانشین پروری در آموزش عالی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه مدیران (تعداد 200 نفر) دانشگاه خوارزمی بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۱۲۰ نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از سه ابزار پرسشنامه جانشین پروری(کیم، 2006)، رهبری تحول آفرین باس و اولیو (2004) و عدالت سازمانی( نیهوف و مورمن ، 1993) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای AMOS و Spss22 انجام شد. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل مفهومی پژوهش با داده های تجربی برازش بسیار مطلوبی دارد و عدالت سازمانی نقش میانجی کامل را در ارتباط بین رهبری تحول آفرین با جانشین پروری دارد. بر این اساس رابطه متغیر رهبری تحول آفرین با جانشین پروری از طریق عدالت سازمانی در قالب تحلیل مسیر مورد تأیید قرار گرفت. بدین شرح که متغیر عدالت سازمانی نقش تسهیل کننده را در رابطه بین رهبری تحول آفرین با جانشین پروری نشان داد. همچنین متغیر پیش بین رهبری تحول آفرین اثر مستقیم و مثبت بر جانشین پروری مدیران داشت. بر اساس نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که عدالت سازمانی در دانشگاه نقش تسهیل کننده در توسعه برنامه های جانشین پروری دارد. بدین شرح که با اتخاذ رویکرد رهبری تحول آفرین در دانشگاه، عدالت سازمانی نیز در دانشگاه برقرار خواهد شد و در نهایت فرایند جانشین پروری نیز ارتقاء و توسعه پیدا خواهد کرد.