صادق سعدی

اهداف: در نظام آموزشی تربیت معلم ایران (دانشگاه فرهنگیان) تدریس در دوره کارورزی به عنوان یکی از فعالیت ها در کارورزی 2، 3 و 4 در قالب تدریس به گروه های کوچک تا تدریس به کل کلاس، پیش بینی شده است. مطالعه حاضر به دنبال تبیین چرایی، چیستی و چگونگی تدوین طرح یادگیری در برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان بوده است. روش ها: این مطالعه یک پژوهش کاربردی از نوع مطالعات توصیفی و کیفی است در این راستا پژوهشگران ابتدا از طریق مطالعه کتابخانه ای و همچنین روش پیمایشی (انجام مصاحبه) اطلاعات لازم را جمع آوری سپس با روش جستار نظرورزانه به عنوان یک روش کیفی کوشیده اند منطق، چیستی و چگونگی تدوین طرح یادگیری توسط کارورزان برای انجام تدریس در مدارس را جستارپردازی و تبیین نمایند. با عنایت به کیفی بودن پژوهش برای تأیید پذیری یافته ها از راهبرد مرور همکاران استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش تبیین مدل و الگوی طرح یادگیری موردنظر دانشگاه فرهنگیان است که در آن قسمت های مختلف آن الگو به تفکیک تشریح شده است؛ که استادان و معلمان راهنمای کارورزی و دانشجومعلمان با مراجعه به آن می توانند نسبت به تدوین طرح های یادگیری مناسب اقدام نمایند. نتیجه گیری: مدل طرح یادگیری مدنظر کارورزی دانشگاه فرهنگیان محدود به راهبرد React بوده ازاین رو پیشنهاد می گردد دانشگاه فرهنگیان به دنبال ارائه مدل طرح یادگیری قابل استفاده برای همه ی رشته ها و با چهارچوب باز و انعطاف پذیر باشد که کارورزان بتوانند با الگوهای تدریس دیگری به جز راهبرد React نیز به تدوین طرح های یادگیری بپردازند.

این مطالعه با هدف بررسی میزان قابلیت کاربرد برخی از روش های تدریس دانشگاهی در نظام آموزشی تربیت معلم ایران انجام شده است. این پژوهش با روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام شده و جامعهٔ آماری آن شامل آموزشگران دانشگاه فرهنگیان بودند که به دلیل ضرورت آموزش و گفتگو پیرامون روش های موردبررسی، 47 نفر از آنان با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن و همچنین تحلیل محتوای کیفی (کدگذاری با رویکرد استقرایی) تجزیه وتحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد که از دیدگاه آموزشگران از 13 روش موردبررسی، 6 روش الگوی یادگیری مشارکتی، الگوی پروژه محور، آموزش بهره مند از فناوری اطلاعات و ارتباطات، مباحثه، آموزش موقعیت محور و الگوی ایفای نقش، کاربرد بسیاری در تربیت معلم دارند و 7 روش دیگر یعنی: آموزش مبتنی بر ظرفیت های انتقادی، باشگاه مجلات، آموزش شبکه محور، آموزش مشاوره محور، آموزش گروهی (چند استادی)، آموزش توسط دانشجویان مجرب و تدریس مستقیم با استفاده از سخنرانی، کاربرد زیادی در تربیت معلم ندارند. تحلیل کیفی دلایل افراد نمونهٔ آماری نشان داد فراهم ساختن بستر مناسب برای تعامل دانشجویان با یکدیگر، اجرای برنامهٔ درسی مانند کارورزی، رعایت اصول آموزش و تربیت و مطابقت با نیاز دانشجویان، مهم ترین دلایل کاربردپذیری روش های پرکاربرد است؛ از سوی دیگر پایین بودن انگیزهٔ دانشجو معلمان، کمبود هیئت علمی تمام وقت، باانگیزه و خبره، ضعف در زیرساخت ها و نقاط ضعف ذاتی برخی روش ها، ازجمله دلایل محدودکننده در به کارگیری روش های تدریس دانشگاهی هستند.