شهناز اکبری

درکشورهای درحال توسعه همچون ایران، شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جابه جایی و گردش نیروی با استعداد اثرگذار هستند. از آن جایی که ترک خدمت نیروی با استعداد سازمان پیامدهای قابل توجهی بر عملکرد سازمان دارد، هدف اصلی مقاله حاضر کشف فرایند شکل گیری ترک خدمت در کشورهای درحال توسعه همچون ایران است. تمرکز این مقاله بر ترک خدمت افراد با استعداد در صنعت ICT است. براین اساس، مصاحبه های عمیق با 13 فرد با استعدادی که شغل خود را ترک کرده بودند، انجام گرفت. به منظور تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها، استراتژی پژوهشی داده بنیاد با رویکرد گلیزری، به کار گرفته شده است. مدل مفهومی به دست آمده، عوامل اصلی تاثیر گذار بر ترک خدکت افراد با استعداد را نمایان می سازد. این عوامل شامل عوامل علی- محیطی( همچون رکود اقتصادی)، عوامل زمینه ای (از جمله ویژگی های سازمانی)، تغییر در احساس زندگی کاری (مثل عدم رضایت)، ویژگی های فردی (برای مثال، شخصیت)، عوامل مداخله گر (همچون بی عدالتی ساختاری در کشورهای توسعه نیافته)، است.

منابع انسانی به قدرتمندترین منبع مزیت رقابتی در فضای کسب وکار امروزه تبدیل شده است. به همین جهت پژوهش گران، مدیران ارشد و همچنین کارشناسان منابع انسانی همواره بر  اهمیت موضوع مدیریت منابع انسانی تأکید دارند. ظهور و توسعه مفهوم جدید مدیریت منابع انسانی پایدار از جمله مفاهیمی است که سازمان را در راستای توسعه پایدار قرار می دهد. از این رو، مدیریت منابع انسانی پایدار به عنوان یک حوزه مطالعاتی برای تسهیل درک روابط سازمان و ذینفعان تکامل یافته است. اگرچه تعاریف زیادی در ادبیات مدیریت منابع انسانی پایدار وجود دارد، اما مجموعه مشخصی از ویژگی های مؤثر در شکل گیری مدیریت منابع انسانی پایدار وجود ندارد. از آنجایی که عملیاتی کردن استراتژی پایداری سازمانی با استفاده از منابع انسانی به عنوان محور اصلی هر کسب و کاری از جایگاه خاصی برخوردار است،  براین اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی راهبردهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از روش شناسی کیو می باشد. به این منظور، درگام اول مقالات و پژوهش های مرتبط و مورد تأیید بررسی و فیش برداری شد. علاوه براین، با خبرگان اجرایی و دانشگاهی مصاحبه های عمیق صورت گرفت. در گام دوم،  شناسایی ذهنیت ها با روش کمّی و به کمک تکنیک تحلیل عاملی کیو انجام گرفت. برای تعیین الگوهای ذهنی از متخصصان موضوع و خبرگان اجرایی - دانشگاهی استفاده شد. یافته ها و تحلیل آن ها حاکی از وجود 5 الگوی ذهنی در خصوص راهبردهای مؤثر بر شکل گیری مدیریت منابع انسانی پایدار شامل تعامل گرایی، عقلانیت گرایی، انتقاد پذیری، تنوع پذیری و عدالت گرایی می باشد.