محمدعلی جواهری کاشانی

هدف از مطالعه حاضر، بررسی جامعه شناختی «نقش سرمایه فرهنگی- اجتماعی بر الگوی مصرف ( فرهنگی) معلمان شهر تهران» انجام شده است. چارچوب نظری منبعث از نظریه های وبلن ، دانلئویی و بوردیو به تبیین الگوی مصرف میان معلمان و سرمایه فرهنگی -اجتماعی آنان می پردازد. روش تحقیق نیز از نوع کمی و پیمایشی بوده است . جامعه آماری شامل کلیه معلمان شهر تهران به تعداد 35797 نفر قریب به 80% زن و 20 % مرد با در نظر گرفتن 4243 واحد آموزشی دولتی و غیر دولتی با روش نمونه گیری از نوع خوشه ای انتخاب شد . یافته های تحقیق حاضر نشان داد سرمایه فرهنگی -اجتماعی، بیشترین شدت تاثیر بر الگوی مصرف معلمان بر اساس الگوی وبلن را داشته است. همچنین نتایج تحقیق حاکی از آن است که متغیر سرمایه فرهنگی-تحصیلی، سرمایه اجتماعی و عوامل زمینه ای به طور همزمان تقریباً 53/0 با الگوی مصرف (وبلن) همبستگی دارند. در این بررسی ضریب تعیین تعدیل شده معادل 263/0 محاسبه شده است، یعنی حدود 27 درصد الگوی مصرف (وبلن) توسط متغیرهای مستقل مورد بررسی توضیح داده می شود، و 20درصد باقیمانده ناشی از عواملی خارج از مشاهدات مورد بررسی ما است. درمجموع یافته های پژوهشی بر تأثیر سرمایه فرهنگی -اجتماعی به عنوان متغیر مستقل بر الگوی مصرف معلمان به عنوان متغیر وابسته تأکید دارد.

معلمان بنا به نظر اندیشمندان علوم اجتماعی، و مطابق با اسناد تعلیم و تربیت نقش مهمی در بازتولید الگویی دارند. در تحقیق حاضر، واکاوی الگوهای مصرفی در بین معلمان به جهت تاثیر بازتولید فرهنگی و انتقال نسلی تدارک دیده شد. روش تحقیق از نظر شیوه گردآوری داده ها کمی و از نظر نوع هدف کاربردی ونیز، شیوه اجرایی آن از نوع کمی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان موظف(تعداد35797نفر)شاغل در مدارس دوره های ابتدایی و متوسطه شهر تهران 98-1397که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، تعداد400نفر به عنوان نمونه آماری برای اجرای پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با تعداد38 سوال انتخاب شد، ضریب آلفای کرونباخ70% به دست آمد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری رگرسیون، تحلیل واریانس وتحلیل مسیر با کمک نرم افزارspss صورت گرفت. یافته های تحقیق نشان داد: سرمایه اجتماعی با 25/0 بیشترین شدت تأثیر بر الگوی مصرف معلمان بر اساس الگوی نهایی وبلن داشته است. همچنین متغیر سرمایه اجتماعی با الگوی مصرف نهایی همبستگی دارند. ضریب تعیین تعدیل شده مطابق با نوع الگوی مصرف نهایی(وبلن) معادل 263/0 و سطح الگوی مصرف مصادره نهایی(دانلئویی) معادل 27/0 بوسیله متغیرهای مستقل تبیین می شوند. نتایج تحقیق حاکی از آن است الگوی مصرف در بین معلمان شهر تهران با سرمایه اجتماعی و ابعاد سه گانه آن نسبت معکوس دارد و ازمیان عوامل زمینه ای سن و جنس با مصرف نهایی و مقطع تدریس و تاهل با مصرف مصادره نهایی رابطه معناداری وجود دارد. کلید واژگان: الگوی مصرف نهایی (وبلن)، الگوی مصرف مصادره نهایی (دانلئویی)، سرمایه اجتماعی.