جلال الفتی

هدف اصلی این پژوهش طراحی و تبیین مدل توسعۀ شرکتهای تعاونی کشاورزی با رویکرد داده بنیاد است. این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای– کاربردی و از لحاظ ماهیت جزو پژوهش های کیفی است. خبرگان با روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی شناسایی شدند. با توجه به کفایت داده ها در مجموع با 26 نفر از خبرگان مصاحبه به عمل آمد، روش تجزیه و تحلیل داده ها، نظریۀ داده بنیاد مبتنی بر رویکرد نظام مند بود به طوری که داده ها از طریق مصاحبۀ عمیق گردآوری شدند. نتایج کیفی تجزیه و تحلیل مصاحبه ها نشان داد در شرایط عِلی، دانش، مشارکت پذیری، توانایی فردی، کار تیمی و قانونمندی؛ در پدیدۀ اصلی، فرهنگ تعاون، استراتژی، نیازسنجی، ثبات اقتصادی، فراهم نمودن بستر لازم برای تولید و صادرات؛ در شرایط زمینه ای، حمایت نهادهای دولتی، بالابردن توان علمی و بروز بودن دانش و فناوری تعاونی ها و تقویت زیرساخت ها؛ در رابطه با راهبرد اصلی، مشوق های دولتی، افزایش آگاهی اعضاء، کارآیی تعاونی ها و برنامه ریزی علمی؛ در شرایط مداخله گر، تدوین قوانین مناسب، ریسک سرمایه گذاری، ثبات اقتصادی و سیاسی نهادهای قانون گذار و استقلال مالی، هم افزایی، انضباط فردی و گروهی، سرمایه اجتماعی، کاهش ریسک، افزایش بهره وری، قدرت چانه زنی سیاسی، توسعۀ پایدار و رضایت مندی به عنوان پیامدهای مدل طراحی شده، شناسایی شدند.

هدف پژوهش حاضر بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های تولیدی استان کرمانشاه بود. جامعۀ آماری پژوهش را متخصصان دانشگاهی مرتبط با بخش تعاون، کارشناسان ادارۀ کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه و تعدادی از مدیران شرکت های تعاونی تولیدی استان تشکیل دادند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و تا اشباع نظری داده ها صورت گرفت که تعداد 12 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات  از ابزار مصاحبه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون (تم) استفاده شد. نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های تولیدی استان کرمانشاه عبارت اند از: عوامل شخصیتی، مدیریتی، اقتصادی، فرهنگی – اجتماعی و آموزشی. برهمین اساس، مدیران عامل تعاونی ها باید از میان افرادی با توانایی و مهارت های مدیریتی و فنی انتخاب شوند. با توجه به یافته های پژوهش و مشخص شدن نقش عوامل اقتصادی، کمبود منابع مالی و سخت گیری بیش ازاندازۀ بانک ها در استفاده از اعتبارات و تسهیلات بانکی، ازجمله موانع سرمایه گذاری بلندمدت و مولد تعاونی ها و درنتیجه، گسترش و توسعۀ آنهاست.  

شرکت های تعاونی یکی از بخش های مهم اقتصادی کشور به شمار می آیند. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، کمی و از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. هدف از پژوهش حاضر، مدلسازی توسعه شرکت های تعاونی صنعتی با استفاده از معادلات ساختاری می باشد. جمع آوری داده ها به صورت میدانی و برای تحلیل آنها از روش مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از روش شناسی نظریه زمینه بنیاد کوربین و استراوس عمل شد که در نیمه دوم سال 1398 انجام گرفت. روش نمونه گیری مورد استفاده، تصادفی خوشه ای چند مرحله ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شرکت های تعاونی صنعتی، کارشناسان بخش تعاونی های صنعتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و اساتید دانشگاهی مرتبط با بخش تعاون و تعاونی های صنعتی بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 56 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و پرسشنامه بین آنها تقسیم گردید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته 97 سؤالی با آلفای کرونباخ 0/839 استفاده گردید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارPLS استفاده شد. نتایج نشان داد بین شرایط علّی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای و پیامدهای توسعه شرکتهای تعاونی صنعتی با پدیده اصلی و راهبردها رابطه وجود دارد.