زهرا مصباح

هدف: پژوهش حاضر به منظور تعیین عوامل مشترک و زمینه ساز ایجاد باورهای غیرمنطقی در تحریفات شناختی نوجوانان دختر به بررسی تجربه زیسته نوجوانان دختر دارای باورهای غیرمنطقی، می پردازد.روش: تحقیق کیفی حاضر پدیدارشناسی در پارادایم تفسیری با روش تحلیل روایتی با الگوی تحلیل کثرت گرا بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه منطقه 2و 5 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی1399-1398 بودند. 274 دانش آموز پرسشنامه سنجش باورهای غیرمنطقی نوجوانان برنارد (1988) را تکمیل کردند که از آن میان 16 نفر بر اساس ملاک های ورود و به صورت هدفمند به دلیل داشتن نمره 5/1 واحد انحراف معیار بیش از میانگین انتخاب شدند. سپس12 نفر تا رسیدن به اشباع نظری مطالعه شدند. گردآوری داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته مک آدامز بود.یافته ها: یافته های تحقیق پس از طی فرایند کدگذاری، اشتراکات مفهومی را در بین نوجوانان دارای باورهای غیرمنطقی در 5 مضمون اصلی و 9 زیر مضمون نشان داد. این نوجوانان دارای پنج ویژگی مشترک خودکارآمدی پایین، مهارت های ارتباطی ضعیف و نامناسب با دیگران، ارتباط ضعیف و نامناسب با خداوند، الگوی ناکارآمد رابطه والد فرزندی و مشکلات آسیب زایی در دوران کودکی بودند.نتیجه گیری: در مداخلات درمان این نوجوانان جهت کاهش باورهای غیرمنطقی می توان بر نقش ضعف در مهارتهای ارتباطی، خودکارآمدی و ارتباطات با خداوند توجه بیشتری داشت و در مداخلات پیشگیری، مشکلات آسیب زای دوران کودکی مانند طرد و محرومیت های هیجانی و نقش سبک فرزندپروری ناکارامد را در ایجاد باورهای غیرمنطقی مورد توجه قرار داد تا با اطمینان بیشتری جهت آموزش و بهبود سلامت روان نوجوانان حرکت کرد.

پژوهش حاضر با هدف ساخت، عامل یابی و رواسازی پرسشنامه آمادگی برای تغییر در دختران نوجوان انجام شد. روش پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی با مدل تدوین ابزار بود. روش پژوهش در بخش کیفی تحلیل متن به شیوه قیاسی-استقرایی و جامعه آماری شامل کتاب ها و مقالات مرتبط با نظریه ها وعوامل موثر بر آمادگی برای تغییر بود و نمونه به صورت هدفمند انتخاب شد. در بخش کمی جامعه شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه منطقه 5 شهر تهران در سال 99-1398بود. 300 دانش آموز با روش تصادفی خوشه ای دو مرحله ای انتخاب و پرسشنامه آمادگی برای تغییر را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها ابتدا از تحلیل عامل تأییدی استفاده شد، شاخص های برازش در گام اول مطلوب نبود. پس از استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به روش تلفیق گویه ها، بار دیگر از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد و شاخص-های برازش حاکی از تناسب مدل با داده های گردآوری شده بود. براین اساس عامل های مهارت ها، ویژگی های شخصیتی، تطابق پذیری و ریسک پذیری مورد تأیید قرار گرفتند. همسانی درونی پرسشنامه و مولفه ها برای عامل های مذکور به ترتیب 66/0 و 71/0 و 68/0و 72/0 و ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 83/0بود. متوسط واریانس استخراج شده (AVE) مولفه ها به ترتیب برابر 562/0، 625/0، 528/0 و 510/0 به دست آمده است که نشان می دهد، مؤلفه های استخراج شده از روایی همگرای قابل قبول برخوردارند. همچنین پایایی کل آزمون به روش بازآزمایی معادل 88/0 برآورد شد. این پرسشنامه برای اهداف پژوهشی قابل استفاده است وروانشناسان می توانند برای سنجش میزان آمادگی برای تغییر نوجوانان دختر از آن استفاده کنند.