مرتضی فلاحی

بر اساس ساختار جدید 3-3-6 در نظام آموزشی، پایه ششم در مقطع ابتدایی تلفیق شده و هم اکنون در اکثر شهرها دو دسته از مدارس ابتدایی تک دوره و دودوره وجود دارد. هدف این تحقیق بررسی وضعیت اعتماد اجتماعی، نگرش به مدرسه، خودپنداره، خشونت و خودپنداره دانش آموزان پایه ششم در ساختار جدید آموزش ابتدایی (مدارس تک دوره و دودوره) است. داده های این پژوهش از مدارس دولتی در شهرستان کاشان گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها «مقیاس دانش آموزان مدرسه» بود که در آن نُه مولفه اصلی برای واکاوی رفتارها و نگرش های دانش آموزان وجود دارد. تحلیل ها نشان داد دو عامل ترکیب مدرسه و ساختار مدرسه تأثیر چندمتغیره معناداری بر متغیرهای وابسته دارند. در مدارس پسرانه شش پایه، میزان رفتارهای خشونت آمیز به طور معناداری بیش از مدارس پسرانه تک دوره است. همچنین، نمرات اخلاق مداری ششمی ها در مدارس دووره به طور معناداری کمتر از مدارس تک دوره است. از طرف دیگر، نمرات خودپنداره پسران پایه ششم در مدارس دودوره به طور معناداری بیش از همتایان ایشان در مدارس تک دوره است. به همین ترتیب، نمرات دخترانِ مدارس شش پایه در مؤلفه های اعتماد و انسجام اجتماعی، نگرش مثبت به مدرسه، خودپنداره، و اخلاق مداری، نسبت به همتایان ایشان در مدارس تک دوره بیشتر است و البته، به طور معناداری، بیشتر قربانی رفتارهای خشونت آمیز شده اند. در تحلیل نهایی، به نظر می رسد تغییر به ساختار 3-3-6 در مدارس دخترانه با پیامدهای منفی کمتری همراه بوده است.

 این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانش آموزان پایه های اول و ششم در مدارس ابتدایی شهرستان کاشان تشکیل می دهند. نمونه آماری تحقیق از 389 دانش آموز پایه اول و 464 دانش آموز پایه ششم تشکیل شده است که با توجه به طرح تحقیق، به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای بررسی وضعیت زورگویی، خشونت و قربانی شدن در بین دانشآموزان پایه اول از پرسشنامه قلدری و قربانی(چان، مایرن و کروشا، 2005) و برای دانش آموزان پایه ششم از مقیاس دانش آموزان مدرسه(هامبورگر، باسیل و ویوُلو، 2011) استفاده شد که در آن پنج مؤلفه در زمینه قلدری و رفتارهای خشونت آمیز وجود دارد. تحلیل ها نشان داد که با حضور دانش آموزان پایه ششم در مدارس ابتدایی، میزان بروز قلدری و خشونت افزایش یافته است. ، پیامدهای حضور ششمی ها در مدارس دخترانه و پسرانه متفاوت است. در مدارس پسرانه، کلاس اولی ها بیش از همپایه های خود در مدارس دخترانه در معرض آزارهای فیزیکی و روحی دانشآموزان پایه های بالاتر قرار میگیرند. اگر چه معلوم شد که عمده قلدری ها بر روی دانش آموزان پایه اول را همتایان خودشان مرتکب می شوند؛ اما حجم قابل توجهی از این رفتارهای خشونت آمیز را پسران پایه ششم مرتکب می شوند. سرانجام، تحلیل ها نشان داد که هم پایه اولی های دختر و پسر در مدارس تک دوره، نسبت به همتایان خود در مدارس دودوره، بیشتر مرتکب قلدری می شوند.