نسرین فرضی

حساسیت و اهمیت زمان در حمل ونقل برای کشورها موجب شده است تا ابزارها و عوامل مؤثر در آن را شناسایی و در جهت کاهش زمان حمل و نقل تلاش نمایند. کاهش نسبی در قیمت حمل ونقل با گذشت زمان باعث کاهش هزینه های فرصت می شود و این یک توضیح قانع کننده برای رشد تجارت کل و اثرات ترکیبی در رشد تجارت است. از آنجا که تعرفه های تولید در سراسر جهان کاهش یافته است، تمرکز توافق نامه های تجاری به سمت سایر موضوعات معطوف شده است، از جمله: تجارت الکترونیکی و ساده سازی قوانین گمرکی. مراحل گمرکی تجارت بین الملل و جابه جایی کالاها به زمان نیاز دارد. این مقاله اهمیت زمان را به عنوان یک مانع تجاری بررسی می کند، میزان هزینه های زمان را تخمین می زند و این موارد را به الگوهای تجارت و سازمان بین المللی تولید مرتبط می کند. پژوهش حاضر درنظر دارد تأثیر هم زمان موافقت نامه اقتصادی بین ایران و ترکیه و اجرای گمرک الکترونیکی بر کاهش هزینه های تجاری را با استفاده از یک مدل GTAP (پروژه تحلیل تجارت جهانی) پویا مطابق سناریو کاهش تعرفه طبق این توافق نامه برای دوره 2011- 2025 بررسی نماید. نتایج حاصل نشان می دهد که  کاهش هزینه های گمرکی در راستای انعقاد توافق نامه زمانی که گمرک الکترونیکی اجرا گردد، بسیار چشمگیر است.

پژوهش حاضر در نظر دارد اثرات تجاری موافقت نامه اقتصادی بین ایران و ترکیه بر میزان تولید ، صادرات و واردات بخش های کشاورزی و صنعتی با استفاده از یک مدل GTAP (پرژه تحلیل تجارت جهانی) پویا برای دوره 2025 -2011  بررسی و پیش بینی نماید. کاهش و یا حذف نرخ تعرفه بر روی کالاهای وارداتی و صادراتی از مهم ترین موضوعاتی است که می تواند به عنوان محرک میان بخش تولید، اشتغال و صادرات عمل نماید. توافقنامه تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه منجر به تسهیل روابط تجاری بین این دو کشور می شود و این امر هم در جهت تشویق تولیدکنندگان داخلی و افزایش انگیزه آن ها در جهت بهبود کیفیت کالا ها و افزایش میزان تولیدات در بخش های مختلف برای جذب بازار های داخلی و خارجی نسبت به سایر رقبا می گردد. به عنوان یک کاربرد از مدل، یک سناریوی تجارت ترجیحی برای ایران مطابق موافقت نامه شبیه سازی می شود. نتایج حاصل از انعقاد موافقت نامه نشان دهنده این است که اگرچه در طی اجرای توافقنامه برخی سال ها  به کاهش تولید در چند گروه کالایی منجر می شود، ولی در حالت کلی تقریبا همه بخش ها میزان تولید خود را در سال 2025 افزایش می دهند.

امروزه افزایش اهمیت صنایع خدماتی و تجارت خدمات بینالملل منجر به افزایش رقابت در بخش خدمات شده است. برای بنگاههای خدماتی، گرایشهای بینالمللی قوی و رو به رشد، با وجود اینکه فرصتهای کسبوکار را در بازارهای جدید جغرافیایی ارائه میدهد اما چالشهای قابلتوجهی نیز در ارتباط با رقابت شدید ایجاد می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر سرمایهگذاری داخلی رقبای خارجی بر استراتژی رقابت بنگاههای خدماتی داخل کشور در سطح بینالمللی بر اساس اطلاعات صنایع خدماتی ایران طی دوره 1362- 1394 پرداخته است. جهت تحلیل دادهها از روش اقتصادسنجی ARDL خطی و غیرخطی استفادهشده است. نتایج پژوهش حاکی از عدم وجود رابطه بلندمدت در چارچوب خطی میباشد. بنابراین با استفاده از چارچوب غیرخطی به بررسی وجود روابط بلندمدت پرداخته شد. یافتهها بیانگر تاثیر نامتقارن سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر تامین منابع بین المللی بنگاه های خدماتی می باشد به عبارتی افزایش سرمایهگذاری مستقیم خارجی باعث افزایش معنیداری در میزان واردات بخش خدمات شده ولی کاهش سرمایهگذاری مستقیم خارجی تأثیر معنیدار و قویتری بر کاهش تامین منابع بین المللی توسط بنگاه های خدماتی داخلی داشته است. همچنین سهم بازار داخلی مطابق انتظارات تئوریکی تاثیر منفی بر استراتژی تامین منابع بین المللی بر بنگاه های خدماتی دارد ولی از نظر آماری معنی دار نمی باشد.

نرخ ارز به عنوان یکی از متغیرهای کلیدی اقتصاد، نقش اساسی در تعیین قیمت های داخلی دارد. ازاین رو آگاهی از چگونگی روابط تجربی بین نرخ ارز و قیمت های داخلی حائز اهمیت است و عوامل مؤثر بر این رابطه از جمله سهم واردات به کشور، می تواند مسئولان اقتصادی را در سیاستگذاری یاری کند. با توجه به اهمیت نرخ ارز بر قیمت داخلی، در این مطالعه به بررسی انتقال اثر نرخ ارز بر قیمت داخلی با تأکید بر تأثیر سهم واردات در بازار داخلی پرداخته می شود. در این زمینه، مورد مطالعه؛ بازار خودرو ایران است و تأثیر سهم بازار واردات بر درجه انتقال نرخ ارز روی قیمت داخلی خودرو طی دوره 1361-1390 با استفاده از روش های سری زمانی پرداخته می شود.      در این مطالعه برای بررسی اثرگذاری درجه انتقال نرخ ارز از تکنیک اقتصادسنجی هم انباشتگی جوهانسن - جوسیلیوس استفاده شد. نتایج مطالعه حاکی از وجود رابطه معنا دار بین سهم بازار و درجه انتقال نرخ ارز بر قیمت های داخلی است، یعنی با افزایش سهم واردات، درجه انتقال نرخ ارز بر قیمت های داخلی کاهش می یابد. طبقه بندی JEL : L62,F31,C32, L11