سید فردین قیصری

مقدمه و هدف: بسکتبال به عنوان یک ورزش تیمی پرسرعت، نیازمند هماهنگی دقیق بین مهارت های فیزیکی، شناختی و فراشناختی است که توانایی بازیکنان در تصمیم گیری سریع و مدیریت موقعیت های پیچیده را تعیین می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مهارت های شناختی و فراشناختی در موفقیت ورزشی نوجوانان بسکتبالیست شهر گرگان انجام شد.روش کار: جامعه آماری شامل تمامی بسکتبالیست های ۱۰ تا ۱۶ ساله این شهر در سال ۱۴۰۲ بود که بر اساس جدول مورگان حجم نمونه ۲۵۰ نفر برآورد شد و در نهایت ۲۵۶ پرسشنامه معتبر وارد تحلیل گردید. داده ها از طریق پرسشنامه های فراشناخت-30، پرسشنامه توانایی های شناختی نجاتی و مقیاس موفقیت ورزشی جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ تحلیل شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای شناختی و فراشناختی دارای توزیع نرمال بوده و تفاوت معناداری بین گروه های با موفقیت ورزشی ضعیف، متوسط و قوی در هر دو متغیر مشاهده شد. در تحلیل همبستگی پیرسون، انعطاف پذیری شناختی (769/0=r)، توجه انتخابی (732/0=r) و تصمیم گیری (711/0=r) بیشترین تأثیر را بر موفقیت ورزشی نشان دادند. همچنین، در مهارت های فراشناختی، باورهای مثبت نسبت به نگرانی (510/0=r) و خودآگاهی شناختی (488/0=r) بیشترین همبستگی را با موفقیت ورزشی داشتند.نتیجه گیری: این نتایج بیانگر اهمیت مهارت های شناختی و فراشناختی در ارتقای عملکرد ورزشی نوجوانان بسکتبالیست است و نشان می دهد که توانایی های ذهنی بازیکنان می تواند به طور مستقیم بر موفقیت ورزشی تأثیرگذار باشد. یافته ها تأکید می کنند که آموزش های هدفمند در حوزه مهارت های شناختی و فراشناختی می تواند به بهبود تصمیم گیری، انعطاف پذیری و کنترل هیجانات در موقعیت های رقابتی کمک کرده و به توسعه عملکرد ورزشی نوجوانان بسکتبالیست منجر شود.

مقدمه: با توجه به شیوع اختلالات بینایی-حرکتی در بین کودکان نارس و اهمیت مهارت های بینایی-حرکتی در انجام تکالیف روزمره، نیاز به ابزاری پایا و روا برای اندازه گیری این مهارت ها در این افراد، احساس می شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی آزمون بینایی-حرکتی ویرایش سوم (3-TVMS) در کودکان نارس بود.روش پژوهش: بدین منظور از بین دانش آموزان 7 تا 12 ساله سراسر کشور به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، 2100 نفر انتخاب شدند. از این میان 376 کودک نارس که هنگام تولد کمتر از هشت ماه یا با وزن بسیار کم (1500 گرم) بودند، وارد تحقیق شدند. ابزار اندازه گیری نسخه فارسی3-TVMS بود که در دو مرحله، به فاصله سه هفته روی نمونه های تحقیق اجرا شد. همچنین آزمون بندر گشتالت در مرحله اول روی آزمودنی ها اجرا شد. از روش آلفای کرونباخ به منظور تعیین همسانی درونی یا پایایی درونی و از روش ضریب همبستگی درون طبقه ای برای تعیین پایایی زمانی و از تحلیل واریانس یکراهه برای تعیین روایی سازه و تفاوت بین گروه ها استفاده شد. همچنین برای بررسی روایی همگرا از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: نتایج این تحقیق حاکی از روایی مناسب3-TVMS برای تمامی گروه های سنی 7 تا 12 سال در کودکان نارس است. همچنین نتایج حاکی از همسانی درونی مطلوب و قابل قبول و پایایی زمانی یا تکرارپذیری این آزمون است.نتیجه گیری: 3-TVMS دارای روایی و پایایی مناسب به منظور غربالگری و شناسایی کودکان نارس مبتلا به اختلال مهارت های بینایی-حرکتی است.

مقدمه و هدف: کاهش مهارت های شناختی در سالمندان، مانند حافظه، توجه و انعطاف پذیری ذهنی، یکی از چالش های سلامت عمومی است. این مطالعه با هدف مقایسه اثربخشی آموزش خطی و غیرخطی تمرینات ادراکی–حرکتی بر مهارت های شناختی سالمندان انجام شد.روش کار: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون–پس آزمون و گروه کنترل بود و ۴۵ سالمند ۶۰ تا ۷۵ ساله به طور تصادفی در سه گروه آموزش خطی، آموزش غیرخطی و کنترل قرار گرفتند. مداخلات شامل ۸ هفته تمرینات ادراکی–حرکتی دو جلسه ای بود. مهارت های شناختی با آزمون های MMSE، Stroop، Digit Span و WCST ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس پس از کنترل نمرات پیش آزمون تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو نوع آموزش موجب بهبود معنی دار مهارت های شناختی شدند، اما آموزش غیرخطی به طور قابل توجهی بر وضعیت ذهنی مختصر، حافظه کاری، توجه انتخابی و انعطاف پذیری شناختی تأثیر بیشتری داشت.نتیجه گیری: این یافته ها تأکید می کند که تمرینات ادراکی–حرکتی چندوظیفه ای و غیرخطی می توانند بهبود قابل توجهی در مهارت های شناختی سالمندان ایجاد می کند.

اندازه گیری انواع مختلف پرخاشگری (مانند جسمی، کلامی) و کارکردهای آن (مانند کنشی/واکنشی) در افراد دارای اختلال ناتوانی های رشدی و خصوصا نوجوانان و بزرگسالان توجه کمی را به خود اختصاص داده است. در این مطالعه، به تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی مقیاس خصومت و پرخاشگری کودکان: کنشی/ واکنشی (C-SHARP) در افراد با و بدون اختلال طیف اوتیسم در گروه های سنی مختلف می-پردازیم. بدین منظور پرسشنامه C-SHARP ، چک لیست رفتار کودک (CBCL) و پرسشنامه پرخاشگری واکنشی _ کنشی توسط گروه های سنی مختلف دارای اختلال طیف اوتیسم و سایر ناتوانی های رشدی پر شد. انواع مختلف روایی همراه با آزمون- بازآزمون و آلفای کرونباخ برای پایایی بیرونی و درونی آن، تعیین گردید. همچنین همبستگی بین C-SHARP ، CBCL و پرسشنامه پرخاشگری واکنشی _کنشی برای بررسی اعتبار مقیاس C-SHARP به کار برده شد. ضریب همبستگی بین خرده مقیاس های C-SHARP با CBCL بیرونی سازی شده نسبت به CBCL درونی سازی شده بیشتر بود. افراد طبقه بندی شده با پرسشنامه پرخاشگری واکنشی _ کنشی به عنوان واکنشی و کنشی، نمرات کنشی C-SHARP بالاتر از افرادی که فقط به عنوان واکنشی یا به عنوان نه واکنشی و نه کنشی طبقه بندی شده اند دارند. برای نمرات واکنشی C-SHARP نیز الگوی مشابه با نمرات کنشی مشاهده شد. نتایج این مطالعه شواهدی از اعتبار C-SHARP از طریق تأیید روایی محتوا و ارتباط آن با مقیاس های معتبر ارائه داد که نشان می-دهد C-SHARP برای اندازه گیری انواع مختلف رفتار پرخاشگرانه در گروه های سنی مختلف دارای ناتوانی-های رشدی مفید است.

مطالعات گوناگون برتری کانون توجه بیرونی را بر کانون توجه درونی نشان داده اند، اما تاکنون هیچ پژوهشی سطح فعالیت الکتریکی عضله راست شکمی را به منزله عضله تثبیت کننده تنه بررسی نکرده است. هدف این مطالعه، تعیین اثر «کانون توجه» بر فعالیت الکتریکی عضله راست شکمی در فازهای مختلف حرکت پرش عمودی بود. دوازده والیبالیست ماهر مرد از میان والیبالیست های دانشگاه تهران داوطلبانه در این تحقیق مشارکت کردند. آزمودنی ها حرکت پرش عمودی را با تمام توان در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و کانون توجه درونی روی صفحه نیروسنج اجرا کردند. در حین پرش، علامت های الکترومایوگرافی سطحی عضله راست شکمی، با استفاده از دستگاه الکترومایوگرافی ثبت شد و فعالیت الکتریکی این عضله در فازهای مختلف حرکت پرش عمودی محاسبه شد. نتایج آزمون تی هم بسته نشان داد که ارتفاع پرش در وضعیت کانون توجه بیرونی به طور معنی داری بیشتر از وضعیت کانون توجه درونی بود . کانون توجه درونی نسبت به کانون توجه بیرونی افزایش معنی داری در فعالیت الکتریکی عضله راست شکمی در طول فاز درون گرا ایجاد کرد اما تفاوت معنی داری در فعالیت الکتریکی عضله راست شکمی بین وضعیت های کانون توجه بیرونی و درونی در فاز برون گرا مشاهده نشد. این نتایج حاکی از آن است که کانون توجه بیرونی با افزایش مؤثرکارآیی حرکت پرش عمودی همراه است ؛ ازاین رو، استفاده از دستورالعمل های کانون توجه بیرونی در هنگام اجرای حرکت پرش عمودی توصیه می شود.

در مطالعات متفاوتی برتری کانون توجه بیرونی نسبت به کانون توجه درونی با استفاده از معیارهای نسبتاً ساده توصیف شده است.این پژوهش با هدف آزمون فرضیه عمل محدود شده کانون توجه از طریق بررسی مکانیسم های زیربنایی نوروفیزیولوژیک عضلات اندام تحتانی در پرش عمودی تحت تأثیر کانون توجه انجام شد. بدین منظور، 12 والیبالیست ماهر مرد (میانگین سنی92/1 ±24 سال، میانگین وزنی 8/7 ±5/73 کیلوگرم)که به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کرده بودند، حرکت پرش عمودی را روی صفحه نیروسنج در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی اجرا کردند. در طول پرش، سیگنال های الکترومایوگرافی سطحی عضلات اندام تحتانی با استفاده از دستگاه الکترومایوگرافی که با دستگاه صفحه نیروسنج از نظر زمانی همسان شده بود، ثبت شد. نتایج آزمون تی همبسته نشان داد که ارتفاع پرش در وضعیت کانون توجه بیرونی از وضعیت کانون توجه درونی بیشتر بود. همچنین، نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب نشان داد که تفاوت معناداری در زمان شروع و پایان فعالیت عضلانی در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی وجود نداشت (زمان شروع: (0.85 = P)، زمان پایان: (0.08 =P ). بین فعالیت الکتریکی عضلات در فاز درونگرای پرش عمودی در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی تفاوت معنادار وجود داشت (0.005 = P)، اما در فاز برونگرا تفاوت معنا دار مشاهده نشد (0.069 =P ). این نتایج حاکی از این است که هماهنگی برون عضلانی تحت تأثیر نوع کانون توجه قرار نمی گیرد، اما هماهنگی درون عضلانی تحت تأثیر کانون توجه بیرونی افزایش می یابد و کانون توجه بیرونی موجب توسعه خودکاری بیشتر در کنترل حرکات می شود که این موضوع با فرضیه عمل محدودشده هم راستاست.