مریم دانشمندمهر

رشد سریع فناوری دستیابی به فرایندهای جدید تولید،جایگزینی مواد مصنوعی و ترکیبات شیمیایی باعث افزایش حجم پسماندهای صنعتی و در برخی موارد باعث تولید پسماندهای خطرناک شده است.جابجایی انتقال و دفع نامناسب پسماندهای صنعتی که بخشی از آن نیز مواد خطرناک است،مشکلات زیادی را برای انسان و محیط زیست ایجاد می نماید.در چنین شرایطی وجود یک شبکه لجستیک معکوس ضروری می باشد.از طرفی امروزه، عمدتاً به دلیل افزایش نگرانی های اجتماعی پیرامون محیط زیست، عبارت لجستیک معکوس ارتباط زیادی با مدیریت پسماند پیداکرده است. درواقع، مدیریت پسماندهای صنعتی می تواند به عنوان یکی از مسائل لجستیک معکوس در مدیریت زنجیره تأمین در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی به منظور ارائه مدل زنجیره تأمین معکوس برای مدیریت پسماندهای صنعت پالایش گاز کشور صورت گرفته است. در این پژوهش از روش داده بنیاد مدل اشتراوس و کوربین (۱۹۹۸)، استفاده شده و تا اشباع نظری مصاحبه شوندگان پیش رفته است. جامعه آماری به صورت هدفمند از خبرگان دانشگاهی و صاحب نظران صنعت پالایش گاز کشور انتخاب شده اند. نظرات 17 نفر از خبرگان و صاحبنظران حوزه تحقیق در قالب مصاحبه عمقی نیمه ساختتار یافته گردآوری و با بهره گیری از روش کیفی نظریه داده بنیاد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در پایان از متن مصاحبه ها 45 مولفه در قالب 6 مقوله انتخاب شدند و در قالب یک مدل پارادایمی اراپه گردید.

زمینه تحلیل پوششی داده ها در حوزه علوم داده و تجزیه وتحلیل آن ها قرار می گیرد. هدف اصلی این تحلیل، بررسی و تحلیل جوانب مختلف و متنوع داده ها در یک مجموعه داده است. تحلیل پوششی برای شناخت بهتر داده ها، شفافیت بیشتر و فهم عمیق تر از الگوها، روابط و خصوصیات داده ها به کار می رود. هدف اصلی تحلیل پوششی داده ها، کشف اطلاعات پنهان و ناشناخته در داده ها و استخراج دانش از آن ها است. با استفاده از روش های تحلیل پوششی، می توان مشاهده و شناخت الگوها، روابط، اختلاف ها و تغییرات در داده ها را انجام داد و به ارائه دیدگاه های جدید و بالقوه مفید در مورد داده ها و فرآیندهای مربوط به آن ها پرداخت. از این رو، در این مقاله با استفاده از فرآیند شبیه سازی بوت استرپ برای بالا بردن دقت کارایی برآورده شده استفاده شده است. برای این منظور امتیاز کارایی کلی و مرحله ای به طور جداگانه برای هر یک از واحدها از طریق مقادیر شبیه سازی شده برای ورودی ها و خروجی ها تعیین می شوند؛ لذا، مهم ترین نوآوری این تحقیق ارائه چارچوبی برای تعیین امتیاز کارایی واحدهایی که به طور شبکه ای در ارتباط هستند با استفاده از تحلیل پوششی داده های بوت استرپ شده است.  برای نشان دادن روش پیشنهادی، یک مورد مطالعاتی واقعی در شبکه زنجیره تأمین رب گوجه فرنگی در نظر گرفته شده است. بر طبق نتایج، دقت روش بکار گرفته شده نشان داده شده است.  

اثر شلاق چرمی که در زنجیره اتفاق می افتد، منجر به ناکارآمدی هایی همچون موجودی اضافی و سفارشات عقب افتاده در طول زنجیره می گردد. انجام پیش بینی مناسب می تواند تا حدود زیادی این مشکلات را مرتفع سازد. با توجه به اینکه زنجیره تأمین دارای سطوح مختلفی می باشد، لازم است پیش بینی در هر سطحی از زنجیره انجام شود. این مقاله به بررسی مسأله ترکیب بهینه پیش بینی جهت کاهش اثر شلاق چرمی در زنجیره تأمین چهار سطحی می پردازد. برای این منظور یک زنجیره تأمین چهار سطحی در نظر گرفته شده است که در هر یک از سطوح آن، یکی از روش-های میانگین متحرک، هموارسازی نمایی، رگرسیون خطی و شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه را برای پیش بینی مورد استفاده قرار می-دهد. برای این منظور نخست نسبت به شبیه سازی زنجیره تأمین مورد نظر اقدام و سپس نتایج با استفاده از روش تحلیل واریانس مورد آزمون قرار گرفته اند. از بین ترکیبات، دو ترکیب روش های پیش بینی با کمترین اثر شلاق چرمی بدست آمده است. میانگین متحرک، شبکه عصبی، هموارسازی نمایی و رگرسیون خطی به ترتیب برای سطح های خرده فروش، عمده فروش، تولید کننده و تامین کننده به عنوان یک جواب و دیگری به شکل میانگین متحرک، هموار سازی نمایی، شبکه عصبی و رگرسیون خطی با همان ترتیب سطوح یاد شده در زنجیره تامین می باشند و ترکیبات دیگر از مطلوبیت کمتری برخوردارند.