سیما حاجیان

با آشکارتر شدن اهمیت مدیریت زنجیره تأمین نزد صاحبان صنعت، نقش هماهنگی و یکپارچگی مؤلفه های مختلف زنجیره تأمین در ایجاد مزیت رقابتی، پررنگ تر شده است . این مقاله یک مدل ریاضی جامع برای مسئله مکان یابی- مسیریابی- موجودی محصولات فاسد شدنی را با در نظرگرفتن کمبود، زمان حمل و ملاحظه های زیست محیطی در شرایط عدم قطعیت ارائه می دهد. به این منظور، یک روش حل دقیق از راه فرموله کردن مسئله به صورت برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط با استفاده از رویکرد تصادفی مبتنی بر سناریو ارائه شده است که هم زمان مجموع هزینه های سیستم (هزینه مکان یابی مراکز با سطح ظرفیت معین، هزینه عملیاتی مراکز، هزینه های حمل و نقل و نگهداری موجودی و یا کمبود مرکز ترکیبی تولید/ بازرسی)، مجموع حداکثر زمان در زنجیره و انتشار آلاینده ها در کل شبکه را کمینه می کند. به دلیل NP-hard بودن مسئله، برای حل آن رویکردی از الگوریتم ژنتیک پیشنهاد شده است. به منظور اعتبارسنجی، نتایج الگوریتم پیشنهادی در مثال های اندازه کوچک با نتایج حل روش دقیق مقایسه شده اند. نتایج نشان دهنده توانایی الگوریتم پیشنهادی در رسیدن به جوابی با درصد اختلاف قابل قبول در زمانی بسیار کمتر نسبت به روش حل دقیق می باشد . همچنین نتایج حاصل از عملکرد الگوریتم بر اساس شاخص های استاندارد بررسی شده است. نتایج محاسباتی، کارایی مدل ارائه شده و روش حل پیشنهادی را نشان می دهد.

هدف: در سه دهه اخیر، مفهوم یکپارچگی تصمیم گیری در زنجیره تأمین به یکی از مهم ترین ابعاد مدیریت زنجیره تأمین تبدیل شده است. این مفهوم به بررسی وابستگی میان مکان تسهیلات، تخصیص جریان بین تسهیلات، ساختار سیستم حمل ونقل و سیستم کنترل موجودی می پردازد. این مقاله صورت جدیدی از مسئله مکان یابی مسیریابی موجودی را در یک شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته برای محصولات فاسدشدنی با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی ارائه می دهد، به نحوی که همزمان مجموع هزینه های سیستم، مجموع حداکثر زمان حمل ونقل و انتشار آلاینده ها در کل شبکه کمینه شود. روش: مسئله پژوهش در قالب یک مدل چندهدفه برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط فرموله شده و برای حل مدل، رویکردی از الگوریتم ژنتیک پیشنهاد شده است. به منظور اعتبارسنجی، نتایج الگوریتم پیشنهادی در مثال های اندازه کوچک با نتایج حل روش دقیق توسط نرم افزار گمز، مقایسه شده اند. یافته ها: میانگین خطای حاصل از الگوریتم پیشنهادی برای تابع هدف در مقایسه با روش دقیق، در حل مسائل نمونه، کمتر از 4 درصد است. همچنین نتایج حاصل از عملکرد الگوریتم بر اساس شاخص های استاندارد بررسی شده است. نتایج محاسباتی، نشانگر کارایی الگوریتم برای طیف وسیعی از مسائل با اندازه های متفاوت است. نتیجه گیری: تصمیم های مکان یابی، مسیریابی و موجودی به هم وابسته بوده و تعیین مقادیر بهینه این متغیرها در تعامل با هم است که می تواند به یافتن یک سیستم بهینه با حداقل هزینه های ممکن منجر شود.