فرزاد میرشاهی

افزایش سالمندان و آسیب پذیری آن ها به اختلالات روانی باعث افزایش توجه روان درمانگران برای این بخش از جامعه شده است که از طریق مداخلات روان شناختی سلامت روانی، رضایت و کیفیت زندگی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهند. این مقاله از نوع مروری است. هدف از انجام این پژوهش بررسی مداخلات روانشناختی رایج روان درمانگران ایرانی در درمان اختلالات در روانی سالمندان در بازه زمانی 1396-1393 بود. برای دسترسی به تحقیقات داخلی در نشریه های علمی پژوهشی سالمند، فصلنامه روانشناسی پیری و فصلنامه پرستاری سالمندان و در پایگاه های اطلاعاتی Irandoc ، Magiran ، SID و Noormags و همچنین برای دسترسی به تحقیقات انگلیسی در بانک های اطلاعاتی Science Direct به جستجو پرداخته شده است. در این پژوهش مشخص شد که بیشتر مداخلات روانشناختی روان درمانگران ایرانی برای درمان اختلالات روانی سالمندان مربوط به معنا درمانی، درمان شناختی رفتاری، درمان پذیرش و تعهد، درمان ذهن آگاهی، درمان مرور زندگی و امید درمانی مربوط می شود.

هدف این پژوهش، اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان امیدواری دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه دارای والدین وابسته به مواد مخدر بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون - پس آزمون و دوره پیگیری با گروه کنترل بود. تعداد افراد نمونه، 30 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس و داوطلبانه از بین تمامی دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهر کشکوئیه که در سال 1398-1397 مشغول به تحصیل بودند و دارای والد وابسته به مواد مخدر بودند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار به کاررفته، پرسشنامه امیدواری اسنایدر بود که در قبل، بعد و دو ماه پس از آموزش استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق از آزمون آماری تحلیل کورایانس استفاده شد. نتایج بررسی متغیر امیدواری در مراحل اندازه گیری پس آزمون و پیگیری بعد از تعدیل اثر پیش آزمون نشان دادند آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان امیدواری دانش آموزان پسر متوسطه دوم به طور معناداری مؤثر است و این اثربخشی در مرحله پیگیری هم ماندگار بود؛ بنابراین، به نظر می رسد تکنیک های آموزش پذیرش موجب می شود نوجوانان آگاهی و بینشی واقع بینانه تر نسبت به مسائل والدین خود کسب کنند و در این بین شیوه های لازم را برای افزایش امیدواری به زندگی به دست آورند.

پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل مطالعات انجام شده بر پردازش سرعت خواندن دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری خاص انجام شد. جامعه آماری پژوهش، پایان نامه های کارشناسی ارشد، دکتری و تحقیقات چاپ شده در زمینه مداخلات در مجلات و کنفرانس های علمی تخصصی ایران شامل (Noormags, SID ,Magiran, irandoc, Civilica) بودند که در طی ده سال گذشته (1400- 1390) در زمینه مداخله های آموزشی انجام شده بر سرعت خواندن دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری خاص که حجم نمونه مناسبی داشته و از نظر روایی و اعتبار ابزار اندازه گیری و روش نمونه گیری شرایط لازم را داشته اند. بدین جهت 6 پژوهش که از لحاظ روش شناختی مورد قبول بود، انتخاب و فراتحلیل بر روی آنها انجام گرفت. جست و جو در پایگاه های علمی با استفاده از کلیدواژه های؛ سرعت خواندن، درک خواندن، صحت خواندن، سرعت ردیابی خواندن با محوریت مداخلات آموزشی انجام شده در زمینه اختلالات یادگیری، انجام شد. ابزار پژوهش عبارت از چک لیست فراتحلیل بود. مراحل اجرای این فراتحلیل براساس مراحل فراتحلیل هویت و کرامر بود. نتایج این فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر مداخلات آموزشی انجام شده بر سرعت خواندن دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری خاص دانش آموزان 51/0 بود. مهم ترین نکته این است که مداخلات توانبخشی شناختی- رایانه ای و تمرین های عملی عصب روان شناختی بیشتر مورد توجه پژوهشگران بود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مشاوره راه حل محور بر درگیری، اهمال کاری و هدف گرایی تحصیلی در دانشجویان مشروطی دارای فرسودگی تحصیلی انجام شد. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانشجویان مشروطی دانشگاه آزاد انار در سال تحصیلی 1400-1401 تشکیل داد. از این جامعه آماری تعداد 30 نفر دانشجوی مشروطی که دارای فرسودگی تحصیلی بودند با استفاده نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) گمارده شدند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (2007)، پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو و همکاران (2013، AES)، پرسشنامه اهمال کاری تحصیلی سولمون و راثبلوم (1994، APS) و پرسشنامه هدف گرایی تحصیلی بوفارد و همکاران (1998، (AGOS بود. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه هر هفته یک جلسه و هر جلسه 90 دقیقه بر اساس محتوای جلسات درمانی رویکرد راه حل محور شرکت کردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین پس آزمون درگیری، اهمال کاری و هدف گرایی تحصیلی در دو گروه تفاوت معناداری در سطح (001/0>P) وجود داشت. با توجه به یافته های پژوهش می توان اظهار داشت که مداخله راه حل محور می تواند رویکرد مناسبی برای بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان مشروطی دارای فرسودگی تحصیلی باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی زوج درمانی گروهی راه حل محور بر سازگاری، صمیمیت و کیفیت زندگی زناشویی زنان دارای همسر معتاد بستری در کمپ ترک اعتیاد انجام شد. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی زنان دارای همسر معتاد و بستری در کمپ های ترک اعتیاد شهر رفسنجان در بهار و تابستان 1402 تشکیل داد. از این جامعه آماری تعداد 30 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) گمارده شدند. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس صمیمیت زناشویی والکر و تامپسون (1983) (MIS)، مقیاس سازگاری زناشویی اسپانیر (1976) (DAS) و مقیاس کیفیت زندگی زناشویی باسبی و همکاران (1995) (RADS) بود. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه در برنامه زوج درمانی گروهی راه حل محور شرکت کردند. داده های با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که با کنترل پیش آزمون بین میانگین پس آزمون سازگاری، صمیمیت و کیفیت زندگی زناشویی زنان دارای همسر معتاد بستری در کمپ ترک اعتیاد در سطح (001/0>P) تفاوت معنادار وجود داشت. با توجه به یافته ها می توان اظهار داشت که زوج درمانی گروهی راه حل محور می تواند رویکرد مناسبی برای افزایش صمیمیت و سازگاری زناشویی و متعاقب این عوامل موجب بهبود کیفیت زندگی زناشویی در افراد معتاد و همسران آن ها گردد.