امیر کیهان

هدف مقاله حاضر مطالعه نقش رسانه های اجتماعی موبایل در بازتولید هویت قومی دانشجویان کرد دانشگاه های تهران است. براساس این هدف، با استفاده از استراتژی قیاسی اقدام به تنظیم چارچوب نظری تلفیقی(نظریّه اهلی سازی رسانه، نظریّه هویّت قومی- سیاسی تد رابرت گر و نظریّه هویّتی هنری تاجفل) شده است. ابزار جمع آوری اطّلاعات پرسش نامه کتبی بوده و نمونه آماری شامل 400 نفر از دانشجویان کرد رشته های علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه های تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی، علاّمه طباطبائی و شاهد بوده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای برّرسی شده اند. نتایج تحلیل آماری این بخش از تحقیق نیز نشان داده است که نرم افزار های اجتماعی پرمخاطب شامل تلگرام، اینستاگرام، واتس آپ و ایمو بوده است. نتایج تحلیلی نشان داده است که تلگرام و اینستاگرام، بدون کنترل تأثیر متغیّرهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با هویّت قومی دانشجویان رابطه داشته اند؛ امّا با کنترل تأثیر این متغیّرها، تأثیر استفاده از رسانه های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام بشدت کاهش پیدا کرده است. به این ترتیب مقاله حاضر نشان داده است که رسانه های اجتماعی نوین تنها فضای جدیدی برای بازنمایی هویّتی افراد بوده و عوامل اصلی تشدید هویّت قومی را باید در دنیای آفلاین و در بین علل ساختاری ازجمله محرومیّت نسبی، نارضایتی، تجربه زیسته اقوام و غیره جستجو کرد.

مقاله حاضر درباره شرایط گسترش رسانه های اجتماعی پیام رسان موبایلی، در میان قومیتهای حساس کشور است. هدف شناخت و تحلیل ارتباط بین مصرف رسانه های اجتماعی مبتنی بر نرم افزارهای پیام رسان موبایلی و هویّت قومی اقوام ترک و کرد به صورت درزمانی (فرایندی) است. بدین منظور این موضوع از دید متخصّصین رسانه های اجتماعی و هویّت قومی بررسی می شود. استراتژی تحقیق استقرایی و روش کیفی مصاحبه عمیق است. روش تحلیل داده نیز براساس نظریّه مبنایی است.بر اساس نتایج بدست آمده کاربران رسانه های اجتماعی موبایلی صرفاً بر اساس ماهیّت هویّتی قبلی شان اقدام به انتخاب راهبرد کنش در حوزه هویّت قومی می کنند. رسانه های اجتماعی موبایلی برای کاربران کرد و ترک این امکان را فراهم کرده است که به بازتولید و تقویت گرایش های خود بپردازند. به این ترتیب آن ها به برجسته سازی دغدغه های هویّتی خود پرداخته و طبق پیشینه هویّتی خود در سه دسته عاملیّت هویّت ستیز، عاملیّت هویّت جو و عاملیّت هویّت طلب افراطی (تمامیّت خواه) طبقه بندی شده و به استفاده از رسانه های اجتماعی می پردازند، این فعّالیّت ها نیز پیامدهای هویّتی در سطح فردی و جمعی برای آن ها داشته و به تکوین هویّت قومی و فراقومی آن ها کمک می کند.