نجمه بهرامی نظرآبادی

تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمه شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعه حاضر کیفیت ترجمه اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه ای هم زمان را بررسی می کند. برای این هدف، مجموعه ای از سخنرانی های سیاسی ارائه شده در سازمان ملل جمع آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» نشان داد که عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمان حرفه ای در زمینه ترجمه هم زمان اعداد یکسان است. درحالی که خطاهای مایکروسافت از نظر نوع نسبت به خطاهای مترجمان شفاهی محدودتر است. به عبارت دیگر، خروجی مایکروسافت فقط دو نوع خطا (حذف و سایر) را نشان می دهد. درحالی که مترجمان شفاهی تنوّع بیشتری از انواع خطاها (حذف، تقریب، واژگانی، آوایی و سایر) را در ترجمه اعداد انجام می دهند؛ بنابراین، به نظر می رسد که در زمینه ترجمه هم زمان اعداد تلفیقی از ترجمه مایکروسافت و ترجمه انسانی می تواند رویکردی مؤثر باشد. به عبارت دیگر، مترجم مایکروسافت می تواند به عنوان یک ابزار کمکی برای ارائه ترجمه های سریع و دقیق اعداد استفاده شود، درحالی که مترجمان هم زمان حرفه ای می توانند تمرکز و دقت خود را به سایر عناصر پیام اختصاص دهند.

تمایل به اجتناب از اشباع شناختی، علاقه به ابزارهای کامپیوتری و سیستم های ترجمه گفتار را در میان مترجمان شفاهی افزایش داده است. با این حال، برای درک بهتر عملکرد این سیستمها، لازم است عملکرد آنها بررسی شود، خطاهای احتمالی شناسایی و کیفیت داده های خروجی ارزیابی شود. علیرغم پژوهشهای گسترده در مورد بررسی ابزارهای مترجم یار در ترجمه شفاهی، به نظر می رسد این حوزه تحقیقی در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. برای پرکردن این خلا تحقیقاتی، مطالعه حاضر به دنبال ارزیابی عملکرد مترجم مایکروسافت می باشد. محققین به دنبال ارزیابی خروجی تولیدی این نرم افزار، شناسایی خطاها و شناسایی منبع تولید خطا بودند. با این هدف که با توجه به عملکرد مترجم مایکروسافت بتوان در آینده از مترجم مایکروسافت به عنوان یک ابزار کمکی در کلاسهای ترجمه شفاهی استفاده کرد. برای این منظور، پیکرهای از سخنرانیهای سازمان ملل ساخته شد، ترجمه گفتار به متن توسط مترجم مایکروسافت ارائه شد و نتیجه آن با ترجمه مرجع مقایسه شد. برای یافتن پاسخ سوال اول، خطاهای مترجم مایکروسافت بر اساس مؤلفه ای مسئول ایجاد خطاها، شناسایی و دسته بندی شدند. سوال دوم مربوط به علل احتمالی ایجاد خطا بود. یافته ها نشان داد که عدم دسترسی به اینترنت مناسب، تاخیر زمانی، عملکرد دستی میکروفون و ویژگی های گفتار می تواند منجر به خطاهای ترجمه شود. یافته های این پژوهش نقطه آغازی برای تحقیقات آتی در زمینه استفاده از ابزارهای کمکی درگونه های متفاوت ترجمه شفاهی خواهد بود. به علاوه، بررسی عملکرد ابزارهای کمک ترجمه بین جفت زبانهای متفاوت می تواند سازندگان و طراحان این ابزارها را در جهت بهبود و ارتقای سیستم یاری کند

از آنجاییکه مطالعات در حوزه های مختلف به سمت میان رشته ای شدن پیش میرود مبحث هویت فردی و جنسیتی را می توان در سایر حوزه های پژوهشی علوم انسانی اعمال نمود که یکی از آنها برداشت خوانندگان از متن می باشد برای بررسی تأثیر هویت جنسیتی بر برداشت از متن و تحلیل آن ابتدا داستان کوتاهی از شارلوت پرکینز گیلمن (Charlotte Perkins Gilman) انتخاب شد که بازخوردهای اجتماعی و بازخوردهایی در میان منتقدان نظریه جنسیت داشت و از منظر تحلیل گفتمان انتقادی متنی فمینیستی برشمرده می شود این داستان در اختیار عده ای از دانشجویان زن و مرد قرار گرفت و از آنها خواسته شد که تحلیل و برداشت خود از متن را شرح دهند سپس پرسشنامه جامع ویژگی های شخصیتی در اختیار این جامعه آماری قرار گرفت و امتیاز هر یک از افراد با استفاده از نرم افزار SPSS بدست آمد سپس امتیازات حاصله هر فرد با تحلیل و برداشت وی از متن سنجیده شد و براساس نتایج نهایی بدست آمده مشخص شد که بین نمره پرسشنامه هویت شخصیتی (مردانگی مثبت و زنانگی مثبت) و درک نوشتار زنانه که هدف این بررسی بود، ارتباط مستقیم و معناداری برقرار است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که آگاهی دانشجویان از هویت شخصیتی خود و تأثیر کلیشه های جنسیتی می تواند در فرآیند درک متن، تشخیص ویژگی های زبانی متن، سبک نوشتار نویسنده و نهایتاً ترجمه راهگشا باشد.

مطالعات جدید در حوزه ترجمه بر نقش مترجم بعنوان واسط فرهنگی تأکید بسیار داشته و بیانگر این مطلبند که هویت فردی و جنسیتی مترجمان بر بازگردانی متون تأثیرگذارند. در این مطالعه ابتدا داستان "کاغذ دیواری زرد " که بازخوردهای اجتماعی متنوعی داشته و نظراتی را در میان منتقدان نظریه جنسیت برانگیخته بود، انتخاب و در اختیار مترجمان زن و مرد قرار گرفت. چگونگی ترجمه این مترجمان و تأثیرات احتمالی نقش جنسیت بر بازگردانی داستان بر اساس چارچوب نظری لیکاف (1975) بررسی شد تا تأثیر زبان زنانه و نگرش های جنسیتی زنان و مردان در بازگردانی متن در مقایسه با متن اصلی مشخص شود. ده مورد معرفی شده بعنوان ویژگیهای زبان زنانه لیکاف در متن اصلی مشخص و با معادلهای انتخابی برای آنها از سوی مترجمان مقایسه شدند. در نهایت این نتیجه حاصل شد که مترجمان زن شیوه خاص زبان زنانه نویسنده متن مبدأ را بهتر درک کردند و نسبت به زبان زنانه و بازگردانی بی کم و کاست مطالب وفاداری بیشتری نسبت به مترجمان مرد داشتند.