سید تقی محمدی

زمینه و هدف: موفقیت در دوران تحصیل یکی از اهداف مهم دانش آموزان است که نیازمند برخورداری از مهارت اجتماعی و سرسختی روان شناختی مطلوب است، بنابراین استفاده از راهبردهای مداخله ای کارآمد به منظور ارتقای سرسختی و کفایت اجتماعی در مدارس برای پژوهشگران و روان شناسان ضروری به نظر می رسد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مثبت اندیشی بر افزایش سرسختی روان شناختی و کفایت اجتماعی در دانش آموزان انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون - پیگیری با گروه گواه بود. نمونه این مطالعه شامل 40 دانش آموز دوره متوسطه اول بود که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (20 دانش آموز در هر گروه) جایدهی شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مثبت اندیشی قرار گرفتند ولی گروه گواه این مداخله را دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سرسختی روان شناختی اهواز (کیامرثی و همکاران، 1377) و پرسشنامه کفایت اجتماعی فلنر و همکاران، (1990) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج یافته ها نشان داد که آموزش مثبت اندیشی بر افزایش سرسختی روان شناختی و کفایت اجتماعی دانش آموزان تأثیر داشته و تغییرات ایجاد شده در سرسختی و کفایت اجتماعی دانش آموزان در مرحله پیگیری نیز ادامه داشت (0/05 P< ). نتیجه گیری: مهارت مثبت اندیشی موجب می شود که افراد موقعیت های تنش آور را با دیدی مثبت ارزیابی کنند و با نگرشی خوش بینانه با مشکلات مواجه شوند؛ بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر، آموزش مثبت اندیشی با ایجاد تفکرات و روان بنه های ذهنی مثبت توانسته است شاخص های سرسختی روان شناختی و کفایت اجتماعی را در دانش آموزان افزایش دهد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی دلایل و عوامل افت تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی در درس ریاضی بود. روش پژوهش حاضر، روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی تأویلی بود. برای انجام دادن مصاحبه، شرکت کنندگان با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ملاک شرکت در مصاحبه، تمایل معلمان به بیان عقاید خود در زمینه موضوع پژوهش بود. فرآیند نمونه گیری در جریان مصاحبه با به اشباع رسیدن داده ها متوقف شد. برای تحلیل داده ها نیز از روش استروبرت و کارپنتر (2011) استفاده شد. جهت تأیید روایی و دقت تحقیق، معتبر بودن، اطمینان پذیری و قابلیت تأیید داده ها مورد بررسی قرار گرفتند. به این ترتیب که یافته ها به شرکت کنندگان ارائه می شدند و نظراتشان دریافت می شد. جهت حفظ قابلیت تأیید پژوهش، در تمام مراحل، مستندات به دست آمده با استفاده ازکسب نظرات مشارکت کنندگان حفظ شدند که همین مسئله، اطمینان پذیری داده ها و قابلیت تأیید آنها را امکان پذیر می کند. پس از تجزیه و تحلیل یافته ها، عوامل موثر بر افت تحصیلی در هفت دسته عوامل مربوط به معلم، عوامل مربوط به دانش آموز، عوامل مربوط به آموزشگاه، عوامل مربوط به کتاب درسی، عوامل خانوادگی، عوامل نظام آموزشی و عوامل اجتماعی ارائه شد. در پایان نیز با توجه به یافته های پژوهش، راهکارهایی برای دست اندرکاران نظام آموزشی ارائه شد.

زمینه و هدف: حضور یک کودک دارای ناتوانی یا بیماری، برای والدین و به خصوص مادران بسیار تنش آور است زیرا که آنها تنیدگی، احساس گناه، و خستگی بیشتری را تجربه می کنند. هدف از اجرای این پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارت مثبت اندیشی بر اضطراب اجتماعی و اجتناب شناختی مادران کودکان با ناتوانی های یادگیری خاص بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح تک گروهی با پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمامی مادران کودکان با ناتوانی یادگیری خاص شهر طارم در سال 1396 بود که از بین آنها 20 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه اضطراب اجتماعی (کانور و همکاران، 2000) و پرسشنامه اجتناب شناختی (سکستون و داگاس، 2004) بود. مثبت اندیشی به صورت 7 جلسه 120 دقیقه ای به گروه آزمایش آموزش داده شد. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب d کوهن و ضریب g هدگس بررسی شد. یافته ها: تحلیل داده ها با استفاده از ضریب کوهن و ضریب g نشان داد نمرات گروه آزمایش در مقایسه با نمرات گروه گواه، در متغیر اضطراب اجتماعی و اجتناب شناختی به طور معناداری کاهش یافته است (0/01 < p ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر مهارت مثبت اندیشی با ایجاد تفکرات و روان بنه های ذهنی مثبت توانسته است اضطراب اجتماعی و اجتناب شناختی مادران کودکان با ناتوانی یادگیری خاص را بهبود بخشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش خود شفقتی بر بهزیستی روان شناختی و نشخوار فکری در مادران دارای دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص انجام گرفت. 30 نفر از مادران دارای دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص به صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین گشتند. پرسشنامه بهزیستی روان شناختی و نشخوار فکری به عنوان پیش آزمون اجرا شد. سپس مادران 8 جلسه در برنامه آموزش خود شفقتی شرکت کردند. مجدداً همان پرسشنامه ها به صورت پس آزمون برای همه افراد به اجرا در آمد. مقادیر پیش آزمون و پس آزمون با روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها نشان دهنده افزایش معنادار نمرات بهزیستی روان شناختی و کاهش معنادار نمرات نشخوار فکری در مادران بود. این یافته ها اثربخشی آموزش خود شفقتی بر بهزیستی روان شناختی و کاهش نشخوار فکری در مادران دارای دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص را مورد تأیید قرار می دهد

سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است که طی آن سالمندان در معرض تهدیدات بالقوه ای نظیر افزایش ابتلا به بیماری های مزمن، انزوای اجتماعی و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی بوده و به دلیل ناتوانی های جسمی و ذهنی، در موارد زیادی استقلال فردی شان مورد تهدید قرار می گیرد. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثربخشی درمان متمرکز بر خود-شفقتی بر احساس تنهایی و امید به زندگی زنان سالمند بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل سالمندان شهر زنجان بود که 30 نفر از آن ها که واجد شرایط شرکت در پژوهش بودند به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند و پرسشنامه های احساس تنهایی راسل و همکاران و امید به زندگی میلر را تکمیل نمودند. گروه آزمایش درمان 8 جلسه ای متمرکز بر خود- شفقتی را دریافت کرده و در این مدت گروه کنترل هیچ آموزش یا درمان روان شناختی دریافت نکردند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس در برنامه SPSS نسخه 21 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که درمان متمرکز بر خود- شفقتی می تواند در کاهش میزان احساس تنهایی و افزایش امید به زندگی زنان سالمند تأثیر معنادار داشته باشد (001/0= P ). با توجه به ارزش و اهمیت قشر سالمند در هر جامعه، پیشنهاد می شود برای کاهش احساس تنهایی و افزایش امید به زندگی در این قشر از آموزش یا درمان متمرکز بر خود- شفقتی استفاده شود.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر فرسودگی شغلی و خوش بینی آموزشی در معلمان ابتدایی شهر زنجان انجام گرفت. در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده و جامعه آماری این پژوهش نیز شامل معلمان ابتدایی شهر زنجان در سال 1396 بود. نمونه های پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. نمونه شامل 30 معلم دارای فرسودگی شغلی بود که نمرات آنها در پرسشنامه فرسودگی معلم ماسلاچ 5/1 انحراف معیار بالاتر از میانگین بود. افرادی که در گروه آزمایش قرار داشتند به مدت 8 جلسه هفتگی در دوره آموزش ذهن آگاهی به صورت گروهی شرکت داده شدند. گروه کنترل در این مدت هیچ مداخله ای دریافت نکردند. به منظور ثبت تغییرات نمرات، پرسشنامه فرسودگی شغلی معلم ماسلاچ (1986) و پرسشنامه خوش بینی آموزشی معلم بیرد (2010) قبل و بعد از مداخله توسط معلمان تکمیل شد. روش آماری این پژوهش نیز تحلیل کوارریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر بود. یافته های پژوهش نشان داد که مداخله آموزش ذهن آگاهی اثر معناداری بر نمره فرسودگی شغلی و خوش بینی آموزشی داشته، بدین ترتیب که در مرحله پس آزمون نمره فرسودگی شغلی کاهش و خوش بینی آموزشی به طور معناداری افزایش یافته است (001/0p<). در نتیجه می توان از آموزش ذهن آگاهی به عنوان روشی کار آمد بهره برد.