گلپر مهرابی

یکی از دغدغه های مهم پژوهشگران، پیشگیری از نارسایی های کیفی مبتنی بر ویژگی های علمی در پژوهش است. عوامل گوناگونی در بهبود کیفیت پژوهش در حوزه علم انسانی و اجتماعی اثرگذار هستند. بنظر می رسد شناسایی و واکاوی این عوامل و کاربست آنها می تواند به ارتقای کیفیت پژوهش بیانجامد. هدف نهایی پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی کیفیت پژوهش دانشگاهی در دانشگاه های علوم انسانی و اجتماعی بود. در این پژوهش، رویکرد پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بکار گرفته شد. در بخش کیفی، با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه داده بنیاد و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با 19 مشارکت کننده از خبرگان، کدهای معنایی کیفیت پژوهش دانشگاهی استخراج شد. با استفاده از روش کدگذاری نظام مند اشتراوس وکوربین، داده های کیفی در سه مرحله باز، محوری و انتخابی کدگذاری شدند. تعداد 503 مفهوم، 29 مقوله فرعی، و 8 مقوله اصلی شناسایی و طبقه بندی شدند. با ابتناء به داده های پژوهش، «مدیریت و قوانین پژوهش» به عنوان شرایط علی، «تعالی کیفیت پژوهش» به عنوان مقوله اصلی، «ویژگی های فنی و جهانی شدن» به عنوان شرایط زمینه ای، «نیروی انسانی» به عنوان شرایط مداخله گر، «نظارت و ارزیابی» به عنوان راهبردهای عمل-تعامل، و در نهایت «کارایی و اثربخشی، و پذیرش نتایج پژوهش ها» به عنوان پپامد شناسایی شدند. در بخش کمی پژوهش، ابتدا بر اساس مقوله های اصلی، مقوله های فرعی و مفاهیم حاصل شده، ابزار پرسشنامه محقق ساخته تدوین شد. سپس با استفاده از نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس، تعداد 95 نفر از اعضای هیئت علمی مؤسسات آموزش عالی حوزه علوم انسانی و اجتماعی برای پاسخگویی به پرسشنامه انتخاب شدند. داده های پرسشنامه به کمک روش های آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. نتایج بررسی الگو در حالت کلی و همچنین الگوهای فرعی نشان داد که تمامی بارهای عاملی سؤالات و همچنین ارتباط بین مقوله های فرعی و اصلی در محدوده مجاز و استاندارد هستند و الگو در حالت کلی، دارای برازش است. یافته های این پژوهش راهکارهای مفید و نظام مندی برای بهبود کیفیت پژوهش دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی ارائه داد که می تواند به تعالی کیفیت پژوهش های دانشگاهی در این حوزه کمک نماید.

بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای کیفیت پژوهش ها موضوعی نیازمند توجه به ویژه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است. با توجه به متفاوت بودن معیارهای کیفیت پژوهش در حوزه های مختلف علمی، هدف پژوهش حاضر شناسایی ارزش های غالب و مضامین مرتبط با کیفیت پژوهش در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است. از این رو، پژوهش حاضر با استفاده از دو روش مرور نظام مند ادبیات و تحلیل مضمون انجام شده است. با استفاده از روش مرور نظام مند ادبیات، تمامی پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی معتبر بین المللی و داخلی بازیابی شده و مورد غربالگری قرار گرفتند؛ سپس، بر اساس منابعِ مرتبطِ گزینش شده، همه معیارها و مضامین اثرگذار بر کیفیت پژوهش شناسایی و استخراج شدند. معیارهای استخراج شده به عنوان کد یا مضمون در سه مرحله کدگذاری شدند. در نتیجه، سه دسته کد شامل مضامین فراگیر، مضامین سازمان دهنده و مضامین پایه شکل گرفتند. اعتبارسنجی مضامین نیز از طریق مشارکت و همفکری با متخصصان علوم انسانی واجتماعی محقق گردید. یافته های این پژوهش نشان داد که، مضامین فراگیر عبارتند از: زیرساخت پژوهش، جو سازمانی، طرح علمی دقیق، مطلوبیت علمی و مولد بودن پژوهش، نفوذ و اقتدار علمی و تصویرسازی خلاقانه. انتظار می رود یافته های این پژوهش یاریگر پژوهشگرانی باشد که درصدد انجام پژوهش باکیفیت هستند و از سوی دیگر این یافته ها، تسهیل گر ارتقا نظام مدیریت پژوهش دانشگاهی به هنگام ارزیابی دقیق پژوهش ها به ویژه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی باشد. کلیدواژه ها: کیفیت پژوهش دانشگاهی، علوم انسانی و اجتماعی، مرور نظام مند ادبیات، تحلیل مضمون

پژوهش حاضر به نقش فناوری اطلاعات در بهبود فرآیند تدریس از دیدگاه معلمان دوره متوسطه 1388 پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش کل معلمان - شهرستان ماسال در سال تحصیلی 1390 دوره متوسطه شهرستان ماسال است که 188 نفر میباشند که به هر 188 نفر پرسشنامه ارائه شد از این تعداد 164 نفر به پرسشنامه جواب دادند و 24 نفر به دلیلهای مختلف حاضر به پاسخگویی نشدند این پژوهش پیمایشی- توصیفی است؛ در اجرای آن از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته که دارای 21 سؤال بسته پاسخ است و برای اندازهگیری نگرش معلمان با استفاده از مقیاس لیکرت درجهبندیشده است. برای روایی پرسشنامه از روایی محتوا و پایایی از روش آلفای کرونباخ استفادهشده. از آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و واریانس بهمنظور استخراج و طبقهبندی دادهها در قالب جدولهای توزیع فراوانی از نرمافزار اکسل استفادهشده. آمار استنباطی نظیر آزمون تی تک متغیری برای تحلیل استنباطی دادهها با نرمافزار اس. پی اس.اس بهکاررفته. در تحلیل و پاسخ به سؤال پژوهشی که: آیا از دیدگاه معلمان، فناوری اطلاعات در بهبود فرآیند تدریس تأثیر دارد؟ نتایج تحلیل آزمونتی تک متغیری نشان داد که تی محاسبهشده برای همه سؤالهای پژوهش بزرگتر است از تی جدول است؛ بنابراین میتوان گفت فناوری اطلاعات در بهبود فرآیند تدریس معلمان نقش دارد.