طاهره شیخی

نشانه شناسی دانشی است که دران نشانه ها، مطالعه، شناسایی و دسته بندی می شوند. قرارگرفتن تصویر در یک قاب ان را به متنی تبدیل می کند که کارکرد نشانه ای و دلالت گر پیدا می کند و می توان لایه های متفاوت را در ان واکاوی کرد. در اثاری که برای نوجوانان افریده شده گاهی تنها تصویرکتاب، تصویر روی جلد است. با توجه به این که مخاطب این تصویرها نوجوانانند، و توان درک مفاهیم پیچیده و پنهان را دارند؛ می توان در این تصاویر استعاره های تصویری، نشانه شناسی و انتزاع را بازیابی کرد. در این مقاله به نشانه شناسی لایه ای تصویر روی جلد چهار اثر برگزیده ی مجموعه ی رمان نوجوان امروز از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می پردازیم و تلاش می کنیم با کشف رابطه ی درون خود متن تصویری و نیز رابطه ی ان با متن نوشتاری، لایه های متفاوت رمزگانی را به خوانش بگیریم. به نظر می رسد در این چهار اثر، تصویرگر در طرح روی جلد به خوانش لایه های روایی متن پرداخته و تلاش کرده است با توجه به ساختار و گونه ی متن نوشتاری، متن تصویری جامعی را پیش چشم مخاطب بگسترد و لایه های معنایی متعددی را معرفی کند.

پرورش تفکر فلسفی در کودکان و آموزش برنامه های فکری به دلیل آنکه به گسترش و تقویت ابعاد ذهنی روحی کودک می انجامد یکی از برنامه های اساسی تعلیم به کودکان به حساب می آید. آموزش مهارت های فلسفی در شعر برخی از شاعران کودک و نوجوان نیز مشاهده می شود. این پژوهش با بررسی شعر کودک غلامرضا بکتاش و ناصر کشاورز بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که چه مهارت ها و مؤلفه های تفکر فلسفی در شعر کودک این دو شاعر به کودکان آموزش داده شده است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی و برمبنای اطلاعات کتابخانه انجام شده ا ست ، نشان می دهد مهارت های تفکر فلسفی به صورت غیر مستقیم در شعر این شاعران به کودکان آموزش داده می شود و کودکان با خواندن این اشعار می توانند قدرت استدلال پیدا کرده و با کنجکاوی و مهارت کشف بیش تری امور معمولی زندگی را دنبال کنند؛ در نتیجه اعتماد به نفس خویش را تقویت نمایند. والدین و مربیان با خواندن این نمونه اشعار برای کودکان می توانند کمک شایانی به آن ها کرده تا از این طریق برخی از مسائل زندگی را تجزیه و تحلیل نمایند. و در برقراری ارتباط با دیگران و تصمیم گیری مهارت بیشتری از خود نشان دهند.