الهام کریم نیا

هدف محوری این مقاله پاسخ به این سوال است که آیا در صحنه رقابت های المپیک تنها تعداد اندکی از کشور ها که در زمره قدرت های برتر اقتصادی هستند موفق بوده و در طی زمان از موقعیت انحصاری بر خورداربوده اند. علاوه بر این سهم سایر کشورها در اخذ مدال و موفقیت در پیکار های المپیک در طی زمان ارزیابی می شود. همانگونه که ارزیابی میزان رقابت و قدرت انحصاری در بازار های اقتصادی از اهمیت برخوردار است مطالعه و بررسی میزان رقابت وقدرت نسبی کشورها در پیکار های المپیک نیز از اهمیت برخوردار است. برای تحقق اهداف این مطالعه و پاسخ به سوالات، از شاخص های تمرکز مثل CR، آنتروپی و شاخص هرفیندال- هیرشمن به عنوان معیار ارزیابی اندازه رقابت و قدرت انحصاری اعمال شده در بازی های المپیک استفاده می شود. نتایج دلالت بر ان دارد که اندازه تمرکز در این بازی ها تقریبا بالاست اما در طی زمان میزان تمرکز کاهش یافته است. به عبارت روشنتر تعداد اندکی کشور از قدرت مسلط برخوردارند اما در طی زمان قدرت انحصاری انها روند نزولی داشته وقدرت رقابتی سایر کشورها در طی زمان افزایش یافته است. علاوه بر این یافته های این پژوهش دلالت برآن دارد بین شاخص توسعه انسانی و میزان موفقیت کشور ها در بازی های المپیک رابطه مثبتی برقرار است.

موفقیت ورزشی کشورها در مسابقات بین المللی متاثر از عوامل مختلفی است.شناخت عوامل موثر در موفقیت ورزشی می تواند در امر تدوین برنامه های ورزشی درجهت توسعه نیروی انسانی با نگاه به عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر باشد.این مقاله در صدد تاثیر ارزیابی عوامل اقتصادی و اجتماعی بر موفقیت ورزشی کشورها در بازی های المپیک است. برای تحقق این هدف از عملکرد همه ی کشورهای شرکت کننده در بازی های المپیک در کسب مدال های طلا، نقره و برنز برای پنج دوره در طی سال های 2012-1996 استفاده شد و در قالب یک رویکرد توصیفی تبیینی تلاش گردید که عوامل موثر بر میزان موفقیت کشورها در بازی های المپیک از طریق مدل اقتصاد سنجی لاجیت ارزیابی شود. نتایج دلالت بر آن دارد که شاخص توسعه ی انسانی، تعداد شرکت کنندگان، ترازتجاری، درآمد سرانه و عملکرد ورزشی دوره قبل احتمال موفقیت ورزشی کشورها در بازی های المپیک را افزایش می دهد. همچنین جمعیت تاثیری منفی و غیرمعناداری بر احتمال موفقیت ورزشی کشورها داشته است. نتایج این پژوهش نشان داد که شاخص توسعه ی انسانی موثرترین عامل بر افزایش احتمال موفقیت ورزشی کشورها در بازی های المپیک بوده است.