علیرضا کاوه نوش آبادی

جامعه الجزایر طی تاریخ پرفراز و نشیبش، انقلاب های متعددی را تجربه کرده است، انقلاب تاریخی 1962م ضد استعمار فرانسه، انقلاب کشاورزی و پدیده ی اصلاحات ارضی 1971م از جمله مهم ترین رخدادهای واقعی به شمار می روند که تاریخ معاصر الجزایر آن را به خود دیده است. از این رو بدیهی می نماید ادبای برجسته و متعهد الجزایری، این رخدادها را زیر ذره-بین قرار داده و از منظر خود در این باره قلم زنی کنند. طاهر وطار (2010-1936م)، از جمله بزرگترین رمان نویسان الجزایر، در رمان «الزلزال» خود، با نگاهی واقع گرایانه به برخی از مهمترین مسائل تاریخی جامعه ی خود می پردازد. پرداختن به پدیده ی اصلاحات ارضی و یا انقلاب کشاورزی، استعمار، آزادی و مسائل ریز و درشت مرتبط با آنها، پدیده هایی واقعی به شمار می رود که نویسنده با خلاقیت ادبی خود، آن ها را بازآفرینی می کند. اندیشه ی سوسیالیستی حاکم بر رمان در مسائلی چون تبعیض های اجتماعی، عدم امنیت و آرامش، و ظلم و جور و ... نمود پیدا کرده و راه حل رهایی از همه ی این مشکلات و وقائع تاریخی- اجتماعی در انقلاب های سوسیالیستی خلاصه می شود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در صدد واکاوی نوع رویکرد نویسنده، در پرداختن به موضوعات اساسی رمان است و با توجه به تطابق رمان «الزلزال» با بسیاری از ویژگی های رمان تاریخی- رئالیستی، به نظر می رسد می توان رویکرد نویسنده را در این رمان، واقعگرایانه ی تاریخی توصیف کرده و آن را یک رمان تاریخی- رئالیستی قلمداد کرد.

یکی از کتاب های مهمی که در عرصة شعر معاصر عربی نگاشته شده است الشعر العربی المعاصر قضایاه و ظواهره الفنیة و المعنویة اثر عزالدین اسماعیل، منتقد نام دار ادبیات عربی، است. این کتاب با ترجمة سیدحسین سیدی و با عنوان بررسی جنبه های هنری معنایی شعر معاصر عرب به چاپ رسیده است. این پژوهش ازمنظر روابط جانشینی و هم نشینی که سوسور، زبان شناس معروف، از آن سخن به میان آورده است، به نقد و بررسی این ترجمه پرداخته است. در مقالة پیش روی از ره گذر روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات ترجمة توصیفی محصول مدار به پاره هایی از ترجمة این کتاب پرداخته ایم و آن ها را زیر ذره بین نقد و تحلیل قرار داده ایم و سپس، ترجمه ای پیش نهادی ارائه کرده ایم. به طور کلی، باید گفت که ترجمة این کتاب باوجود تلاش ها و زحمات فراوان مترجم در انتقال مطالب از زبان مبدأ به زبان مقصد با اشکالاتی روبه روست که می تواند ناشی از ناآشنایی یا نداشتن دقت کافی مترجم درمورد دو زبان مبدأ و مقصد و نیز اصطلاحاتی باشد که در حوزة واژگانی و اصطلاحی این زبان ها کاربست مناسب و به جای خود را دارد.

در فرایند یاددهی- یادگیری، ارزشیابی همواره عنصری مهم، ضروری، کارآمد و مؤثر است. اما آنچه مهم می نماید، نوع نگاه به ارزشیابی است؛ به طوری که اگر ارزشیابی را فقط در برگزاری یک آزمون مجازی خلاصه کنیم، با چالش-های مختلفی روبرو خواهیم شد که مهم ترین آن عدم اعتبار پاسخ گویی است، اما اگر ارزشیابی را یک فرایند تلقی کنیم آن هم در خدمت و مکمّل آموزش؛ با این نوع نگاه، سنجش و ارزشیابی نیز از اعتبار بیشتری برخوردار خواهد بود. بروز بیماری های واگیرداری چون کووید 19 و همه گیر شدن آن نه تنها یادگیری را به سمت و سوی یادگیری الکترونیکی و مجازی سوق داده است، بلکه ارزشیابی را ناگزیر مجازی نموده است. حال سؤال اساسی این است که چگونه می توان با رویکردهای سنتی و مرسوم سنجش و ارزشیابی، که برای آموزش حضوری طراحی و اجرا شده، ارزشیابی مجازی مناسبی را نیز انجام داد؟ برای رسیدن به این مهم، چه روش های جایگزین مطلوبی را می توان به کار گرفت؟ پژوهش حاضر از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی به دنبال آن است که چالش ها و فرصت های موجود در مسیر ارزشیابی مجازی را به ویژه در روزهای بحرانی کرونا بررسی و واکاوی کند. به نظر می رسد روش های ارزشیابی مرسوم قبل از کرونا از جمله آزمون های پایان نوبت، معیار و ملاک مناسب، دقیق و مفیدی برای ارزیابی و سنجش آموزشی در دوران کرونا نیست، بلکه در این مسیر، بایستی از انواع دیگر ارزشیابی استفاده نمود و نگاه کلان به ارزشیابی مجازی را نیز تغییر داد.