سیده لیلی میرطاهری

هدف پژوهش حاضر، تحلیل هزینه- سودمندی پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه تهران و تأثیر استفاده از پایگاه ها در تولیدات علمی است. پژوهش حاضر، از نوع مطالعات توصیفی است که با روش پیمایشی انجام شده است. از میان پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه تهران، پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت، پروکوئست، اشپرینگر، امرالد، آکسفورد و ابسکو به عنوان جامعه آماری این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. هم چنین، از میان اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه، 150 دانشجو و 70 عضو هیأت علمی به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. یافته ها نشان داد که از میان پایگاه های اطلاعاتی مورد بررسی، پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت بیشترین میزان استفاده از مقالات تمام متن الکترونیکی را به خود اختصاص داده است. نتایج به دست آمده در رابطه با هزینه- سودمندی پایگاه های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی در دانشگاه تهران در سال 2014 نشان داد که بیشترین هزینه - سودمندی، به پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت تعلق دارد. در مورد وجود رابطه بین میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی دانشگاه تهران و میزان رشد علمی کاربران مشخص شد که رابطه مثبت معناداری بین میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی دانشگاه تهران و میزان رشد علمی (تعداد مقالات) اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی وجود دارد. محققان، انجام چنین پژوهشی برای هر سازمانی لازم می دانند، چرا که از این طریق می توان نشریات سودمند از نظر هزینه را شناسایی و کتابخانه ها را در انتخاب نشریات با صرف هزینه کمتر و استفاده بیشتر یاری داد.

هدف از این پژوهش بررسی و دسته بندی شیوه های بهره گیری ایرانیان از شبکه اجتماعی کتاب محور گودریدز است. بدین منظور از نظریه «استفاده و رضامندی» به عنوان چارچوب نظری پژوهش بهره گرفته شد. جامعه هدف این پژوهش ایرانیان فعال در این شبکه بودند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس 290 پرسشنامه سالم گردآوری شده که برای استفاده در تحلیل عاملی، بر اساس آزمون کفایت نمونه KMO و آزمون کروی بودنِ بارتلت مطلوب بود. تحلیل عاملی25 متغیر پرسش شده را در 6 عامل دسته بندی کرد که عبارتند از: 1- اطلاع یابی (9 متغیر)، 2- بودن در اجتماع (6 متغیر)، 3- گریز از زندگی روزمره (4 متغیر)، 4- بودن با کتاب ها (2 متغیر)، 5- استحکام شغل (2 متغیر) و 6- آگاهی از مشاهیر (2 متغیر). هدف دیگر این پژوهش کشف عوامل تعیین کننده در کنشگری شبکه بود. سه فعالیت در شبکه یعنی نقد کتاب، امتیازدادن به کتاب ها و دوستیابی توسط کاربران مستلزم اقدامی آگاهانه بود با استفاده از رگرسیون خطی، قدرت پیش بینیِ هر یک از 6 عامل شناسایی شده بر این سه فعالیت نشان داده شد: دو عامل «اطلاع یابی» و «بودن با کتاب ها» و متغیرهای درون آنها برای پیش بینی هر سه فعالیت از قدرت لازم برخوردار هستند. عامل «بودن در اجتماع»، سومین عاملی است که به طور مشترک در فعالیت دوست یابی و نقدکتاب تعیین کننده می نماید. این بدان معناست که برای تقویت کنشگری در شبکه لازم است از یک سو این سه عامل تقویت شود، و از سوی دیگر افرادی که این عوامل را دارند، به عنوان سرمایه های اصلی شبکه به شمار آیند.