رباب عزیزخانی

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع مقطعی است، ماهیت پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است که به صورت کمّی انجام شده است، با توجه به مبانی نظری برای سنجش عدالت اجتماعی مؤلفه های اخذ شده و برای هر کدام از معیارها نیز زیرمعیارهایی در قالب طیف لیکرت 5 درجه ای تدوین شد. برای سنجش عدالت اجتماعی از دیدگاه کتابداران، نیز پرسشنامه ای با سه بعد: بعد ظاهری، محتوایی و ادبی طراحی شد. گویه های این متغیر نیز براساس طیف لیکرت 5 درجه ای طراحی شد. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار محتوایی و صوری و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ برابر با 83 % اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 انجام شده است که جهت آزمون فرضیه ها نیز از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش مجموع کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند که بر مبنای جمعیت در شمال 1334 نفر، جنوب 1276 نفر، شرق 1565 نفر، غرب 1095 و مرکز 1981 نفر وجود دارند که مجموع آنها 7251 نفر است، و از آنجایی که با یک جامعه آماری بزرگ مواجه هستیم، تعداد 479 نفر با استفاده از جدول مورگان به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این تحقیق پرسشنامه نهایی در اختیار 30 نفر از کتابداران قرار داده شد که به شرح جدول به دست آمده و نشان دهنده پایایی مناسب ابزار می باشد.

هدف: شناخت توسعه عدالت اجتماعی و مؤلفه های وابسته به آن، راهبرد جدیدی را فراسوی چشم انداز کتابخانه ها گشوده تا به صورت عملیاتی در این حوزه ها وارد شوند. هدف از پژوهش انجام شده ارائه الگوی نقش آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی است که بتوان آن را در کشور پیاده نمود. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از نوع روش اجرا میدانی و همبستگی است در واقع از روش ترکیبی استفاده شد. جهت گرداوری داده ها در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی و در بخش کمّی از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. برای بررسی روایی پرسشنامه از نظرات خبرگان استفاده شد و  پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ (79/0) مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری شامل متخصصان موضوعی در حوزه کتاب و کتابداران کتابخانه های عمومی در ایران و کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند و با روش غیرتصادفی در دسترس 22 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای سنجش نتایج حاصل از پرسشنامه ها نرم افزار آماری SPSS مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: ابعاد مدل شامل عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی بود که به ترتیب دارای ضرایب و مقدار T (655/0، 45/5)، (712/واضح است که 0، 48/7)، (489/0، 38/3)، (566/0، 78/4)، (576/0، 85/4) و (492/0، 57/3) هستند که بر روی نقش آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که توجه به توسعه کتابخانه های عمومی می توانند از طریق عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی به عنوان عواملی مؤثر در توسعه عدالت اجتماعی ظاهر شده و ایفای نقش نمایند.

هدف این مقاله تبیین بازاریابی در کتابخانه ها از طریق رسانه های اجتماعی و پرداختن به مزایا و چالش های آن است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعة منابع مکتوب و الکترونیکی انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که در کتابخانه ها محصولات و خدماتی وجود دارد که مشتریان از آن ها آگاهی ندارند. اگر بهترین محصولات و خدمات کتابخانه ها تبلیغ و تشویق و ترغیب نشوند و به آگاهی مشتریان رسانده نشوند، ارزش چندانی ندارند. در این زمینه، بازاریابی از طریق رسانه های اجتماعی یکی از راه هایی است که می تواند در رشد و تکامل محصولات و خدمات کتابخانه ای بسیار کارآمد باشد. رسانه های اجتماعی به دلیل داشتن ویژگی هایی چون ارتباط دوسویه، شکل گیری گروه های آنلاین، و... می توانند برای کتابخانه ها در تشویق و ترغیب مشتریان به استفاده از محصولات و خدمات کتابخانه ای بسیار مؤثر باشند. گذشته از این، بازاریابی در کتابخانه ها از طریق رسانه های اجتماعی به منظور جذب مشتریان، دریافت آرای مشتریان و تحلیل آن ها، افزایش سرانة مطالعه، ترویج فرهنگ کتابخوانی، کسب وجهه برای کتابخانه ها، اطلاع رسانی دربارة محصولات و خدمات کتابخانه، از بین رفتن محدودیت های زمانی و مکانی، و جذب مشتریان پیوسته و مشارکتی می تواند مؤثر واقع شود. لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.