هادی داوودی زواره

معرفت حضوری در باب خداشناسی از جانب اندیشمندان بسیاری مورد واکاوی قرار گرفته است. این نوشتار در پی پاسخ به این سؤال است که در منظر افلوطین و مولوی معرفت حضوری به احد چگونه و از چه طریقی حاصل می شود؟ فرضیه مقاله این است که: امکان معرفت حضوری برای شناخت احد از طریق نوس/عقل کلی به روش شهودی وجود دارد اما در مرحله نهایی این ادراک حضوری حتی با فرارفتن از نوس/عقل کلی به دست می آید. روش مقاله در فهم و تحلیل سخنان این دو، تطبیقی با رویکرد تفسیری است. اهمیت جستار به ویژه در زمینه مطالعات بین فرهنگی از این رو است که با وجود آن که برخلاف مولوی، عرفانِ افلوطینی ملتزم به وحی نیست و این عرفان ارتباط چندانی با دین عصر خود (مسیحیت) برقرار نمی کرد و فارغ از تفاوت در منطق و بیان، در خصوص امکان معرفت حضوری به احد و چگونگی آن، اشتراکات نسبی یافت می شود.

این مقاله در پی بررسی و مطالعه در زمینه مبانی فکری و اندیشه ای جریان اصل گرایی اسلامی است. تکیه بر شریعت به عنوان منبع اصیل معرفت، تأکید بر تکلیف، اعتقاد به سیاست بر مبنای فقه و موضع گیری علیه دستاوردهای تمدن غرب در حوزه اندیشه اجتماعی به ترتیب مبانی معرفت شناختی، انسان شناختی، رهیافت سیاسی و رویکرد غرب اندیشانه جریان اصل گرایی اسلامی را شکل می دهند. تجزیه وتحلیل مبانی مذکور با تکیه بر آرا، عقاید و اندیشه های فداییان اسلام به عنوان یکی از برجسته ترین و رادیکال ترین مصادیق اصل گرایی اسلامی در ایران معاصر وضوح بیشتری به منطق این نوع اندیشه ورزی بخشیده است. روش تحقیق مورد استفاده نیز عبارت است از روش توصیف نظری و تفسیر متون مرتبط با موضوع از طریق مراجعه به سخنان، نوشته ها و مواضع و اعلامیه های جمعیت فداییان اسلام.