فرزاد ایوانی

در پارادایم مالی رفتاری، فرضِ انسان به عنوان موجودی منطقی که همواره در بهینه سازی منافع اش کامیاب است، موردتردید قرار می گیرد. طرفداران دانش مالی رفتاری اعتقاد راسخی دارند که آگاهی از "تمایلات روانشناختی" در عرصه سرمایه گذاری، کاملاً ضروری و نیازمند توسعه جدی دامنه مطالعاتی است. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین نسبت های مالی به عنوان معیاری از اطلاعات حسابداری بر الگوی رفتار و عملکرد معاملاتی سرمایه گذاران و همچنین بررسی تأثیر توانایی مدیران بر این رابطه بوده است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 105 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، به روش حذف سیستماتیک انتخاب و با استفاده از نرم افزار ایویوز و استاتا آزمون گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داده است که از بین مؤلفه های نسبت های مالی؛ بین نسبت جاری، نسبت آنی، نسبت سود ناخالص، نسبت کل بدهی ها به حقوق صاحبان سهام، نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها، نسبت بازده دارایی ها و نسبت سود هر سهم با رفتار و عملکرد معاملاتی سرمایه گذاران رابطه معنادار وجود داشته است. نتایج حاضر نشان داد که در محتوای اطلاعات حسابداری به ویژه با استفاده از برخی نسبت های مالی می توان رفتار و عملکرد معاملاتی سرمایه گذاران را پیش بینی نمود. از طرفی یافته ها حاکی از تأثیر معنادار توانایی مدیران بر رابطه بین نسبت های مالی (نسبت جاری، نسبت آنی، نسبت سود ناخالص و نسبت سود هر سهم) و رفتار و عملکرد معاملاتی سرمایه گذاران بوده است

به دلیل آنکه مازاد و کسری وجوه نقد موجب کاهش ارزش شرکت می شود، مدیران سعی می کنند مقادیر بهینه ای از وجه نقد را نگهداری کنند. به بیان دیگر، شرکت ها تلاش می کنند نسبت وجه نقد واقعی خود را به سمت نسبت بهینه سوق دهند. عوامل مختلفی روی سطح نگهداشت وجه نقد و سرعت تعدیل آن مؤثرند. این پژوهش اثر همه گیری کووید 19 را مدنظر قرار می دهد که انگیزه احتیاطی را برای نگهداشت وجه نقد تقویت کرده است. این پژوهش از مشاهدات 159 شرکت در بازه زمانی 1401-1387 استفاده کرده است و از رگرسیون حداقل مربعات تعمیم یافته و رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی با کنترل اثرات سال ها و صنایع بهره برده است. نتایج نشان می دهد که در دوره همه گیری کووید 19 در مقایسه با سال های قبل از آن، نسبت نگهداشت وجه نقد شرکت ها حدود دو برابر شده و سرعت تعدیل آن نیز نزدیک به 40درصد افزایش داشته است. نتایج آزمون های استحکام که با یافته های اصلی پژوهش همخوانی دارد، با مفاهیم مطرح در نظریه توازن سازگار است. این پژوهش ادبیات موجود درباره تأثیر کووید 19 بر انگیزه های احتیاطی نگهداشت وجه نقد را توسعه می دهد و با تأکید بر نقش همه گیری کووید 19 در تشدید فشارهای مالی بر شرکت ها، بیانگر افزایش سرعت تعدیل نسبت نگهداشت وجه نقد به عنوان روشی برای اجتناب از تبعات مالی این همه گیری است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر استراتژی های کسب وکار بر افشا ریسک به منظور شناخت محرک ها و عوامل مؤثر بر ریسک شرکت ها جهت بهبود فضای رقابتی آن ها بوده است.روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش توصیفی- همبستگی و از نظر هدف کاربردی می باشد. از داده های 345 سال-شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به روش حذف سیستماتیک و با استفاده از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داده است که استراتژی کسب وکار عامل تعیین کننده برای میزان افشا اطلاعات ریسک در گزارش های سالانه است. بدین صورت که بین استراتژی تهاجمی و افشا ریسک رابطه معنادار و مثبت و بین استراتژی تدافعی شرکت ها و  افشا ریسک رابطه معنادار و منفی وجود دارد.نتیجه گیری:  شرکت های دارای استراتژی تهاجمی بیشتر از شرکت های دارای استراتژی تدافعی در گزارش های سالانه خود اطلاعات مربوط به ریسک را افشا می کنند. درحالی که شرکت های تدافعی ریسک کمتری را در گزارش های سالانه افشا می کنند.دانش افزایی: نتایج این پژوهش می تواند علاوه بر غنای ادبیات پژوهشی، به تبیین عوامل مؤثر در شناسایی، ارزیابی و مقایسه و رتبه بندی افشای اطلاعات ریسک در گزارش های مالی شرکت ها، بهبود فضای رقابتی در بازار سرمایه برحسب تأثیر نوع استراتژی و بهبود تصمیم گیری ذینفعان گردد.

در رسوایی های مالی اخیر، معاملات با اشخاص وابسته به عنوان یکی از کانون های نگرانی بوده است، به گونه ای که استفاده هدفمند از این معاملات و عدم افشای آن ها یا کافی نبودن افشا، از عوامل سقوط شرکت ها می باشد. با توجه به مطالب فوق هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه اثر استراتژی کسب وکار بر معاملات با اشخاص وابسته تجاری می باشد. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر منطق اجرا استقرائی، ازنظر زمان مقطعی، ازنظر نوع داده ها کمی، ازنظر نحوه اجرا توصیفی پیمایشی و روش پژوهش ازنظر ارتباط بین متغیرها علّی و پس رویدادی است. جامعه آماری پژوهش بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1395 تا 1399 است؛ که 112 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که؛ استراتژی رهبری هزینه و استراتژی تمایز محصول بر معاملات با اشخاص وابسته تجاری اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد که؛ استراتژی کسب وکار معمولاً در سطح محصولات یا واحد تجاری استراتژیک اجرا می شود و بر بهبود موقعیت رقابتی کالاها و خدمات شرکت در یک صنعت خاص یا یک بخشی از بازار خاص تأکید دارد. به عبارت دیگر، هم استراتژی رهبری هزینه و هم استراتژی تمایز محصول تاثیر مثبتی بر معامله با اشخاص وابسته دارد، و وجود این استراتژی ها، میزان معاملات با اشخاص وابسته بالاتری را نشان می دهند. این یافته ها نشان می دهد اشخاص وابسته با توجه به برتری اطلاعاتی خود نسبت به سایر شرکت کنندگان در بازار، از آن استفاده می کنند؛ و این اطلاعات آنها را قادر می سازد تا سود معاملاتی بالاتری کسب کنند.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر همه گیری کووید19 بر سرعت تعدیل ساختار سرمایه و مقایسه شدّت این تأثیر در صنایع با آسیب پذیری اندک و زیاد از کووید19 است. برای آزمون فرضیه های پژوهش، از داده های شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1401-1381 در قالب پنل نامتوازن (با 3342 مشاهده) و رویکرد تعدیل جزئی با برآوردگر گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که شیوع همه گیری کووید19 منجر به افزایش در سرعت تعدیل ساختار سرمایه در سطح شرکت ها شده است. افزون بر آن، یافته های پژوهش بیان می کند در صنایعی که کووید19 تأثیر بیشتری روی آن ها گذاشته و کسری مالی آن ها را بیش از سایر صنایع تشدید کرده، سرعت تعدیل ساختار سرمایه افزایش بیشتری داشته است. با آن که شیوع کووید19 تضعیف در شرایط کلان اقتصادی و افزایش در نااطمینانیِ ِ محیط تجاری بیشتر کشورها (از جمله ایران) را به دنبال داشته و هزینه های تعدیل ساختار سرمایه را افزایش داده است و انتظار می رود که این موضوع، از سرعت تعدیل ساختار سرمایه کاسته باشد؛ شواهد تجربی در تضاد با این پیش بینی است. این پژوهش به توسعه ادبیات نوظهوری که در حال کشف اثرات کووید19 بر جوانب مختلف واحدهای تجاری است، مشارکت دارد.

گزارشگری مالی یکپارچه، اطلاعاتی مهم درباره استراتژی سازمان، راهبری، عملکرد و چشم انداز را باهم و به طریقی ارائه می دهد که عملکرد تجاری، اجتماعی و محیط زیست مکانی که سازمان در آن فعالیت می کند را منعکس کند و یک رویکرد منسجم و مؤثر را برای گزارشگری شرکت ها ترویج می دهد. این پژوهش باهدف مقایسه انتظارات تهیه کنندگان و استفاده کنندگان گزارش های مالی یکپارچه، انجام گردیده است. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های آماری «کلموگروف-اسمیرنوف»، «یومن-ویتنی» و «فریدمن» نشان داده است که بین نظرات دو گروه استفاده کنندگان و تهیه کنندگان گزارش های مالی در رابطه با مؤلفه های گزارش و شناسایی شیوه های نوآورانه، سرمایه گذاری های هدفمند، پاداش و مزایا، مدیریت ریسک، ساختار حاکمیتی و کارت ارزیابی متوازن تفاوت معناداری وجود دارد؛ درحالی که مقایسه انتظارات نشان داده است که در ارائه گزارش هایی مبنی بر ارتباط متقابل، رعایت استانداردهای قانونی و اخلاقی، برقراری ارتباط با استفاده کنندگان و گزارش وضعیت مالی و پایداری خدمات مالی تفاوت معناداری بین انتظارات تهیه کنندگان و استفاده کنندگان مشاهده نگردیده است.

هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین شکاف انتظار حسابرسی و اطمینان سرمایه گذاران و همچنین بررسی نقش متغیر بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر این رابطه بوده است. بدین منظور، از یک مدل معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) و یک مدل با سازه های مرتبه بالاتر استفاده شده است. با استفاده اطلاعات گردآوری شده از پرسشنامه مربوط به حسابرسان و سرمایه-گذاران نهادی، به عنوان یکی از اصلی ترین کاربران صورت های مالی، به بررسی برداشت سرمایه گذاران از شکاف انتظار معقول حسابرسی (شکاف عملکرد حسابرسی و شکاف استاندارد حسابرسی) و شکاف نامعقول (غیرقابل تصور) حسابرسی و تأثیر بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر این برداشت، پرداخته شده است. براساس یافته ها و مقادیر مربوط به ضرایب مسیرها، کیفیت حسابرسی و تضمین آموزش حسابرسی بر اطمینان سرمایه گذاران اثر معنادار و مثبتی داشته است. همچنین بین شکاف عملکرد و شکاف نامعقول حسابرسی با سطح اطمینان سرمایه گذاران رابطه معنادار و منفی دیده شده است. از دیگر یافته های این پژوهش، اثر معنادار و مثبت بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر رابطه بین شکاف عملکرد حسابرسی و شکاف نامعقول حسابرسی با سطح اطمینان سرمایه گذاران، بوده است؛ از طرفی، برآورد و تحلیل شاخص های نیکویی برازش با استفاده از نرم افزار Smart-PLS نیز انطباق چارچوب مفهومی و پیشینه تجربی را با نتایج تأیید کرده است.

The purpose of this study is to develop a prediction-based stock returns and portfolio optimization model using a combined decision tree and regression model. The empirical evidence is based on the analysis on 112 unique firms listed on the Tehran Stock Exchange from 2009 to 2019. Regression analyses, as well as six decision tree techniques including CHAID, ID3, CRIUSE, M5, CART, and M5 are used to determine the most effective variables for predicting stock returns. The results show that the six decision tree methods perform better than the regression model in selecting the optimal portfolio. Further analysis reveals that the CART model outperforms the other five decision tree models when compared using Akaike and Schwartz Bayesian. This finding is confirmed by comparing the actual returns of the selected portfolio across all six models in 2019. The findings indicate that the predicted returns on portfolio based on the CART model are not significantly different than the actual returns for 2019, suggesting that the selected model appropriately predicts the returns on the portfolio

اهداف : بیش اطمینانی به عنوان یکی از ویژگی های شخصیتی مدیران بر هر یک از عوامل و مراحل سرمایه گذاری مؤثر است؛ در این راستا، امکان اثرگذاری محدودیت های مالی و نوع مالکیت بر رابطه مزبور وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش ساختار مالکیت بر رابطه بین بیش اطمینانی مدیران و مخارج تحقیق و توسعه در شرایط محدودیت مالی است. روش : برای آزمون فرضیه های پژوهش، نمونه ای متشکل از 510 سال-شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی بازه زمانی 1381 تا 1397 و با استفاده از الگوی رگرسیون چند متغیره تعدیل شده و روش حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شده است. نتایج : یافته ها حاکی از آن است که مدیران بیش مطمئن نسبت به مدیران منطقی، منابع مالی بیشتری را صرف تحقیق و توسعه می کنند. از طرفی رابطه مثبت بیش اطمینانی مدیران و مخارج تحقیق و توسعه در شرکت های با سطوح بالاتر، محدودیت مالی، قوی تر بوده است. درنهایت رابطه مثبت بیش اطمینانی مدیران و مخارج تحقیق و توسعه با وجود محدودیت مالی شدید، در شرکت های غیردولتی نسبت به شرکت های دولتی قوی تر بوده است؛ در حالی که نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که مالکیت مدیریتی بر رابطه بین بیش اطمینانی و مخارج تحقیق و توسعه در شرایط محدودیت مالی، اثر معناداری ندارد.

هدف این پژوهش، بررسی اثر ارزشی اخبار خوب و  اخبار بد پیشبینی سود مدیریت با تأکید بر اختلال در پیشبینی سود مدیریت است. در این راستا، به منظور آزمون فرضیههای پژوهش از دادههای153 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سالهای1390 الی 1396 استفاده شده است.  نتایج حاصله با بکارگیری روش حداقل مربعات تعمیمیافته بیانگر این است که، اخبار بد پیشبینی سود مدیریت در مقایسه با اخبار خوب پیشبینی سود مدیریت در اولین و آخرین پیشبینی سود مدیریت، از قابلیت پیشبینی بیشتری برخوردار است. همچنین اخبار خوب پیشبینی سود مدیریت در اولین و آخرین پیشبینی سود مدیریت از اختلالات افشای بالاتری در پیشبینی سود برخورداراست. در نهایت نتایج پژوهش بیانگر این است که، بین واکنش قیمت سهام به آخرین سود پیشبینیشده و انحرافات ناشی از اخبار خوب و بد سود پیشبینی مدیریت تفاوت معنادار وجود دارد، اما بین واکنش قیمت سهام به اولین سود پیشبینیشده و انحرافات ناشی از اخبار خوب و بد سود پیشبینی مدیریت ازلحاظ آماری تفاوت معناداری وجود ندارد.

شهرت شرکتی به صورت «ارزیابی کلی ذی نفعان از شرکت در طول زمان» تعریف می شود. شهرت شرکتی می تواند با افزایش موقعیت اجتماعی شرکت منجر به تأثیرگذاری بر ترجیحات مشتریان شده و بدین ترتیب عملکرد مالی را تحت تأثیر قرار دهد؛ از سوی دیگر نیز عملکرد مالی بالای واحدهای تجاری می تواند منجر به ایجاد تصویر مثبت و ایده ال در ذهن ذی نفعان شده و در نتیجه شهرت شرکتی را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس تبیین ارتباط متقابل بین شهرت شرکتی و عملکرد مالی می تواند قابل توجه باشد. از این رو در این پژوهش ارتباط متقابل بین شهرت شرکتی و عملکرد مالی بررسی شده است. برای این منظور 64 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی دوره 1390 الی 1394 (320 سال شرکت) انتخاب شده و با استفاده از روش سیستم معادلات هم زمان ( 3SLS ) ارتباط متقابل بین آن ها بررسی شد. یافته ها نشان می دهد که بین شهرت شرکتی و عملکرد مالی رابطه متقابل و مثبتی وجود دارد. این یافته ها می تواند برای سرمایه گذاران، مدیران واحدهای تجاری و سایر استفاده کنندگان از جهت تبیین چگونگی ارتباط بین شهرت شرکتی و میزان عملکرد مالی مفید باشد.

مدیریت سود از طریق اقلام واقعی، یکی از پیامدهای مهم تضاد منافع بین سهامداران و مدیران می باشد و یکی از مهمترین مواردی که مدیران باید در مورد آن به مالکان پاسخگو باشند، چگونگی به کار گرفتن وجوه داخلی است که بر ارزشیابی سهامداران از نگهداشت وجه نقد، مؤثر می باشد. هدف این مقاله، شناخت رابطه بین مدیریت سود واقعی و سطوح و ارزشیابی نگهداشت وجه نقد بوده است. در این مقاله برای اندازه گیری مدیریت سود از مدل های رویکودری (2006) و جنی (2010) و برای اندازه گیری ارتباط نگهداشت وجه نقد و مدیریت سود از مدل های تعدیل یافته اوپلر (1999) و فاما و فرنج (1998) استفاده شده است. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و روش حداقل مربعات تعمیم یافته تلفیقی استفاده شده است. نتایج حاکی از این بوده است که، بین مدیریت سود واقعی و نگهداشت وجه نقد ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و سرمایه گذاران نگهداشت وجه نقد را در شرکت های با مدیریت سود واقعی در سطح بالا، کاهش می دهند.   The real earning management (REM) is one of resulting interest conflict between owners and management that  management be have responsible to owners it. The management stockholders is effected of way adapting internal found. The aim of research recognition relationship between real earning management (REM) and cash of holding in research for measurement REM at models(Roychowdhury and Gunny). And for measurement relationship cash holding with earning management used at adjusting models (Opler and Fama, French. ). For hypothesis examination used by liner regression and (EGLS OR OLS). The resulting represents is relation positive and signification between REM and cash holding and investors decreases cash holding in firm REM.   Keywords: Cash of holding, Agency Conflict, Valuation of Cash Holding.

به دلیل اهمیت اقلام تعهدی اختیاری در فرآیند گزارشدهی و تأثیرپذیری بازده سها م ا ز ای ن اقلام ، ب ا توج ه به فرصتهای رشد و عدم تقارن اطلاعاتی بالا در شرکتهای با رشد بالا، انتظار میرود مدیران شرکتهای با رشد بالا انگیزههایی برای استفاده از اقلام تعهدی اختیاری به ویژه اقلام تعهدی اختیاری مثبت (اقلام تعهدی که سود را به طور مثبت افزایش میدهند)، به منظور پیام رسانی اطلاعات مطلوب در اتباط با عملکرد آینده شرکت به سرمایهگذاران دارند. هدف این پژوهش شناخت اثر تغییر در رشد شرکت، بر سطح حساسیت بازده به اقلام تعهدی اختیاری، اقلام تعهدی اختیاری مثبت و کیفیت اقلام تعهدی میباشد. جامعه آماری را کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل و به منظور آزمون فرضیههای تحقیق از دادههای آماری 192 شرکت انتخابی از جامعه آماری با به کارگیری قاعده حذف سیستماتیک در بازه زمانی سالهای 1388 تا 1394 استفاده شده است. تحقیق در چارچوب تحقیقات توصیفی طبقهبندی و روش آزمون فرضیههای تحقیق، روش تجزیه و تحلیل آماری از نوع همبستگی و به منظور تحلیل آماری فرضیههای تحقیق از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافتههای حاصل از آزمون فرضیهها بیانگر این است که سطح حساسیت بازده به اقلام تعهدی اختیاری، اقلام تعهدی اختیاری مثبت و کیفیت اقلام تعهدی در شرکتهای با رشد بالا در مقایسه با شرکتهای با رشد پایین، بیشتر است

نقش حاکمیت شرکتی کاهش تضاد منافع بین سهامداران و مدیران می باشد و زمانی که مدیران دارای انگیزه برای انحراف از منافع سهامداران می باشند؛ این نقش پر رنگتر می شود. یک نمونه از این انحراف ها، مدیریت سود با استفاده از فعالیت های واقعی می باشد. حاکمیت شرکتی احتمالاً وقوع مدیریت سود را کاهش می دهد و درک سرمایه گذاران از نگهداشت وجه نقد را بهبود می بخشد. هدف این تحقیق، شناخت رابطه بین مدیریت سود واقعی، حاکمیت شرکتی و نگهداشت وج ه نق د می باشد. در این تحقیق برای اندازه گیری مدیریت سود از مدل های رویکودری ( 2006 ) و جنی ( 2010 ) و برای اندازه گیری ارتباط نگهداشت وجه نقد و مدیریت سود از مدل های تعدیل یافته اوپلر ( 1999 ) و فاما و فرنج ( 1998 ) استفاده شده است. درصد اعضای غیر موظف هیئت مدیره (استقلال هیئت مدیره ) ب ه عنوان ویژگی مهم حاکمیت شرکتی مورد مطالعه قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و روش حداقل مربعات تعمیم یافته تلفیقی استفاده شده است. با توجه به محدودیت های اعمال شده جهت انتخاب نمونه، نمونه آماری در این تحقیق شامل 90 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که طی سال های 1388 تا 1392 مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است که بین مدیریت سود واقعی و نگهداشت وجه نقد ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه، سرمایه گذاران نگهداشت وجه نقد را در شرکتهای با مدیریت سود واقعی در سطح بالا، کاهش می دهند و در میان شرکت هایی که مدیریت سود را در سطح بالایی انجام می دهند، شرکت هایی که دارای حاکمیت شرکتی در سطح ضعیفی هستند، نسبت به شرکت هایی که از حاکمیت شرکتی قوی برخوردارند، دارای ارزشیابی نگهداشت وجه نقد کمتری می باشند.