امین عادلخانی

 ورزش به عنوان پدپده ای مدرن پس از انقلاب مشروطه، مورد توجه قرار گرفت که حاکی از تلاش مشروطه خواهان برای اداره بهینه امور کشور، از جمله امر ورزش و تربیت بدنی است. قوانین موضوعه ورزش در مجلس از جمله اسناد الکترونیکی و جزء منابع دسته اول تاریخی است، وقایع ورزشی نیز از منابع تاریخی دسته اول و دسته دوم تاریخی استخراج گردید که براین اساس ترسیم تاریخ نگاری توسعه فضای ورزش صورت گرفت. دراین پژوهش با تحلیل محتوای قوانین، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، واکاوی مفاهیم و اصطلاحات در متن قوانین با استنباط و آشکار کردن الگوها و مضامین نهان آنها انجام شد. بدین منظور با نرم افزار MAXQDA2020 کدگذاری، ترسیم نمودار و استخراج مقوله ها صورت گرفت؛ جامعه آماری تحلیل محتوا، قوانین و احکام قانونی واجد ارتباط با موضوع تربیت بدنی در مجلس طی دوره زمانی 1285-1320 بود و نمونه بصورت کل شمار برابر با جامعه در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که دو مقوله توسعه ورزش تربیتی، و توسعه ورزش های قهرمانی و باشگاهی سیاست های تقنینی را در بر می گیرند. برگزاری مسابقات ورزشی، راه اندازی کلوب های ورزشی، تشکیل مجمع فوتبال، ساخت اماکن ورزشی، تشکبل انجمن تربیت بدنی و تاسیس باشگاه های ورزشی وقایع و رویدادهای ورزشی بود که به طور تقریبی در بین سال های مذکور رخ داد. لذا براساس تحلیل محتوای قوانینی موضوعه ورزش و تطبیق زمانی آن با رویدادهای و وقایع مهم ورزشی فضای توسعه ورزش ایران مدرن در این بازه زمانی تاریخ نگاری شد.

قوانین مجلس شورای اسلامی درخصوص امور ورزش در فضای سیاسی کشور امری است که در کنار نهادهای اجرایی و ساختاریافته منسجم امروزی نقش آفرینی می کند. هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قوانین موضوعه ورزش از سال 1357 تا 1400 است. تحلیل محتوای کیفی با واکاوی مفاهیم و اصطلاحات در متن قوانین در پی استنباط و آشکار کردن الگوها و مضامین نهان آنها انجام گرفت. بدین منظور با نرم افزار MAXQDA 2020 کدگذاری، ترسیم نمودار و استخراج مقوله ها انجام شد. جامعه آماری پژوهش، قوانین و احکام قانونی مجلس طی دوره زمانی مطرح شده بود و نمونه برابر با جامعه در نظر گرفته شد و 76 قانون و 383 حکم قانونی بررسی شد. نتایج پژوهش ۱۰ مقوله اصلی تشکیلاتی، ورزش همگانی، ورزش تربیتی، ورزش قهرمانی، ورزش حرفه ای، توسعه حقوقی امور ورزش، توسعه فرهنگ ورزش، توسعه امکانات و زیرساخت ها، واگذاری تصدی گری و حمایت از ورزش را نشان داد. این مقولات مدل توسعه ورزش کشور را از منظر قوانین مجلس قابل ترسیم می سازد و حاکی از این امر است که ورزش در ابعاد گوناگون حاکمیتی تسری دارد، به عبارتی قانونگذاری برای تحقق جایگاه متعالی ورزش از نظر محتوایی مناسب است، اما به دلیل ناهماهنگی و بخشی نگری ارکان حاکمیتی اعم از نظارتی و اجرایی که ناشی از تعارض منافع ذی نفعان داخلی آنها در حوزه ورزش است، این مهم مغفول واقع شده است.

هدف این پژوهش تحلیل قوانین مرتبط با امور ورزش و تربیت بدنی در عهد پهلوی دوم بر مبنای قانونگذاری خوب است. در اهمیت و ضرورت پژوهش قابل توجه است که نخبگان ایران پس از انقلاب مشروطیت سعی در نهادینه و محدودسازی نظام سیاسی به قانون بودند، این مهم در عرصه های گوناگون از جمله تربیت بدنی و ورزش به عنوان گسترده ترین پدپده اجتماعی عصر حاضر در مجالس ادوار پهلوی دوم به چشم می خورد. لذا این پژوهش با رویکرد کیفی انتقادی می کوشد احکام و قوانین ورزشی مصوب مجلس شورای ملی، از سال 1320 تا 1357 ش را براساس فرآیند «قانونگذاری خوب» تحلیل نماید. روش تحقیق تاریخی با بررسی اسناد است. طبق رویه های «قانونگذاری خوب»، قانونگذاری فرایندی است که گرچه در صلاحیت قوه مقننه است، اما مستلزم همکاری سایر قوا، به ویژه قوه مجریه می باشد و براساس معیارهای قانونگذاری خوب، مصوبات پارلمان باید به لوایح قوه مجریه متکی باشند. نتایج نشان داد که تمام قوانین ورزشی مصوب در عهد پهلوی دوم لایحه محور است که این روند به رغم انطباق با اصل حاکمیت قانون، احتمالا ناشی از چالش تفکیک قوا می باشد و حاکی از حکمرانی استبداد خودکامه و دست نشاندگی قوای مجریه و مقننه توسط دربار است. قوانین مرتبط به برگزاری بازی های آسیای 1974 تهران که بزرگترین رویداد ورزشی معاصر کشور است، احتمالا حاصل همراستایی ارکان سیاسی کشور باشد. پیشنهاد می شود در گام دوم انقلاب ارکان سیاسی نظام بدین گونه برای دستیابی به میزبانی رویداد های ورزشی منطقه ای و بین المللی بسیج شوند.

دانشجویان اولین گروهی اند که می توانند در مورد آموزش ها و مهارت های خود اظهارنظر کنند. نظرهای این گروه در رابطه با سیاستگزاری دولت دربارة اشتغال اهمیت ویژه ای دارد. لذا، هدف از این پژوهش بررسی مدیریت و سیاستگزاری دانشکده ها و گروه های تربیت بدنی در هدایت انتظارات شغلی دانشجویان با تحلیل نظرهای دانشجویان کارشناسی ارشد این رشته بود. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و شیوة اجرا میدانی بود. جامعة آماری تحقیق تمامی دانشجویان کارشناسی ارشد تربیت بدنی در سال تحصیلی 91-1390 بودند که با بهره گیری از جدول مورگان 330 نفر به صورت تصادفی خوشه ای نمونه گیری شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامة محقق ساخته بود که پس از تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرارگرفت (84/0=α). از آمار توصیفی و آزمون t تک متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، از نظر دانشجویان کارشناسی ارشد تربیت بدنی، نقش سیاستگزاری دولتی بر انتظارهای شغلی دانشجویان در حد «زیاد»، نقش سیاستگزاری دولتی بر رضایت شغلی دانشجویان بین «متوسط» تا «زیاد»، نقش آموزش نظری در آیندة شغلی دانشجویان بین «متوسط» تا «زیاد»، نقش آموزش عملی و مهارتی در آیندة شغلی دانشجویان در حد «زیاد»، نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر انتظارات شغلی دانشجویان بین «متوسط» تا «زیاد» و نقش عوامل اقتصادی و معیشتی مؤثر بر انتظارات شغلی دانشجویان در حد «زیاد» ارزیابی می شود؛ همچنین، اختلاف میانگین تمامی گویه های تحقیق با میانگین فرضی سه، معنادار بود (05/0>P). به طور کلی، نقش مدیریت و سیاستگزاری دانشکده ها و گروه های تربیت بدنی در هدایت انتظارات شغلی دانشجویان بسیار مهم و حیاتی است. در پایان، با عنایت به یافته های پژوهش، راهبرد پیشنهادی محققان به مدیریت و سیاستگزاری دانشکده ها و گروه های تربیت بدنی عبارت است از تقسیم مسئولیت در دانشکده ها و گروه ها با سه رویکرد آموزش محور، پژوهش محور و کارآفرین، به ترتیب در راستای دستیابی به مرزهای علوم ورزشی در جهان، حرفه ای کردن علوم از طریق افزایش کیفیت آموزش عالی در رشتة تربیت بدنی، و کارآفرینی و حل بحران بیکاری با اختصاص تسهیلات خوداشتغالی به دانشگاهیان کارآفرین حوزة ورزش. سیاست هایی نیز برای دستیابی به راهبرد پیشنهادی ارائه شده است.

سرمایه فرهنگی از مهم ترین متغیر های فرهنگ بوده و هدف پژوهش حاضر، شناخت سرمایه فرهنگی شرکت کنندگان در ورزش همگانی است. روش تحقیق، توصیفی زمینه یابی و جامعه آماری آن، همه مردان و زنان شرکت کننده در ورزش های همگانی شهر تهران بودند که از این میان 659 نفر به صورت تصادفی خوشه ای نمونه گیری شدند. در این تحقیق، سرمایه فرهنگی را متغیر های میزان مطالعه و سطح تحصیلات شرکت کننده، همسر و فرزند تشکیل می دهد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه سرمایه فرهنگی مردان و زنان، از شیوه های آمار توصیفی (شاخص پراکندگی و گرایش مرکزی، مرتبه ها و نقطه های درصدی و نمره استاندارد z) و آمار استنباطی (آزمون های کولموگوروف اسمیرنوف، لیون و t دو گروه مستقل) استفاده شده است. براساس نتایج، 1/81 درصد افراد از سرمایه فرهنگی متوسط و کمتر و 9/18 درصد از سرمایه فرهنگی بالا برخوردارند؛ همچنین تفاوت معنا داری بین میزان سرمایه فرهنگی زنان با مردان مشاهده نشد. توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و بهره گیری از فناوری های نو در آموزش و ترویج فرهنگ ورزش همگانی، برپایی خانه ورزش در مراکز علمی، مدیریت واحد و برنامه ریزی مدون و ایجاد ساختار ملی برای ورزش همگانی، ترویج فرهنگ مشارکت همگانی در رفع مشکلات شهر و ناهنجاری های اجتماعی با ورزش همگانی از مهم ترین سیاست ها و راهکارهای پیشنهادی است.