ابوالقاسم تقی زاد فانید

مقدمه: آب عاملی مهم برای کشاورزی پایدار بوده و به طور مستقیم در ابعاد مختلف پایداری (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی) تاثیر می گذارد. به همین جهت شناسایی عوامل موثر در پایدارسازی الگوی مدیریت آن از ضروریات است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی و شناخت عوامل مؤثر در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه می باشد.روش شناسی تحقیق: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیل بوده و برای گردآوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده نموده است. جامعه آماری نیز 20452 نفر از بهره برداران زراعی و باغی روستاهای شهرستان مراغه می باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 377 نفر از آنان به عنوان نمونه تعیین شدند. ضمناً، با استفاده از فاکتورهای تعداد بهره بردار کشاورزی و طبقات ارتفاعی 20 درصد از روستاهای شهرستان که شامل 32 روستا می شود، به عنوان نمونه و برای انجام مطالعه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق از آمارهای توصیفی و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی و ...) در نرم افزار SPSS استفاده شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه است.یافته ها و بحث: با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تعداد 7 عامل بعد از دوران عامل ها بدست آمده که مجموعاً 8/74 درصد واریانس کل متغیرها را تبیین کردند و به عبارتی 8/74 درصد از متغیرهای در 7 عامل اصلی در راستای پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در شهرستان مراغه توضیح داده شده و در این میان عامل آوال با مقدار ویژه 80/2 و درصد واریانس 35/13 درصد مهمترین عامل شناخته شدند.نتایج: مهمترین عواملی که در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در فضاهای روستایی شهرستان مراغه نقش دارند عبارتند از؛ 1- مدیریت سازمانی و اعطای تسهیلات به کشاورزان، 2) افزایش مشارکت روستاییان و بیمه محصولات کشاورزی، 3) مدیریت آبیاری و ارتقای آگاهی کشاورزان، 4) شکل و فرم اراضی کشاورزی آبی، 5) استفاده از روش های نوین آبیاری و سرمایه گذاری، 6) ارتباط و همکاری کشاورزان با کارشناسان و 7) تشکیل تعاونی های آببران.

نابرابری جنسیتی، موضوعی بسیار مهم در زمینه توسعه ی جوامع روستایی تلقی می شود، که طبق گزارش بانک جهانی دستیابی به برابری جنسیتی برای اقتصاد کشورها بسیار ضروری است. در این خصوص هویت دادن و استقلال بخشیدن به زنان و فراهم کردن زمینه مشارکت فعال آن ها در امور مختلف اقتصادی – اجتماعی ضروری می نماید. براین اساس، هدف پژوهش حاضر طبقه بندی روستاهای حریم کلانشهر تبریز از نظر نابرابری جنسیتی و شناسایی بیشترین عامل اثرگذار بر روی این نابرابری می باشد. این پژوهش، ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-تحلیلی است. جامعه آماری براساس آخرین حریم مشخص شده برای کلانشهر تبریز، 63روستا می باشد که از این میان 45 روستا در سال 1395 دارای سکنه بوده  و به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده و به صورت تمام شماری مدنظر قرار گرفتند. داده های موردنیاز از مطالعات اسنادی و آمارنامه ها استخراج و تحلیل گردیدند. نتایج ارزیابی شاخص ها در روستاهای موردمطالعه طی دو دوره (95-1385) با استفاده از مدل ویکور حاکی از این است که روستای الوارعلیا با برخورداری از شرایط اجتماعی- اقتصادی مناسب نسبت به سایر روستاهای موردمطالعه از نابرابری جنسیتی پایینی (با امتیاز 1) برخوردار است. در مقابل روستای کرجان با کسب امتیاز 00/0 از این منظر در شرایط نامطلوبی نسبت به سایر روستاها قرار دارد. همچنین نتایج به دست آمده از رگرسیون وزنی جغرافیایی نشان دهنده آن است که فاصله از جاده اصلی، برخورداری از زیرساخت آموزشی، فاصله از شهر تبریز و بالا بودن درصد اشتغال روستایی به ترتیب با کسب امتیاز 712/0، 696/0، 691/0 و 647/0 بیشترین عوامل اثرگذار بر روی نابرابری های جنسیتی بوده اند.

صنعت گردشگری به عنوان صنعت سبز دارای جایگاهی ویژه در مباحث توسعه پایدار محیطی، به ویژه در روستاها و حفظ محیط زیست بوده که یکی از ابعاد آن گردشگری روستایی است. به طوری که توجه و توسعه ی آن می تواند برای کشورهای درحال توسعه که با معضلاتی چون نرخ بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی به لحاظ تنوع بخشی اقتصادی برخوردار باشد. پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی نقش گردشگری در تغییرات فرهنگی(سبک ازدواج) روستای محمودآباد می پردازد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق متشکل از 15 نفر از مدیران محلی روستای محمودآباد و کارشناسان این حوزه را تشکیل می دهند. در پژوهش حاضر تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین عوامل موثر بر تغییرات الگوی فرهنگی ازدواج روستای محمودآباد بررسی شده است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد عوامل میزان درآمد و سن ازدواج بیشترین تأثیرگذاری و نوع همسر یابی و همسر گزینی، میزان درآمد، سبک برگزاری ازدواج بیشترین تأثیرپذیری و عوامل میزان درآمد، سبک برگزاری ازدواج، نوع همسر یابی و همسر گزینی بیشترین تعاملات و روابط را با سایر عوامل دارا می باشند.

کارآفرینی فرآیند ایجاد، معرفی و راه اندازی یک استارتاپ، مانند یک محصول، سیستم یا کسب و کار است. کارآفرینی در سطح روستا که می تواند در زمینه های مختلف مانند تجارت، صنعت، کشاورزی رخ دهد و به عنوان یک عامل قوی برای توسعه اقتصادی عمل می کند، تعریف می شود. کارآفرینی به عنوان وسیله ای برای بهبود کیفیت زندگی برای افراد، خانواده ها و جوامع و حفظ اقتصاد و محیط زیست سالم است. با در نظر گرفتن اهمیت نقش کارآفرینی در روستاها، پژوهش حاضر سعی دارد بر مطالعه چشم اندازها و چالش های پیش روی کارآفرینی روستایی در محمودآباد تمرکز کند. برای دستیابی به نتیجه از روش شناسی توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانه ای و اسنادی مورد استفاده قرار گرفت و یک مرور ادبیاتی گسترده در موضوعات و زمینه های مربوطه انجام شد. نتایج نشان داد که کارآفرینی در توسعه روستایی نقش بسیار موثری به مانند بالا رفتن سطح رفاه، کاهش فقر، توسعه اشتغالزایی و... دارد و این روستا پتانسیل و قابلیت های کارآفرینی دارد اما میزان توسعه کارآفرینی در آن پایین است. چالش هایی به مانند روند دریافت اعتبارات از بانک ها، کمبود منابع مالی، زیرساخت ارتباطات و حمل و نقل، مشکلات اقتصادی و بازاریابی، چالش های تکنولوژیکی، سطح پایین آموزش مورد شناسایی قرار گرفته و در پایان نیز پیشنهاداتی به منظور رفع چالش ها ارائه شده است.

توسعه گردشگری شهری با توجه به آثار متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی مورد توجه برنامه ریزان گردشری و مدیران شهری قرار گرفته است . به دنبال رشد شهر نشینی، شهرها در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. در این راستا بررسی نقش مشارکت مردم در توسعه و بهبود گردشگری شهرها باید مورد توجه قرار گیرد. هدف از این تحقیق بررسی رابطه مشارکت مردم در توسعه گردشگری درتبریز است. تحقیق حاضرکاربردی ، با روش توصیفی - پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه می باشد. جامعه آماری شهروندان تبریز در نظر گرفته شده است . حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد وبا روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انجام شد . برای تحلیل یافته ها از آزمون های آماری و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دو متغیر مشارکت اقتصادی و توسعه گردشگری رابطه مثبت و معنی دار برقرار است و با مقدار همبستگی 632/0 و نزدیکی به عدد 1، نسبت به دیگر متغیرها همبستگی بالایی دارد. هم چنین بین دو متغیر مشارکت زیست محیطی و توسعه گردشگری رابطه مثبت و معنی دار برقرار است و با مقدار همبستگی 288/0 مشخص شد که این دو متغیر با یکدیگر همبستگی پایینی دارند. از سویی بین دو متغیر مشارکت اجتماعی – فرهنگی و توسعه گردشگری رابطه منفی برقرار است و با مقدار همبستگی 102/0 مشخص شد که این دو متغیر با یکدیگر همبستگی پایینی دارند. در نتیجه مشارکت اقتصادی در مقایسه با مشارکت زیست محیطی و مشارکت اجتماعی – فرهنگی نقش مهمی تر در راستای توسعه گردشگری درتبریز دارد. بنابراین، باید برنامه ریزان گردشگری، توجه ویژه ای به موضوع مشارکت اقتصادی مردم داشته باشند. بدین ترتیب، ارایه شناخت مراتب اولویت ابعاد مشارکت جامعه میزبان در توسعه گردشگری، نوآوری تحقیق در مقایسه با دیگر مطالعات محسوب می شود.

چالش ها و موانع مدیریتی مدیران در مناطق روستایی، یکی از موانع اصلی برای تحقق برنامه های توسعه بوده و طبیعتاً شناخت و رفع این موانع می تواند به شناخت کمبودهای مناطق روستایی و همچنین به توسعه و آبادانی این مناطق کمک فراوان کند. تحقیق به شناسایی و ارزیابی عملکرد مدیران در توسعه مناطق روستایی دهستان دولت آباد(شهرستان مرند) پرداخت. تحقیق به لحاظ روش کیفی- کمی و بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. تحقیق رویکرد اکتشافی به شناسایی چالش ها و ارزیابی آن به روش های کمی داشت. مصاحبه انتخابی، تصادفی و کدگزاری نتایج مصاحبه در MAXQDA. تنظیم پرسشنامه برحسب آن و تحلیل آن در SPSS و LISREL، در سوی دیگر روش شناسی تحقیق بود. پایایی پرسشنامه برای ضریب آلفای کرونباخ 796/0 به دست آمد، که بیانگر مناسب بودن ابزار تحقیق برای اندازه گیری موضوع مورد بررسی است. پرسشنامه به صورت تصادفی در میان جامعه نمونه در 9 نقطه روستایی توسط ساکنین دهستان دولت آباد توزیع گردید که حجم نمونه برای نواحی روستایی به صورت تناسب و برحسب تعداد خانوارهای روستایی در این نواحی و براساس فرمول کوکران 230 خانوار بود. عملکرد مدیران در ناحیه روستایی به ترتیب اهمیت در 4 بعد اصلی، اداری- سازمانی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی بود. در عامل اداری- سازمانی، معیار تجربه تخصصی و فعالیتی مدیران؛ در عامل کالبدی معیار کلی مقاوم سازی مساکن در ناحیه روستایی؛ در عامل اجتماعی معیار ارتباط مؤثر و همکاری میان مدیران و مردم محلی و همچنین در عامل اقتصادی نیز، معیار توجه به منافع اقتصادی روستا، مهمترین معیارها بوده اند. به طور کلی یافته های تحقیق، ضعف های عملکردی برای مدیران مشخص کرد، اما عملکرد آنان در برخی از نواحی، به خصوص کالبدی- فضایی مناسب بوده است. احداث و ایجاد معابر جدید در روستا، بهسازی و نوسازی معابر، ایمن سازی واحدهای مسکونی و... از مهمترین فعالیت آنان بوده است.

ﻣﻨﻈﻮر از آﻣﺎﯾﺶ ﺳﺮزﻣﯿﻦ، رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻤﮑﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﭘﻬﻨﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺳﺖ. امری که در برنامه های توسعه اﯾﺮان ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪی ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه و ﯾﺎ ﻻاﻗﻞ ﻧﻤﻮدﻫﺎی ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﺪاده اﺳﺖ و در اﯾﻦ ﻣﺠﺎل ﺑﻪ آﻣﺎﯾﺶ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﯾﮏ ﺿﺮورت ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. هدف تحقیق حاضر، بررسی علل و عوامل موانع تحقق طرح های آمایش در استان آذربایجان شرقی می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و جهت گردآوری داده ها و اطلاعات از مطالعات اسنادی و میدانی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 197 نفر از نخبگان علمی (اساتید دانشگاهی و دانشجویان دکتری، کارشناسی ارشد رشته های برنامه ریزی شهری، روستایی، برنامه ریزی منطقه ای و شهرسازی)، کارشناسان و متخصصان مدیریت شهری در استان آذربایجان شرقی است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های کمی مانند؛ معادلات ساختاری در نرم افزار PLS، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد، عامل اداری و مدیریتی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی و سازمان فضایی دارای مقادیر «متوسط» و عامل «برنامه های توسعه»، دارای مقادیر «قوی» برای تعیین قدرت پیش بینی مدل در مورد متغیرهای پنهان درون زا در زمینه های طرح های آمایش سرزمین در استان آذربایجان شرقی هستند. بنابراین، با توجه به بالا بودن مقادیر تمام مقادیر گفته می شود که شاخص «برنامه های توسعه» دارای بیشترین تأثیر در عدم تحقق طرح آمایش سرزمین در سطح استان آذربایجان شرقی دارد. همچنین، با توجه به آزمون تحلیل مسیر، بیشترین اثر کلی در زمینه اجرای طرح آمایش سرزمین مربوط به شرایط اجتماعی- فرهنگی با میزان اثر کلی (305/0) و شاخص نهادی با میزان اثر کلی 206/0 می باشد. همچنین، کمترین اثر کلی مربوط به شاخص مدیریتی و قانونی با میزان 054/0 می باشد.

انتخاب سایت صنعتی یکی از تصمیمات ضروری کلیدی در فرآیند راه اندازی، گسترش یا تغییر مکان انواع سیستم های صنعتی است و یکی از مهم ترین و طولانی ترین تصمیماتی که مدیران عملیاتی با آن مواجه هستند، تصمیم گیری در مورد محل استقرار تأسیسات صنعتی جدید است. بر این اساس هدف از این مطالعه، انتخاب مکان مناسب برای صنایع بر اساس روش های Swara  و Fuzzy  در استان کرمانشاه  و در محیط Gis بوده است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی می باشد. در این مطالعه، از مدل های تصمیم گیری چند معیاره برای ارزیابی تناسب زمین برای پیشنهاد مکان های مناسب برای مناطق صنعتی در استان کرمانشاه استفاده شده است. سیستم های اطلاعات جغرافیایی (Gis) و تصمیم گیری چند معیاره (Mcdm) با هم ترکیب شده اند تا به طور مشخص مناطق مناسب برای صنایع را شناسایی کنند. برای تشخیص بهترین سایت صنعتی از ده معیار استفاده شد. معیارهای انتخاب شده از طریق جمع آوری نظرات خبر گان با استفاده از تکنیک Swara مشخص گردید. این معیارها شامل فاصله از آ ب های سطحی، شیب، فاصله از نقاط شهری و روستایی، فاصله از جاده، مناطق حفاظت شده، فاصله از مناطق گسلی، نوع کاربری زمین،  نقشه دما و باران هستند. سپس کلیه معیارها با فرمت مشابه به  Gisوارد و استانداردسازی شدند. در مرحله بعد از روش   Swara  برای وزن دهی معیارها استفاده  شد و درنهایت کلیه لایه ها با استفاده از روش Fuzzy وزن دار تلفیق شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که، از کل مساحت 24640 کیلومتر مربع استان کرمانشاه، 11/9 درصد، معادل 37/2224 هکتار در سطح کاملاً مناسب،26 درصد، معادل 09/6414 هکتار در سطح مناسب، 69/18 درصد، معادل 09/4606 هکتار در سطح بی تفاوت، 26 درصد، معادل 22/6393 هکتار در سطح نامناسب و 5/14 درصد، معادل 80/3574 هکتار در سطح کاملاً نامناسب جهت استقرار صنایع در استان کرمانشاه قرار دارند.

روستاهای هدف گردشگری هر کدام شکل خاصی از زندگی، هنر، فرهنگ و میراث روستایی را در مکان های روستایی به نمایش می گذارند. در فرآیند انتخاب مناسب ترین روستای هدف گردشگری با توجه به معیار های حکمرانی خوب، تصمیم گیرنده گان از روش های تصمیمگیری چند معیاره برای انتخاب روستا استفاده نکردهاند. بنابراین، این مقاله با هدف ایجاد چارچوبی برای انتخاب روستاها در فرآیند انتخاب مناسب ترین روستای هدف گردشگری بر اساس چارچوب swara-aras- mcdmاست. تمرکز این مقاله بر شناسایی معیارهای حکمرانی خوب و رتبه بندی روستاهای هدف گردشگری شهرستان پاوه بر اساس معیارهای انتخابی می باشد. برای سنجش حکمرانی خوب در این تحقیق از ۸ معیار شفافیت، پاسخگویی، حاکمیت قانون، مشارکت، مسئولیت پذیری، أثربخشی و کارایی، اجماع و مشروعیت و برابری و فرآگیری استفاده شد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش تحقیق، آمیخته ، از نظرماهیت، توصیفی- تحلیلی و از نظر ابزار، مبتنی بر پرسشنامه نخبگان می باشد. برای تعیین وزن معیارها تیمی متشکل از سه خبره تشکیل شد. از روش swara برای وزن دهی معیارها و از روش aras برای اولویت بندی گزینه ها در ارتباط با مهم ترین معیار های حکمرانی خوب در روستاهای هدف گردشگری در منطقه مورد مطالعه بهره گرفته شد. نتایج روش سوآرا نشان داد که معیار مشارکت با وزن ۰/۱۷۲ مهم ترین معیار حکمروایی خوب در سطح روستاهای شهرستان پاوه است و بعد از آن معیار برابری و فراگیری با وزن ۰/۱۵۴ دومین معیار مهم حکمرانی خوب است و معیار پاسخگویی با ۰/۱۲۰، شفافیت با ۰/۱۱۸، مسئولیت پذیری با ۰/۱۱۱، حاکمیت قانون با ۰/۱۰۹، أثر بخشی و کارایی با ۰/۰۹۲ و اجماع و مشروعیت با ۰/۰۸۸ به ترتیب قرار دارند. نتایج محاسبه روش آراس نیز نشان داد که، روستای داریان با ۰/۸۵۹ دارای بالاترین اهمیت کلی بوده و در رتبه اول قرار دارد و بعد از آن روستای دشه با ۰/۷۶۹ در درتبه دوم،خانقاه با ۰/۷۶۲، و شمشیر با ۰/۷۰۱ در رتبه سوم و چهارم و روستای هجیج بزرگ با ۰/۶۸۶ در رتبه آخر قرار دارد.

رویکرد بومی سازی یکی از گفتمان های است که در عرصه پارادایم های جدید توسعه موردتوجه قرارگرفته است، که رویکردی از پایین به بالا و متکی بر مکانیسم درک، پذیرش و جامعه پذیری اطلاعات بومی است. لذا اهمیت نگاه بومی در سیاست گذاری توسعه خیلی مهم و اساسی است. ازاین رو مطالعه حاضر باهدف بررسی میزان بومی سازی در سیاست گذاری توسعه روستایی در ایران در پی پاسخ به سؤال؛ در سیاست گذاری های توسعه روستایی کشور تا چه اندازه به بومی سازی توجه شده، می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعه کتابخانه ای و اسنادی است. تحلیل محتوا در این پژوهش از نوع مضمونی و درواقع واحد تحلیل، مضمون های موجود در متن مواد قانونی، اهداف کلان و خط مشی ها در تحلیل برنامه های اول تا ششم توسعه با تأکید بر نگاه بومی است؛ و نتایج به دست آمده نشان می دهد برنامه اول و دوم توجه به سیاست بومی سازی از جایگاهی برخوردار نیست. در برنامه سوم در رابطه با روستاها می توان رگه هایی از نگاه بومی یافت اما این نگاه چشمگیر نمی باشد. برنامه چهارم، امید به نگاه بومی در سیاست گذاری های توسعه را افزایش داده است در برنامه پنجم نگاه بومی سازی در سیاست گذاری های برنامه توسعه روستایی پررنگ تر بوده و در برنامه ششم توجه به استعدادها و ظرفیت های بومی و محیطی و قابلیت محلی- اقتصادی آن منطقه، با مشارکت نیروهای محلی و آموزش صدهزارنفری از روستاییان و عشایر به عنوان عناصر پیشرو و تسهیلگر درزمینه برنامه ریزی محلی که نشان از توجه به اهمیت بومی سازی در سیاست گذاری برنامه توسعه روستایی دارد.

مقدمه: ایستگاه های آتش نشانی از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات رسانی در شهرها در حین بحران و بعد از بحران هستند. بدیهی است خدمات رسانی به موقع ایستگاه های آتش نشانی بیش از هر چیز مستلزم استقرار آنها در مکان ها و محدوده های مناسب است تا آتش نشانان بتوانند در کمترین زمان و بدون هیچ مانع و محدودیت محیط شهری و نیز بروز کمترین آثار منفی بر زندگی ساکنان شهر به محل حادثه برسند و اقدامات لازم را انجام دهند روش: در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از روش تحلیل شبکه و مدل AHP در محیط GIS، توزیع فضایی، مکان استقرار و شعاع عملکرد ایستگاه های آتش نشانی موجود شهر تبریز تحلیل و بررسی و ایستگاه های جدید مکان یابی شدند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر تبریز از نظر تعداد و پراکندگی ایستگاه های آتش نشانی با کمبود روبه روست و الگوی پراکنش این ایستگاه ها با توسعه و تراکم شهر متناسب نیست. این ایستگاه ها حدود 60 درصد از محدوده ساخته شده شهر و 30 درصد محدوده قانونی شهر را تحت پوشش قرار می دهند. نتیجه گیری: با توجه به اولویت بندی های صورت گرفته این نتیجه به دست می آید که مرکز تجاری شهر، بافت فرسوده و حاشیه نشین و محلات پرتراکم شهر جز مناطق با اولویت اول قرار دارند. همچنین می توان نتیجه گیری کرد که استفاده توأمان از مدل AHP و روش تحلیل شبکه در محیط GIS می تواند الگوی مناسبی برای مکان یابی و اولویت بندی احداث ایستگاه های آتش نشانی در شهرهای مختلف باشد.

روند رو به افزایش شهرنشینی و بروز آثار ناشی از آن، ضرورت برنامه­ریزی در خصوص توسعه شهری را بیش از گذشته با اهمیت نموده است. از جمله گزینه­های مقابله با مشکلات شهرنشینی شتابان و مسائل کلانشهرها، راهبرد احداث شهرهای جدید ـ بویژه از اواسط قرن بیستم ـ بوده است. بدین ترتیب، این الگو در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه بوده و در کشور ایران، قبل از سال 1357 با هدف تأمین مسکن شاغلان بخش صنعت و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، عمدتاً به منظور جذب سرریز جمعیت مادرشهرها جامه عمل پوشیده است. اکنون، پس از گذشت بیش از ربع قرن و آغاز مرحله جذب جمعیت برای تعدادی از شهرهای جدید، پاسخ به این سؤال، که «سیاست اخیر تا چه میزان به اهداف خود نزدیک­تر شده است»؟ به عنوان هدف اصلی مقاله انتخاب شده است. گفتنی است بررسی کارکرد شهر جدید سهند در جذب سرریز جمعیت مادر شهر تبریز در مقایسه با هدف اولیه پیش­بینی شده برای آن، به روش اسنادی و پیمایشی و با انجام نمونه­گیری از خانوارهای ساکن و شاغلان واحدهای تولیدی و خدماتی مستقر در شهر جدید انجام پذیرفته است. یافته­ها نشان می­دهد، بنابه دلایلی اشباع جمعیت مادرشهر تبریز و آغاز سرریز آن حداقل تا دهه آینده منتفی است. بنابر این شهر جدید سهند از برنامه پیش­بینی شده برای جذب جمعیت عقب­ افتاده و این روند ادامه خواهد داشت. اما به لحاظ کارکرد منظور شده در زمینه جذب جمعیت با ویژگی­های جمعیت سرریز ما در شهر تبریز تا حدودی امکان تحقق اهداف جهت­گیری شده میسور می­نماید.