سید مسعود سلامی

افسانه ها که از ارکان مهم ادبیات همه اقوام در سراسر دنیا به شمار می روند، با زبانی سمبولیک و در قالب داستان هایی خارق العاده ارزش های اجتماعی و فرهنگی ملت ها را به تصویر می کشند و بدین ترتیب از منابع مهم تحقیق در زمینه های اجتماعی و فرهنگی محسوب شوند. با بررسی تطبیقی قصه ها از یک سو می توان به اندیشه و تفکری که پایه و اساس آن هاست پی برد و از سوی دیگر مسائل مشترک اقوام و ملل سراسر دنیا را روشن کرد. از مهم ترین و برجسته ترین انواع افسانه، افسانه های جادویی یا قصه های پریان هستند که حوادث و رویدادهای خارق العاده و ماورای طبیعی را در جهانی غیر واقعی و خیالی به تصویر می کشند. از آنجا که دوگانگی از ارکان مهم افسانه های جادویی و از موتیف های اصلی قصه های پریان محسوب می شود، لذا بررسی تطبیقی این عنصر و نیز نقش قهرمان در تقابل خیر و شر در افسانه های ایرانی و آلمانی، جهت روشن کردن تشابهات و تفاوت های دو فرهنگ، از اهداف مهم تحقیق پیش رو است.

هرمان هسه نویسنده ای است که نماد نسل جوان (و البته سایر نسل های) دهة بیست آلمان بشمار میرود. برخی از مضامین مهم در آثار وی نقد دنیای بورژوازی، تلاش در جهت آشکار ساختن وجوه گوناگون شخصیت انسان، بررسی ساختار رویا و تحول فرد در دل دنیای مدرن به کمک روایت داستانی است. به این فهرست میبایستی دل بستگی او را به شیوة گوته، هم چنین رمانتیسم سدة 19 و علوم اجتماعی تحت تأثیر تحلیل گر مشهور اساطیر و افسانه ها ـ کارل گوستاو یونگ ـ نیز اضافه کرد. 1 در این جا نقش زن و نوع نگاه هسه به زن که یکی از مضامین پررنگ آثار اوست، به واکاوی پرداخته می شود. رویکرد هسه با توجه به روان شناسی شخصیت هایی که پرداخته، مستلزم مدد گرفتن از درون گرایی و رویارویی با عواطف و احساسات است. مطالبی که در این رمان حایز اهمیت است، تجربیات لحظه به لحظة «من» در مسیر خودشناسی است.