غزاله بنانی

مقدمه: چکیده ی مقاله برای بیشتر پزشکان، معیار بررسی و مطالعه ی متن کامل مقاله است. چکیده ها حاوی اطلاعات اصلی و مهم مقاله هستند که خواننده را به محتوای اطلاعاتی مقاله راهنمایی می کنند. از این رو پایگاه های اطلاعاتی نمایه ساز به ساختار و محتوای اطلاعاتی چکیده ی مقالات، با افزایش انتشار مقالات و تنوع موضوعی مجلات بیش از پیش تأکید میکنند. مقاله ی حاضر به ارزیابی چکیده ی مقالات کارآزمایی های بالینی تصادفی کنترل شده که در PubMed نمایه شده اند، با استفاده از چک لیست CONSORT پرداخته است. روش بررسی: این پژوهش از نوع مقطعی توصیفی بود. جامعه ی پژوهش شامل 314 چکیده ی مقاله از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده، با وابستگی سازمانی به دانشگاه علوم پزشکی تهران (249) و دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق (65) بود که در PubMed تا پایان سال 2010 نمایه شده بودند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری 16SPSS و با استفاده از روش های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در تمام چکیده ی مقالات از میان موارد در نظر گرفته شده در چک لیست، فقط مداخله ی به کار برده شده در هر دو گروه به طور کامل بیان شده است. ذکر روش تصادفی سازی مشارکت کنندگان به گروه های درگیر در مطالعه، نوع طراحی کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده و تعداد افرادی که در آنالیز شرکت داشتند، از مواردی است که بسیار ضعیف گزارش شده اند. از میان انواع مداخلات، دارو با 2/68 درصد بیشتر از سایر مداخلات به کار برده شده است. شیوه دوسو کور از میان شیوه های کورسازی بیشتر استفاده شده است. نتیجه گیری: کیفیت گزارش روش شناسی در مقالات کارآزمای بالینی تصادفی کنترل شده، در حد مناسبی نیست. برای گزارش بهتر نتایج باید آموزش های لازم به پژوهشگران و نویسندگان مقالات داده شود. علاوه بر این سردبیران مجلات باید دستورالعمل گزارش صحیح این نوع از مطالعات را در راهنمای نگارش مقالات مجلات درج نمایند تا شاهد هر چه بهتر شدن گزارش این دست از مطالعات توسط نویسندگان باشند.