آرزو میرزایی

در سال های اخیر، موضوع تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی و قابلیت ترجمه آن به زبان محیط و معماری در آثار تاریخی، موردتوجه پژوهشگران این حوزه از دانش قرارگرفته است و متخصصان این حوزه تلاش نموده اند تا با کاربست این مفاهیم در معماری امروز، به تعالی بناهای امروزی منبعث از شناخت بناهای تاریخی بپردازند. بدین منظور، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تدوین مدل تحلیلی کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی در خانه های تاریخی قاجاری شهر تبریز به منظور سنجش تأثیرگذاری عوامل کیفیت بین عناصر جداره های مسکونی در جذابیت بصری، کالبدی و ذهنی است. در این راستا، پژوهش حاضر بر مبنای هدف، از نوع کاربردی و ازلحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی همبستگی هست که در آن از تعداد 50 کارشناس در فرآیند پژوهش استفاده گردید. بر این اساس، برای نیل به اهداف مطالعه، از دو نرم افزار SPSS26 (ارائه اطلاعات توصیفی) و Smart PLS3 (ارائه مدل معادلات ساختاری و سنجش تأثیر متغیرها بر هم) استفاده گردید. نتایج به دست آمده از پژوهش، نشان از تأثیرگذاری مثبت، قوی و معنی دار متغیر کیفیت عناصر باکیفیت بصری (با ضریب مسیر 667/0)، تأثیر نسبتاً قوی و معنی دار عناصر کیفیتی بر عوامل کالبدی (با ضریب مسیر 567/0) و نهایتاً تأثیرگذاری متوسط و معنی دار عوامل کیفیتی بر مؤلفه های ذهنی (با ضریب مسیر 447/0) در جداره های مسکونی خانه های قاجاری است. رویکرد انتخاب شده در پژوهش حاضر، ازجمله رویکردهای نوینی محسوب می شود که نتایج آن می تواند در نحوه بیان و معرفی ارتباطات کالبدی و پیوستگی فضای بیرونی، به خوانش مجدد در بناهای مسکونی امروزی بپردازد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی در تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی خانه های قاجاری تبریز است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات ساختاری در قالب نرم افزار میک مک برای شناسایی عوامل کلیدی سیستم، استفاده به عمل آمده است. در این راستا، از تعداد 50 کارشناس متخصص در حوزه معماری آثار تاریخی و میراث فرهنگی جهت وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 عامل خلاقیت های معماری، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، وحدت عناصر، تناسبات بصری نما، توازن-ریتم-تشابه-تقارن-تجانس، میزان تناسب عناصر بصری، میزان تعادل نما، سلسله مراتب، میزان توجه به زیبایی بصری و وجود سلسله مراتب بین مقیاس های مختلف جز عوامل کلیدی بسیار تأثیرگذار سیستم شناسایی شدند. همچنین 10 مؤلفه بسیار تأثیرپذیر سیستم شامل ادراک روانشناختی زیبایی، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، میزان تأمین جاذبه بصری، زیبایی و تناسب درها و پنجره ها، وحدت و هماهنگی، تناسب و تداوم بنا، میزان تناسب معماری در نما و نهایتاً میزان تعادل نما شدند.

جامعة آماری تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر را کلیة کشاورزان عضو تشکل های آب بران استان گلستان تشکیل می دهند. ابزار پژوهش پرسشنامه بوده که روایی و پایایی آن تأیید شده است. بر اساس فرمول کوکران، 190 نفر به کمک روش نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی انتخاب شدند و سرانجام، 186 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که بین ویژگی های فردی و حرفه ای، اقتصادی، آموزشی- ترویجی و نگرش کشاورزان نسبت به تشکل های آب بران با تمایل آنها برای مشارکت در تشکل های آب بران رابطة معنی دار وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که متغیرهای «فاصلة مزرعه تا مرکز خدمات کشاورزی»، «نگرش نسبت به تشکل های آب بران»، «میزان آب بهای پرداختی»، «میزان تماس های ترویجی»، «مدت عضویت در تشکل های آب بران» و «درآمد سالانة غیرزراعی»، در مجموع، 68 درصد تغییرات «تمایل کشاورزان برای مشارکت در تشکل های آب بران» را تبیین می-کنند.

هدف تحقیقِ توصیفی- همبستگی حاضر، بررسی تأثیر منابع ترویجی و اطلاعاتی بر مشارکت کشاورزان در تعاونیهای آب بران در سال 1389 بوده است. کلیه کشاورزان عضو تعاونیهای آب بران استان گلستان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. براساس فرمول کوکران، 190 نفر به کمک روش نمونه گیری طبقه ای تناسبی و خوشه ای به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه است که روایی و پایایی آن تأیید گردید. در  پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون همبستگی اسپیرمن و همچنین برای پیش بینی تغییرات یک متغیر به وسیله متغیرهای دیگر از رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج حاصل از اولویت بندی گویه ها نشان داد که ملاقات کشاورزان با مروج در مرکز خدمات کشاورزی و شرکت در کلاسهای آموزشی- ترویجی دو اولویت اول متغیر ابزارهای ترویجی و نیز گویه های کشاورزان هم محل و پیشرو دو اولویت اول متغیر منابع اطلاعاتی هستند. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که بین مؤلفه های ارتباط با کشاورزان هم محل، کشاورزان پیشرو، برنامه های تلویزیونی، توصیه رهبران محلی، شورای اسلامی روستا، شرکت در کلاسهای آموزشی-ترویجی، نمایش فیلمهای ترویجی، ملاقات کشاورزان با مروج در مرکز خدمات کشاورزی، مزارع و بازدید از تعاونیهای موفق با مشارکت کشاورزان در تعاونیهای آب بران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که نمایش فیلمهای ترویجی، ملاقات مروج با کشاورزان در روستا و توصیه رهبران محلی 36% از تغییرات مشارکت کشاورزان در تعاونیهای آب بران را تبیین نموده اند.